Bartnictwo
Z Wikipedii
Bartnictwo - dawna forma pszczelarstwa leśnego, polegająca na chowie pszczół (głównie pszczół leśnych, tzw. "borówek") w specjalnie w tym celu wydrążonych dziuplach drzew, czyli barciach. Szczytowy rozwój tej profesji przypada w Polsce na wiek XVI i XVII, zanikła w wieku XIX. Zbieraniem miodu zajmowali się bartnicy, zwani również bartodziejami. Był to zawód dziedziczny. W Polsce piastowskiej jedynie bartodzieje mieli przywilej dostarczania miodu na dwór książęcy. Posiadali własne cechy, regulujące zwyczaje, rozsądzające spory. Barcie lokowano przeważnie na dębach i sosnach, rzadziej grabach, bukach czy lipach. Barcie wykonywano w miejscach, gdzie pień osiągał metr średnicy lub więcej. Najwięcej barci dziano w sosnach, które musiały rosnąć ok. 120 lat, aby osiągnąć odpowiedni do tego rozmiar.
Bartnicy wspinali się do barci przy pomocy powrozów, tzw. leziw, później drabin. Przed wyjęciem plastrów miodu pszczoły podkurzano przy użyciu fajek bartniczych, naczyń dymnych czy pochodni.
Najważniejsze rośliny miododajne tamtych czasów to wrzosy i lipy. W późniejszym okresie ważną rolę odgrywały rośliny uprawne i pastewne jak rzepak, łubin czy koniczyna.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Wcześniej istniejące, a nie spisane, prawa dla bartników zostały uznane przez króla Kazimierza Wielkiego i umieszczone w statutach wiślickich w 1347 roku - najstarszej kodyfikacji polskiego prawa. W latach 1750-1800 notowano 20 tys. zajętych przez pszczoły barci na Pomorzu Zachodnim. W Królestwie Kongresowym w 1827 r. było ich 70 tys. Na początku XX wieku Blank-Weissberg odnalazł już tylko nieliczne używane barcie w Puszczy Białowieskiej.
W XXI wieku rozpoczęto w Polsce próby reaktywacji bartnictwa przy pomocy bartników sprowadzonych z Baszkirii[1].
[edytuj] Przypisy
- ↑ Kucharczak, Przemysław. Pszczoły. Reaktywacja. Gość Niedzielny, 30/2007.
[edytuj] Literatura
- Kuczyńska, Urszula: Bartnicy Jego Królewskiej Mości - bartnictwo kurpiowskie.
- S. Blank-Weissberg: Barce i kłody w Polsce. 1937.
- J.J. Karpiński: Śladach dawnego bartnictwa puszczańskiego na terenie Białowieskiego Parku Narodowego. 1948.
- U. Kuczyńska: Bartnictwo Kurpiowskiej Puszczy Zielonej. 2004.
- R. Wróblewski: Barcie, kłody, kószki i ule polskie. 1998.
