Aleksy Boży

Z Wikipedii

Ikona świętego pochodząca z Moskwy, II poł. XVII w.

Aleksy zwany Człowiekiem Bożym (IV-V w.) , święty (na Wschodzie uznany za błogosławionego - szaleńca Bożego) Kościoła katolickiego i prawosławnego (scs. Prepodobnyj Aleksij, czełowiek Bożij). Bohater średniowiecznego utworu hagiograficznego Legenda o świętym Aleksym.

[edytuj] Hagiografia

Urodził się w 360 r. w Rzymie w rodzinie bogobojnych rzymskich patrycjuszy: Eufemiusza, który był senatorem i Agleidy (Agle). Od wczesnych lat ojciec Aleksego wyróżniał się dobrocią, był miłosierny dla chorych i cierpiących, codziennie urządzał u siebie w domu trzy specjalne stoły: dla sierot i wdów, dla podróżników i dla ubogich, przy których ich gościł. Rodzice długo musieli czekać dziecka i to właśnie sprawiało, że czuli się nieszczęśliwi. Lecz czcigodna Agleida nie traciła nadziei — i usłyszał ją Bóg, posyłając im syna. Ojciec nazwał niemowlę Aleksy (w tłumaczeniu z greki - obrońca). Święty Aleksy rósł będąc zdrowym dzieckiem, dobrze i pilnie się uczył. Kiedy zaś on osiągnął pełnoletność, Eufemiusz wraz z Agleidą zdecydowali się go ożenić. Wybrali dla syna dziewczynę cesarskiej krwi, bardzo ładną i bogatą, ale już w dniu ślubu Aleksy uciekł z domu. Wsiadł na statek i popłynął do Ziemi Świętej, skąd udał się do miasta Edessa.

św. Aleksy

św. Aleksy, Człowiek Boży

Rodzice wszędzie szukali syna lecz nie mogli go odnaleźć. Tymczasem młodzieniec wybrał sobie inną drogę życia - żebractwo. Prowadząc przy miejscowej świątyni życie nędzarza przestrzegał ścisłego postu i w każdą niedzielę przystępował do sakramentu Eucharystii. Wszystko co otrzymywał od innych natychmiast rozdawał potrzebującym, sam zaś żywił się jedynie chlebem i wodą i to tylko w takich ilościach, by nie umrzeć z głodu.

Po siedemnastu latach Aleksy wsiadł na statek płynący do Tarsu, który jednak zgodnie z Wolą Bożą wiatry przygnały do jego ojczyzny. Tu, nie rozpoznany przez nikogo żebrak, spędził u progu rodzinnego domu następne dwadzieścia lat. Przeczuwając zbliżająca się śmierć opisał własne życie w liście i w 411 r. zasnął snem wiecznym. Dopiero wówczas rodzice i żona świętego dowiedzieli się kto żył tuż obok nich przez tak wiele lat.

Po śmierci z ciała świętego zaczęła wydzielać się przyjemna woń i wonna mirra. Przez cały tydzień przybywający do grobu zmarłego otrzymywali uleczenie od chorób. Pochowano go w świątyni św. Bonifacego.

W 1216 r. stwierdzono, że ciało świętego Aleksego nie uległo rozkładowi. Na miejscu, gdzie zostało złożone wzniesiono wówczas wspaniałą świątynię.

W średniowieczu św. Aleksy był postacią bardzo popularną w średniowiecznej literaturze i sztuce scenicznej w Europie i Północnej Afryce. Uchodził za patrona ubogich, żebraków i pielgrzymów. Napisany o nim poemat jest jednym z najstarszych zabytków językowych we Francji. Pojawia się również wcześnie m. in. w tekstach niemieckich i polskich - "Legenda o św. Aleksym" (XV w.). Na miejscu jego domniemanego domu w Awentynie jeszcze w średniowieczu wzniesiono klasztor benedyktyński i wspaniałą bazylikę pod wezwaniem świętego. Obecna bazylika św. Aleksego pochodzi z XVII w. i należy do najpiękniejszych kościołów rzymskich. W Polsce święty Aleksy odbierał szczególną cześć w Tumie pod Łęczycą oraz w Płocku.

Ikona świętego Aleksego

[edytuj] Patronat

Jest patronem licznych zakonów, a także ubogich, pielgrzymów, wędrowców, żebraków. Jest orędownikiem podczas trzęsienia ziemi, suszy, złej pogody, w czasie epidemii i plag. Święty uważany jest za patrona rybaków. Wierni modlą się również do niego o to, by pomógł im pozbyć się grzechu dumy i wyniosłości. Powstały nawet rodziny zakonne pod jego patronatem: bracia aleksjanie, siostry aleksjanki (XIV w.), Kongregacja Sióstr Najświętszego Serca Jezusa i Maryi (XIX w.). Czczony jest głównie w bizantyjskim obszarze kulturowym oraz Rosji.

[edytuj] Liturgia

Kościół katolicki wspomina świętego 17 lipca, z kolei prawosławny 17 marca.

Ikona przedstawiająca św. Aleksego z XVII wieku

[edytuj] Ikonografia

W ikonografii wschodniej postać św. Aleksego przedstawiana jest podobnie jak św. Jana Chrzciciela. Ma długie, kasztanowe włosy, rozłożone pasemkami na barkach oraz podobnie wyglądającą krótką brodę. Ubrany jest w sięgającą za kolana, ciemnozieloną sutannę. Nogi ma bose, a ręce złożone na piersiach w kształcie krzyża. W niektórych przedstawieniach święty trzyma zwój z napisem: Oto ten, który pozostawił ojca i matkę, żonę, rodzinę i przyjaciół, wsie i majątki.

W tradycji zachodniej święty przedstawiany jest często w ubiorze pustelnika lub pielgrzyma, jako postać leżąca pod schodami. Za atrybuty ma tu: księgę, kij pielgrzyma, schody i zwój.