Aktywność słoneczna
Z Wikipedii
Aktywność słoneczna - zmiany zachodzące na powierzchni i atmosferze Słońca. Zmiany te powodują fluktuacje promieniowania, które dociera do Ziemi (zobacz stała słoneczna) w postaci fal elektromagnetycznych, w tym i światła oraz strumienia cząstek emitowanych przez Słońce (wiatr słoneczny). Do aktywności słonecznej zalicza się też zmiany w liczbie i rozmieszczeniu plam słonecznych, koronalnych wyrzutów masy.
Z polami magnetycznymi Słońca wiążą się liczne zjawiska i to one właśnie stanowią o aktywności słonecznej. Przejawia się ona w fotosferze w postaci plam i pochodni; w chromosferze jako rozbłyski i protuberancje; w koronie słonecznej jako rozbłyski i wyrzuty materii.
Aktywność słoneczna wykrywalna jest we wszystkich pasmach długości fal elektromagnetycznych dostępnych obserwacji. Po 25 latach codziennych obserwacji Słońca, astronom amator Samuel Heinrich Schwabe wykazał w 1843 roku fakt zmieniającej się cyklicznie, mniej więcej co 11 lat liczby plam. Prowadzone przez Szwajcara Rudolfa Wolfe'a systematyczne obserwacje potwierdziły istnienie jedenastoletniego cyklu zmiany liczby plam na powierzchni Słońca.
Co około dekadę Słońce wchodzi w nową fazę kiedy jego aktywność magnetyczna zwiększa się i osiąga maksimum 3-5 lat po okresie minimum. Następnie aktywność maleje przez około 6-7 lat i wraca do słabej aktywności. W czasie tego prawie periodycznego cyklu na Słońcu pojawia się duża ilość plam w okresie dużej aktywności (maksimum słoneczne), które prawie całkiem zanikają w słonecznym minimum.
W czasie maksymalnej aktywności jasność Słońca wzrasta. Wzrasta również temperatura atmosfery Ziemi, na skutek zwiększonej absorpcji promieniowania. W troposferze jest to wzrost o około 0,1 K, 50 km wyżej wrasta o około 1 K, a na wysokości 500 km, wzrasta o 400 K. Rudolf Wolfe zrekonstruował cykle słoneczne wstecz do około połowy 1700. Na podstawie tych wyników nazwano lata 1755-1766 cyklem słonecznym 1. Obecnie (2007) jesteśmy pod koniec cyklu 23 i na początku cyklu 24. W styczniu 2008 aktywność magnetyczna słońca zaczęła wzrastać, więc dzień maksimum słonecznego nastąpi w roku 2013 ( mniej więcej w na przełomie czerwca i lipca). Wiele pomiarów satelitarnych monitoruje jasność Słońca w cyklu 23-24. NASA Solar Radiation and Climate Experiment (SORCE), NASA Tropospherc-Ionosphere-Mesosphere Energetics and Dynamics (TIMED) mierzą całkowitą irradiancję słońca (stałą słoneczną) jednocześnie z pomiarami spektralnego rozkładu promieniowania (irradiancja spektralna). Pomiary te pokazują, że absorpcja promieniowania w ultrafiolecie (promieniowanie krótsze niż 315 nanometrów) zmienia się znacząco w czasie cyklu słońca. Całkowite zmiany irradiancji wynoszą około 0,1% (od wartości średniej 1361 Watów na metr kwadratowy). Cykl słoneczny powoduje obserwowalne skutki klimatyczne na ziemi. W czasie aktywności Słońca całkowita koncentracja ozonu wzrasta o klika procent. Gęstość elektronowa jonosfery wzrasta o 1-2 rzędy wielkości i wpływa na propagację fal radiowych w tym i na sygnały GPS.
[edytuj] Bibliografia
- Woods, T. N. i J.Lean, Anticipating the next decade of Sun-Earth system variations, EOS, 88, 30 October 2007.
