II powstanie Jakobickie
Z Wikipedii
| II powstanie Jakobitów | |||||||||||||||||
 Bitwa pod Culloden |
|||||||||||||||||
| Data | 1745-1746 | ||||||||||||||||
| Miejsce | Europa północna | ||||||||||||||||
| Wynik | zwycięstwo Anglii | ||||||||||||||||
| Przyczyna | chęć odzyskania tronu przez Stuartów | ||||||||||||||||
| Terytorium | Wielka Brytania | ||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
II powstanie Jakobickie ("Druga Wielka Rebelia", "powstanie 45. roku") - powstanie zorganizowane przez "Młodego Pretendenta", księcia Karola Edwarda Stuarta, syna Jakuba II. Jako jedyne z powstań szkockich miało pełne szanse na powodzenie. Rozpoczęte przybyciem do Szkocji księcia Karola Edwarda, który przy braku tym razem wsparcia Francji, z własnej kieszeni finansował przedsięwzięcie. 2 sierpnia1745r. młody książę wylądował na Hebrydach z niewielką grupą jakobickich emigrantów, 700 ochotnikami z Irlandzkiej Brygady i ładunkiem broni dla powstańców.
| II powstanie Jakobitów |
|---|
|
Highbridge - Prestonpans - 1. Carlisle - Clifton Moor - 2. Carlisle - Inverurie - Falkirk - Fort William - Culloden |
Młodzieńczy zapał Karola Edwarda, jego szacunek dla góralskich tradycji oraz krwawe rządy angielskich najeźdźców przyczyniły się do masowego poparcia powstania. Prócz większości klanów góralskich przyłączali się również jakobici z nizin i Anglii. Armia powstańcza prawie bez walki zajęła stolicę Szkocji - Edynburg. Pierwsze wielkie zwycięstwo w bitwie pod Prestopas 21 września przyczyniło się do podniesienia morale wojsk i dalszego napływu ochotników. Powstańcy rozpoczęli marsz na Newcastle, w Londynie zapanowała panika. Jednak niezdecydowanie dowódców, niesnaski w sztabie i zaczynające się dezercje wśród ochotników przyczyniły się do klęski. Armia rządowa została natomiast wsparta świeżymi hanowerskimi siłami, ściągniętymi z kontynentu. Ostateczną klęskę siły jakobickie poniosły 16 kwietnia 1746 r. w bitwie pod Culloden Moor, na moczarach opodal Inverness. "Młody pretendent" został siłą wycofany z walki i po kilku miesiącach ukrywania się (m.in. w stroju kobiety) wśród góralskich stronników wrócił do Francji.
Anglicy i ich zwolennicy pod wodzą głównodowodzącego księcia Cumberland rozpoczęli krwawe represje. Większość rannych pod Culloden została dobita, ponad 1000 jeńców sprzedano jako niewolników na plantacje w Ameryce, w Szkocji zaczęły się prawdziwe polowania na jakobitów. System klanowy został zakazany, zakazano nawet używania narodowego stroju szkockiego, języka gaelickiego i posiadania broni. Syn Jerzego II, książę Cumberland zyskał miano "rzeźnika Cumberlanda".
Na kanwie tych wydarzeń powstała powieść Waltera Scotta Waverley.
[edytuj] Bitwy
- 16 sierpnia 1745 Highbridge (potyczka)- zwycięstwo Jakobitów;
- 21 sierpnia 1745 Prestonpans- zwycięstwo Jakobitów;
- 13-15 listopada 1745 1. Carlisle (oblężenie)- zwycięstwo Jakobitów;
- 18 grudnia 1745 Clifton Moor (potyczka)- zwycięstwo Jakobitów;
- 21-30 grudnia 1745 2. Carlisle (oblężenie)- zwycięstwo sił rządowych;
- 23 grudnia 1745 Inverurie- zwycięstwo Jakobitów;
- 17 stycznia 1746 Falkirk- zwycięstwo Jakobitów;
- 20 marca-3 kwietnia 1746 Fort William (oblężenie)- zwycięstwo sił prorządowych;
- 16 kwietnia 1746 Culloden- zwycięstwo sił rządowych
