Bazylika św. Wincentego à Paulo w Bydgoszczy
Z Wikipedii
Bazylika mniejsza św. Wincentego à Paulo – rzymskokatolicka bazylika mniejsza pod wezwaniem św. Wincentego à Paulo w Bydgoszczy. Wzniesiona w stylu neoklasycystycznym według projektu Adama Ballenstedta. Wzorowana jest na rzymskim Panteonie.
Spis treści |
[edytuj] Historia kościoła
W 1923 roku władze Bydgoszczy ofiarowały Zgromadzeniu Księży Misjonarzy św. Wincentego à Paulo działkę pod budowę kościoła i szkoły. W marcu 1924 roku rozpoczęto prace przygotowawcze według projektu architekta Adama Ballenstedta z Poznania. 1 maja 1924 roku dekretem kard. Edmunda Dalbora erygowana została parafia pw. św. Wincentego à Paulo, w której 15 października 1925 roku pracę duszpasterską rozpoczęli księża misjonarze. Do końca 1927 roku wybudowano prezbiterium kościoła, a na początku 1928 roku rozpoczęto prace fundamentowe pod korpus nawowy. Na przełomie 1931/1932 roku ukończone zostały oba skrzydła domu misjonarskiego, w jednym z nich siedzibę miała szkoła dla chłopców. Pod koniec 1933 roku postawiono mury rotundy, na których w 1935 roku osadzona została żelbetowa kopuła. Do końca 1938 roku kościół został ukończony w stanie surowym. 16 września 1939 roku kościół został zajęty przez wojska niemieckie a dom misjonarski przeznaczony na koszary policji. Kościół został sprofanowany, rozkradziono elementy wyposażenia. Przed wycofaniem się z Bydgoszczy, wojska niemieckie 19 stycznia 1945 roku podpaliły kościół. Rozmiar strat oszacowano na 1.466.808,10 złotych według cen przedwojennych.
15 marca 1945 roku do Bydgoszczy przybyli pierwsi misjonarze z Krakowa. Kościół został odgruzowany i otwarty dla kultu. Od 27 maja 1945 roku w Bazylice odbywają się regularne nabożeństwa. Rozpoczęto długotrwały proces odbudowy. W 1949 roku poświęcono kaplice Matki Boskiej Częstochowskiej, w latach pięćdziesiątych otynkowano wewnętrzne ściany kościoła, w 1966 roku opracowano projekt kopuły zewnętrznej. Od 1967 roku pracami nad odbudową kościoła kierował prof. Wiktor Zin. Według projektu Zina zamontowano we wnętrzu marmurowe pilastry o korynckich kapitelach, zbudowano chór muzyczny, zainstalowano mozaikowe lustra odblaskowe. Prof. Zin zaprojektował także mozaiki na sklepieniach, wystrój prezbiterium, oraz rozety w kasetonach kopuły i witraże. W kolejnych latach prowadzono dalsze prace budowlane: ułożono w całym kościele marmurowa posadzkę, otynkowano zewnętrzne ściany stosując pierwotnie projektowany detal sztukatorski. 7 października 1997 roku Ojciec Święty Jan Paweł II podniósł kościół do godności Bazyliki Mniejszej. Obecnie planowana jest budowa nowych, mechanicznych organów.
Proboszczowie i superiorowie Bazyliki:
- ks. Józef Jaworski (1924 - 1925)
- ks. Antoni Mazurkiewicz CM (1925 - 1928)
- ks. Ludwik Moska CM (1929 - 1937)
- ks. Jan Wagner CM (1937 - 1939)
- ks. Edmund Włodarz CM (1940 - 1941)
- ks. Władysław Giemza CM (1945 - 1957)
- ks. Paweł Teodorowski CM (1957 - 1962)
- ks. Ludwik Sieńko CM (1962 - 1980)
- ks. Antoni Strycharz CM (1980 - 1986)
- ks. Czesław Żak CM (1986 - 1992)
- ks. Edmund Karuk CM (1992 - 1996)
- ks. Augustyn Konsek CM (1997 - 2004)
- ks. Marek Bednarek CM (od 2004 roku)
[edytuj] Wyposażenie
- Ołtarz główny – zaprojektowany w całości przez prof. Zina, składa się z monumentalnej grupy Ukrzyżowania i mozaiki. Ogromny krucyfiks, stojąca pod nim grupa św. Wincentego à Paulo z ubogimi, przedstawione są na tle niesamowitej mozaiki, która w abstrakcyjno-symbolicznym związku łączy się treściowo z grupą Ukrzyżowania. Dopełnieniem treściowym i symbolicznym ołtarza są dwie mozaiki na ścianach prezbiterium przedstawiające związane ze św. Wincentym à Paulo dzieła miłosierdzia chrześcijańskiego.
- Ołtarze boczne – wokół rotundy kościoła, podobnie jak w rzymskim Panteonie, umieszczono osiem edikuł – kapliczek. Każda z nich stanowi osobny, boczny ołtarz flankowany dwiema korynckimi kolumnami. W niszach umieszczone są posągi świętych.
- Kopuła - najbardziej monumentalny element wnętrza. Zgodnie z projektem prof. Zina zamontowano w kasetonach koupły rozety - stylizowane kwiaty polskie. W 108 kasetonach znalazły sie 32 różne motywy rozet. Na żebrach kopuły umieszczono stylizowane "gwoździe", rytmizujące wnętrze czaszy.
- Chór muzyczny i mozaika "Stworzenie Świata" - umieszczone nad wejściem w arkadzie zachodniej kościoła. Żelbetowa płyta nośna została umieszczona na wysokości 8 metrów nad posadzką kościoła. Do niej zamocowano podwieszaną mozaikę "Stworzenie Świata". Mozaika jest najbogatszym, pod względem formalnym i treściowym, elementem wyposażenia świątyni. Kompozycja jest abstrakcyjnym przedstawieniem biblijnego opisu z Księgi Rodzaju. Wydaje się jednak, że stanowi zbitkę kosmogonii, historii biblijnej i kosmogonii naukowej. Środkami wyrazu są linie i kolor. Kolorystyka została zredukowana do trzech kolorów - czerwieni, błękitu i żółci (złota).
- "Drzwi Błogosławieństw" - składające się z 16 płaskorzeźb brązowe drzwi, umieszczone w zachodnim wejściu do kościoła. Ich autorem jest bydgoski rzeźbiarz Michał Kubiak. Awers drzwi przedstawia osiem błogosławieństw Chrystusa z Ewangelii według św. Mateusza (5,3-11). Na rewersie umieszczone są m.in.: herb Bydgoszczy, monogram św. Wincentego à Paulo i herb Zgromadzenia.
[edytuj] Parafia
Od 1925 roku parafia zarządzana jest przez Zgromadzenie Księży Misjonarzy św. Wincentego à Paulo. Oprócz pracy duszpasterskiej, katechizacji w szkołach, kapłani podejmują także posługę w szpitalach, prowadzona jest kuchnia dla ubogich, świetlica dla dzieci z patologicznych rodzin. Przy parafii działa klub sportowy.
Od 1928 roku przy Bazylice działa parafialny chór Vincentinum - obecnym dyrygentem jest mgr Dariusz Rynkowski.
Księża obecnie pracujący w parafii:
- ks. Marek Bednarek CM - superior i proboszcz parafii
- ks. Tadeusz Wojtonis CM - wikariusz
- ks. Czesław Surówka CM - wikariusz
- ks. Władysław Dusiński CM
- ks. Wojciech Niezabitowski CM
- ks. Zdzisław Kaźmierczak CM
- ks. Andrzej Rybka CM
- ks. Krzysztof Łytkowski CM
- ks. Dariusz Okoński CM
- ks. Grzegorz Markulak CM
- ks. Artur Pająk CM
- ks. Sławomir Czuj CM
- ks. Jarosław Bar CM
- ks. Radosław Mucha CM
- br. Piotr Ziąber CM
[edytuj] Bibliografia
- ks. Zbigniew Sroka CM - "Bazylika św. Wincentego à Paulo w Bydgoszczy - przewodnik";
- ks. A. Konsek CM, ks. A. Strycharz CM - "Bydgoska Bazylika Mniejsza św. Wincentego à Paulo 1924 - 1999"; Bydgoszcz 1999;
- Janusz Umiński - "Bydgoszcz - przewodnik"; Bydgoszcz 1996;
