Bitwa na Zalewie Wiślanym
Z Wikipedii
| Bitwa pod Chojnicami wojna trzynastoletnia |
|||||||||||||||||
| Data | 15 września 1463 | ||||||||||||||||
| Miejsce | Zatoka Świeża | ||||||||||||||||
| Wynik | zwycięstwo floty polsko-związkowej | ||||||||||||||||
| Przyczyna | dostarczenie posiłków przez Ludwiga von Erlichshausen odsieczy dla Gniewu | ||||||||||||||||
| Terytorium | Zalew Wiślany | ||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
| Wojna trzynastoletnia |
|---|
|
Malbork • Chojnice • Ryn • Bornholm • Pruszcz Gdański • Świecin • Zalew Wiślany • Sępopol • Iława |
Bitwa w Zatoce Świeżej[1], Bitwa na Zalewie Wiślanym - miała miejsce 15 września 1463 na Zalewie Wiślanym. Rozegrała się pomiędzy flotą Związku Pruskiego, konkretnie elblążan i gdańszczan, a flotą krzyżacką pod dowództwem wielkiego mistrza zakonu Ludwiga von Erlichshausena.
Od końca lipca 1463 roku wojska polskie oblegały Gniew, który był ważnym punktem strategicznym z powodu przeprawy, która dawała zakonowi połączenie między Pomorzem Gdańskim (na którym operował Bernard Szumborski oraz Henryk VI Reuss von Plauen wraz z wojskami zaciężnymi) i dalej z Rzeszą Niemiecką a Królewcem oraz uniemożliwiał swobodny handel rzeczny między Gdańskiem a Toruniem. Aby doprowadzić do zniesienia oblężenia wielki mistrz Ludwig von Erlichshausen zdecydował się przetransportować z okolic Królewca nad Leniwkę (lewa odnoga ujścia Wisły) silną armię, która miała połączyć się z operującymi w tym rejonie wojskami Bernarda Szumborskiego. W ten sposób połączona armia byłaby w stanie przywrócić panowanie krzyżackie nad dolną Wisłą i uratować broniących się Krzyżaków w Gniewie. Długie gromadzenie statków przyczyniło się do reakcji ze strony gdańszczan i przygotowań do odparcia desantu. Obwarowanie palami i zablokowanie Wisły w rejonie Szkarpawy, łączącej Zatoke Świeżą z Leniwką oraz wystawienie 11 statków w tym galaru, wraz z ok. 400-500 zaciężnymi pod dowództwem Macieja Kolmenera i Wincentego Stolle, zmusiło po kilku dniach 44 statki zakonu z 1500 żołnierzy na pokładzie do wycofania się w stronę Królewca. Gdy w rejon Elbląga dotarły oddziały Szumborskiego, statków wielkiego mistrza już tam nie było, w związku z czym cała operacja nie doszła do skutku.
Statki pod dowództwem zaprawionych gdańskich kaprów Wincentego Stolle i oraz Macieja Kolmenera, posiłkowane przez okręty elbląskie dowodzone przez Jakuba Vochsa (wcześniej na służbie gdańskiej) i wojsko królewskie, ruszyły w pościg za cofającym się nieprzyjacielem. Do bitwy doszło prawdopodobnie pomiędzy Kamionkiem Wielkim a Suchaczem w Zatoce Świeżej. Flota polska złożona z ok. 30 statków starła się z liczniejszą, liczącą 44 okręty flotą zakonną. Krzyżacy uważali, że zwycięstwo zapewni im przewaga liczebna i jakościowa ich floty, związkowcy jednak wykorzystali element zaskoczenia i zepchnęli Krzyżaków na płytkie wody zatoki, okrążając ich. Walka toczyła się głównie z abordażu. W ręce polskie dostało się ok. 500 jeńców, wielki mistrz zdołał zbiec do Królewca.
Klęska ta spowodowała, że Krzyżacy przestali się już kompletnie liczyć w konfrontacji ze Związkiem Pruskim na wodach, a zakon popadł w jeszcze większe problemy finansowe. Rozpuszczone zostały oddziały Szumborskiego, który osobiście pod koniec roku 1463 wycofał się z wojny podpisując ze stroną polską rozejm. Na początku roku 1464 skapitulował Gniew. Polacy przeszli do kontrofensywy na Żuławach.
Można śmiało powiedzieć, że wojnę trzynastoletnią (1454-1466) z Zakonem Krzyżackim wygrano na wodach Morza Bałtyckiego przez skuteczne odcięcie Królewca od dostaw i posiłków drogą morską za pomocą floty kaperskiej, głównie Gdańska, a następnie dzięki bitwie nad Zatoką Świeżą (1463), która mocno sparaliżowała działania Zakonu na Wiśle, oraz umożliwiła zdobycie Gniewu (1464), a następnie Nowego (1465) i innych miast strzegących przepraw przez Wisłę, co z kolei odcięło połączenie lądowe z Rzeszą Niemiecką, równocześnie umożliwiając Polsce już niemal bezpieczny, lecz jeszcze prowadzony w dużych konwojach pod eskortą handel rzeczny Torunia z Gdańskiem, a co za tym idzie - z innymi miastami europejskimi.
[edytuj] Bibliografia
- J. Dyskant: Zatoka Świeża 1463. Warszawa: 1987.
[edytuj] Linki zewnętrzne
Akademia Rzygaczy: Bitwa na Zalewie Wiślanym (pl). [dostęp 16 czerwca 2008].
Przypisy
- ↑ w XV wieku Zalew Wiślany miał słodką wodę, stąd nazwa
