Bitwa pod Falkirk (1746)
Z Wikipedii
| Bitwa pod Falkirk II powstanie Jakobickie |
|||||||||||||||||
| Data | 17 stycznia 1746 | ||||||||||||||||
| Miejsce | Falkirk | ||||||||||||||||
| Wynik | zwycięstwo jakobitów | ||||||||||||||||
| Terytorium | Szkocja | ||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
Bitwa pod Falkirk miała miejsce 17 stycznia 1746 roku podczas II powstania Jakobickiego.
[edytuj] Wstęp
Po porażce pod Prestonpans, generał Cope został zastąpiony przez generała-porucznika Henry’ego Hawley’a na stanowisku dowódcy królewskich sił zbrojnych w Szkocji. W tym czasie, w ostatnich miesiącach 1745 roku armia jakobicka ruszyła na południe w kierunku Londynu. Dotarła ona do Derby po czym, po otrzymaniu wieści o przeważających siłach królewskich zagradzających jej drogę - zawróciła na północ do Szkocji gdzie połączyła się z siłąmi Jakobitów oblegającymi królewskiego generała Blakeney’a na zamku Stirling. W trakcie odwrotu - 18 grudnia 1745 roku armia jakobicka stoczyła zwycięską potyczkę pod Clifton Moor (zginęło 10 żołnierzy królewskich, zaś 21 zostało rannych, podczas gdy buntownicy stracili 5 zabitych).
Hawley poprowadził swą armię z okolic Edynburga w celu uwolnienia Blakeney’a i ostatecznie osiągnął Falkirk. 17 stycznia 1746 buntownicy maszerowali przez wrzosowiska Falkirk na południowy zachód od miasta.
[edytuj] Bitwa
Królewska armia formowała szeregi, gdy Hawley w swojej kwaterze otrzymał wiadomość o pojawieniu się buntowników. Hawley początkowo nie uwierzył, iż buntownicy ośmielą się go zaatakować. Ostatecznie jednak pogalopował do obozu, z serwetką wciąż zawiązaną pod podbródkiem.
Hawley rozkazał armii marsz na wrzosowiska. Pogoda załamała się i zaczęło intensywnie padać. Było także prawie ciemno.
Królewski generał ukształtował swą opinię o buntownikach na podstawie doświadczeń z powstania z 1715 roku. Uważał on, iż górale nie są w stanie przeciwstawić się kawalerii. Królewska armia stanęła na małym zwgórzu frontem wobec buntowników na wrzosowisku z trzema pułkami dragonów uszykowanymi w pierwszej linii na lewym skrzydle.Artyleria królewska utknęła w błocie u stóp wzgórza.
Hawley nakazał swym dragonom szarżę. Dragoni ruszyli na górali, którzy przywitali ich salwami z muszkietów. Szarża załamała się, zaś dragoni rzucili się do ucieczki w dół wzgórza do Falkirk. Wtedy górale uderzyli na dwie linie królewskiej piechoty. Większa część królewskich regimentów rzuciła się do ucieczki, tylko trzy regimenty utrzymały linię. Zdołały one osłonić drogę odwrotu armii do obozu, a następnie w kierunku Edynburga. Królewscy grenadierzy walczyli w obronie opuszczonych dział, które zdołali dociągnąć do obozu. Górale znacznie rozproszyli się w trakcie walk i wielu z nich miało wątpliwości, kto zwyciężył w bitwie, która trwała tylko około 20 minut.
Mówi się, iż generał Cope postawił 10000 funtów na to, iż jego następca zostanie przez górali pobity.
