Bitwa nad Gawią (1609)
Z Wikipedii
| Bitwa nad Gawią Wojna polsko-szwedzka 1600-1611 |
|||||||||
 Twierdza Dyjament ostrzeliwana przez Szwedów (rok wcześniej - w 1608), rycina z XVII wieku |
|||||||||
| Data | 6 października 1609 | ||||||||
| Miejsce | dolina Gawii, Dyjament (obecnie to część Rygi) | ||||||||
| Wynik | zwycięstwo Litwinów, odzyskanie od Szwedów Dyjamentu | ||||||||
| Przyczyna | spór o Inflanty i o dominium Maris Baltici | ||||||||
| Terytorium | Inflanty (dzisiejsza Łotwa) | ||||||||
|
|||||||||
| Wojna polsko-szwedzka 1600-1611 |
|---|
|
Kieś - Kokenhuza - Wolmar - Fellin - Rewel - Biały Kamień (oblężenie) - Rakvere - Biały Kamień - Kircholm - Gawia/ Dyjament (1608) - Parnawa - Salis - Gawia/ Dyjament (1609) |
Bitwa nad Gawią miała miejsce 6 października 1609 podczas wojny polsko-szwedzkiej 1600-1611.
Gdy hetman wielki litewski Jan Karol Chodkiewicz (2500 żołnierzy) ruszył we wrześniu z Parnawy do Dyjamentu, w ślad za nim podążyła armia szwedzka (5000 żołnierzy, wśród nich najemnicy z Francji, Holandii i Szkocji) Fryderyka Joachima Mansfelda. Wojska litewskie 29 września wstrzymały marsz, by założyć konfederację w związku z zaległym żołdem.
Przybycie 2 października Mansfelda sprawiło, że wojska litewskie podporządkowały się hetmanowi. Chodkiewicz, chcąc bez przeszkód oblegać Dyjament, postanowił zniszczyć armię Mansfelda. Ten jednak przez cztery dni zdołał uniknąć bitwy. Z drugiej strony Szwedom nie udało się przedrzeć i pomóc głodującej zalodze Dyjamentu, którą Litwini blokowali już od miesięcy.
Nie mogąc zmusić Mansfelda do bitwy, hetman przygotował zasadzkę nad rzeką Gawią. W tym celu porzucił założony tam obóz, zostawiając niewielkie siły. Sam z resztą sił ukrył się w pobliskich lasach.
Szwedzi nie oparli się pokusie i 6 października zaatakowali słabo broniony obóz litewski. Wtedy Chodkiewicz skierował do ataku pułk pod wodza Tomasza Dąbrowy. Zaskakujące uderzenie litewskiej jazdy doprowadziło do rozbicia armii Mansfelda.
Hetman w liście do Lwa Sapiehy oceniał straty szwedzkie na kilkuset zabitych i 100 jeńców. Ponadto w ręce Litwinów wpadło kilkanascie dział. Zwycięstwo nad Gawią przesądziło o odzyskaniu przez Litwinów Dyjamentu.
[edytuj] Literatura
- Leszek Podhorodecki, "Rapier i koncerz", Warszawa 1985, ISBN 83-05-11452-X, str. 116-117
