Atowakwon

Z Wikipedii

Atowakwon

Ogólne informacje

Wzór sumaryczny

C₂₂H₁₉ClO₃

Masa molowa

366,837 g/mol

Identyfikacja

Numer CAS

95233-18-4

Klasyfikacja

ATC

P01AX06

Stosowanie w ciąży

kategoria ?

Farmakokinetyka

Okres półtrwania

2,2-3,2

Uwagi terapeutyczne

Drogi podawania

p.o.

Atowakwon (atovaquone, atavaquone) – lek przeciwmalaryczny należący do grupy naftalenów. Atowakwon (nazwa chemiczna: hydroksy-1,3-naftochinon) jest analogiem ubichinonu wykazującym aktywność przeciw grzybom Pneumocystis jiroveci, zarodźcom malarii i Toxoplasma gondii.

[edytuj] Zastosowanie

Atowakwon stosowany jest w leczeniu:

pneumocystozowego zapalenia płuc (PCP), chociaż lek nie jest zarejestrowany do terapii ciężkiego PCP; zasadniczo lekiem z wyboru w leczeniu pneumocystozy jest Ko-trimoksazol, ale atowakwon może być podawany pacjentom nietolerującym lub mającym alergię na ko-trimoksazol
toksoplazmozy, szczególnie u pacjentów z HIV/AIDS^[1]
malarii, w skojarzeniu z drugim lekiem (prokwanilem) w preparacie Malarone (GlaxoSmithKline). Malarone ma mniej działań niepożądanych niż meflochina, ale koszt leczenia jest większy ponieważ lek podawany jest codziennie^[2]. Stosowanie Malarone jest skuteczną metodą doustnego leczenia niepowikłanej zimnicy wywoływanej przez P. falciparum i stwarza nadzieję na nietoksyczną i skuteczną profilaktykę choroby wywoływanej przez P. falciparum oporne na chlorochinę^[3].

[edytuj] Dawkowanie

Tabletki preparatu Malarone^® w blistrze.

Atowakwon jest dostępny jedynie w preparacie złożonym z prokwanilem dystrybuowanym przez GlaxoSmithKline pod nazwą handlową Malarone^® (niekiedy pod skrótem A+P). Preparat stosowany jest zarówno w prewencji i leczeniu malarii.

"Standardowa" tabletka Malarone^® zawiera 100 mg chlorowodorku prokwanilu i 250 mg atowakwonu. Tabletka "pediatryczna" zawiera 25 mg chlorowodorku prokwanilu i 62,5 mg atowakwonu.

Leczenie

W leczeniu dorosłych pacjentów stosuje się cztery "standardowe" tabletki jeden raz dziennie przez trzy dni. U dzieci dawkowanie zależy od masy ciała pacjenta:

11 do 20 kg: 1 "standardowa" tabletka 1 raz dziennie przez 3 dni
21 do 30 kg: 2 "standardowe" tabletki 1 raz dziennie przez 3 dni
31 do 40 kg: 3 "standardowe" tabletki 1 raz dziennie przez 3 dni
41 kg i więcej: dawkowanie jak u dorosłych pacjentów.

Malarone^® nie stosuje się u dzieci ważących mniej niż 10 kg. Tabletki pediatryczne nie są stosowane w leczeniu malarii.

Zapobieganie

Niektóre szczepy zarodźców są oporne na preparat i dlatego nie we wszystkich regionach zagrożenia malarycznego profilaktyka tym lekiem nie ma uzasadnienia. Odpowiednią absorpcję leku zapewnia równoczesne spożycie posiłku zawierającego tłuszcz, albo przynajmniej mleka.

Dawka leku dla dorosłych to jedna "standardowa" tabletka podana jeden lub dwa dni przed udaniem się w obszar zagrożenia malarycznego, i kontynuacja podawania leku i później przez siedem dni po powrocie do miejsca zamieszkania.

Dawka pediatryczna zależy od masy ciała dziecka:

11–20 kg: 1 "pediatryczna" tabletka 1 raz dziennie;
21–30 kg: 2 "pediatryczne" tabletki 1 raz dziennie
31–40 kg: 3 "pediatryczne" tabletki 1 raz dziennie;
41 kg i więcej: dawkowanie jak u dorosłych pacjentów.

Czas trwania terapii jest taki sam jak u dorosłych.

[edytuj] Oporność

Prokwanil działa uczulając mitochondria i działa synergistycznie z atowakwonem; często spotyka się w populacji mutacje w genie cytochromu b sprawiające, że atowakwon w monoterapii nie wywiera działania terapeutycznego. Mutacje Y268S i Y268C odpowiadają za oporność na preparat in vivo^[4]^[5]^[6], ale są też inne niezidentyfikowane jeszcze mechanizmy oporności^[7].

[edytuj] Przeciwwskazania

Nadwrażliwość na atowakwon lub chlorowodorek proguanilu albo którąkolwiek z substancji pomocniczych preparatu
zapobieganie malarii wywołanej przez P. falciparum u pacjentów z ciężką niewydolnością nerek (klirens kreatyniny < 30 mL/min).

[edytuj] Interakcje z innymi lekami

Preparat Malarone podawany z metoklopramidem lub tetracyklinami powoduje istotny spadek stężenia atowakwonu w osoczu
Jednoczesne podawanie atowakwonu z indynawirem powoduje spadek stężenia minimalnego indynawiru o 23%.
Jednoczesne podawanie Malarone z ryfampicyną lub z ryfabutyną powoduje zmniejszenie stężenia atowakwonu w surowicy krwi o, odpowiednio, około 50% i 34%.

Przypisy

↑ NAM & aidsmap: Toxoplasmosis - treatment key research.
↑ Malarone: New Malaria Medication With Fewer Side-effects
↑ de Alencar FEC, Cerutti C Jr, Durlacher RR, Boulos M, Alves FP, Milhous W, et al. Atovaquone and proguanil for the treatment of malaria in Brazil. J Infect Dis. 175, 1544-1547. 1997.
↑ Färnet A, Lindberg J, Gil P, et al.. Evidence of Plasmodium falciparum malaria resistant to atovaquone and proguoanil hydrochloride: case reports. Brit Med J. 326, 628–29.
↑ Fivelman QL, Butcher GA, Adagu IS, Warhurst DC, Pasvol G.. Malarone treatment failure and in-vitro confirmation of resistance of Plasmodium falciparum isolate from Lagos, Nigeria. Malaria J. 1, 1. 2002. PMID 12057021.
↑ Schwartz E, Bujanover S, Kain KC. Genetic confirmation of atovaquone-proguanil-resistant Plasmodium falciparum malaria acquired by a nonimmune traveller to east Africa. Clin Infect Dis. 37, 450-51. 2003. PMID 12884171.
↑ Wichmann O, Muehlen M, Gruss H, et al. Malarone treatment failure not associated with previously described mutations in the cytochrome b gene. Malaria J. 3, 14. 2004.