Andrzej Towiański
Z Wikipedii
Andrzej Tomasz Towiański (ur. 1 stycznia 1799, zm. 13 maja 1878) - ubogi polski ziemianin, filozof i przywódca religijny, mesjanista. Charyzmatyczny przywódca sekty towiańczyków zwanej też Kołem Sprawy Bożej.
[edytuj] Życie
Pochodził z Wileńszczyzny, studiował prawo na Uniwersytecie Wileńskim, był asesorem Sądu Głównego w Wilnie. 11 maja 1828 w tamtejszym kościele Bernardynów doznał objawienia religijnego. Utwierdziło go to w przekonaniu, które towarzyszyło mu od dziecka, że walką z bronią w ręku, wynikającą z nienawiści do drugiego człowieka, nie da się zmienić rzeczywistości na lepszą. Tej idei poświęcił życie.
W roku 1840 zostawił rodzinny majątek ziemski na Litwie i udał się do Paryża, gdzie po klęsce powstania listopadowego znajdowała się wtedy polska elita kulturalna. Zgromadził wokół siebie uczniów spośród emigrantów, m.in. Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Seweryna Goszczyńskiego, czy fotografa Michała Szweycera.
W 1842 został usunięty z Francji pod zarzutem szpiegostwa na rzecz Rosji. Osiadł na stałe w Zurychu, gdzie do końca życia prowadził swoją działalność. Dwukrotnie udawał się do papieża, aby przekonać go do rewolucji chrześcijańskiej, tj. wprowadzenia zasad ewangelicznych w stosunki międzynarodowe. Niewpuszczony przed oblicze papieskie, pisał listy do Grzegorza XVI i Piusa IX, na które nie otrzymał odpowiedzi.
[edytuj] Istota towianizmu
Idee Towiańskiego były połączeniem mistycyzmu z konkretnymi ideami politycznymi, odnoszącymi sie bezpośrednio do sytuacji w Europie, do losu Polski i Polaków. Towianizm głosił potrzebę autentycznego naśladowania Chrystusa, widzenia bliźniego nawet we wrogu politycznym. Dlatego Towiański był oskarżany o brak patriotyzmu, a nawet szpiegostwo.
Jego zdaniem świat jest zespołem rozwijających się moralnie nieśmiertelnych duchów, uszeregowanych w "kolumny" jasne i ciemne (czyli duchów dobrych i duchów złych) i działających poprzez ludzi. Wszystko zmierza ku doskonałości, choć, jak podkreślał, droga ta jest pełna trudów i wyrzeczeń. Uważał, że Bóg chce, aby wszyscy zostali zbawieni, ale szanuje ludzką wolę. Upomina świat przez swoich wysłanników, z których pierwszym i najważniejszym był Jezus Chrystus.
Towiańczycy szczególnym kultem obdarzali Napoleona, ponieważ on według nich rozpoczął demokratyzację świata. Sprzeniewierzył się jednak swej misji, którą trzeba kontynuować. Jednym z podstawowych założeń towianizmu było przekonanie, że w proces historyczny włączone są posłannictwa poszczególnych narodów, ze szczególnym uwzględnieniem Polaków, Francuzów i Żydów.
W nauce Towiańskiego można dostrzec idee ekumeniczne rozwinięte później przez W. Sołowjowa, w których można dopatrzyć się analogii do idei głoszonych przez Jana Pawła II. Towiański jako pierwszy nazwał naród żydowski:"starszymi braćmi". Określenie to utrwalił Mickiewicz w "Składzie zasad", a stąd - jak twierdzą niektórzy - zaczerpnął je i spopularyzował polski papież.
Towiański odrzucał instytucję kościoła w jej XIX-wiecznym kształcie. Domagał się kościoła wewnętrznego, duchowego. Dla patriotów polskich najbardziej kontrowersyjne były jego idee prymatu Sprawy Bożej nad sprawą niepodległości Narodu, oraz projekty unii Polski z Rosją
