Bobrowniki Śląskie

Z Wikipedii

Kościół Przemienienia Pańskiego w Bobrownikach Śląskich

Bobrowniki Śląskie (niem. Bobrownik) – dzielnica Tarnowskich Gór.

Spis treści

1 Ogólna charakterystyka
2 Historia układu przestrzennego
3 Obiekty zabytkowe i atrakcje przyrodnicze
4 Słowniczek nazw miejscowych polsko-niemiecki (XIX-XX w.)

[edytuj] Ogólna charakterystyka

Dzielnica Bobrowniki Śląskie, położona na południowym wschodzie miasta, sąsiaduje od północy z Osadą Jana i gminą Świerklaniec (sołectwo Nakło Śląskie), od wschodu z miastem Radzionkowem od zachodu z wysuniętą na południe częścią Śródmieścia i Reptami Śląskimi, a od południa graniczy z miastem Bytomiem. Liczba mieszkańców wynosi ok. 4000 (dane z 2005 r.).

[edytuj] Historia układu przestrzennego

W skład dzielnicy wchodzą trzy dawne gminy: Bobrowniki i Piekary Rudne (byłe wsie) oraz należąca pierwotnie do Bobrownik kolonia przemysłowa Friedrichsgrube (Kopalnia Fryderyk), zwana powszechnie przez miejscowych Kunsztem.

Obydwie wsie wchodzące w skład dzielnicy mają rodowód średniowieczny. Wzmiankowane są po raz pierwszy w 1369 roku – w dokumencie podziału ziemi bytomskiej między książąt cieszyńskich i oleśnickich.

Pod względem ruralistycznym Bobrowniki to wieś typu owalnicowego z zachowanym do dziś założeniem przy ul. Głównej, natomiast Rudne Piekary (pierwotnie Polskie Piekary) to ulicówka, a jej oś stanowi ul. Radzionkowska.

Bobrowniki posiadają szereg kolonii:

Segiet – dawny folwark z XVII w. przy ul. Małej,
Kunszt – powstał w końcu XVIII w., jego oś stanowi ul. Parkowa, zaś w XIX wieku stanowił odrębną gminę; po upadku górnictwa kruszcowego z powrotem włączony do Bobrownik,
Fajfrowiec (popularnie Fajfka) – powstała w XIX w. wzdłuż ul. Korola, na północ od szkoły,
Osiedle Królów – kolonia willowa na wschód od Fajfrowca, powstała po II wojnie światowej .

Historycznie do Bobrownik należą również dwie XIX-wieczne kolonie, znajdujące się obecnie w granicach Bytomia:

Blachówka
Lazarówka

Piekary Rudne nie posiadają wyodrębnionych kolonii.

[edytuj] Obiekty zabytkowe i atrakcje przyrodnicze

Kościół pw. Przemienienia Pańskiego

układy ruralistyczne średniowiecznych wsi Bobrowniki i Piekary Rudne,
rezerwat bukowy Segiet, położony w południowej części Bobrownik na Srebrnej Górze (247 m n.p.m.), utworzonym w 1953 r.
Park Kunszt (syn. Park Rudolfina) – pomnik przyrody z zabytkową hałdą upamiętniającą wydobycie pierwszej bryły kruszcu srebrnego w 1784 r. i terenem dawnej kolonii górniczej Kunszt oraz miejscem, gdzie stała trzecia na kontynencie maszyna parowa z 1787/1788 r.,
kamieniołom "Bobrowniki" z 1903 r. (w południowej części Bobrownik przy granicy z Bytomiem),
XIX-wieczna hałda popłuczkowa kopalni Fryderyk przy kolei wąskotorowej,
kompleks porośniętych lasem hałd pogórniczych na Suchej Górze (252 m n.p.m.); w XIX w. na jej szczycie znajdowała się wieża triangulacyjna stanowiąca jeden z kilku węzłowych punktów pruskiej osnowy geodezyjnej,
kapliczka murowana w centrum starej wsi Bobrowniki z XVIII w. (wpisana do rejestru zabytków, powstała na miejscu wcześniejszej budowli, w niej znajdowała się późnogotycka drewniana figura Matki Boskiej z Dzieciątkiem z XVI w. – obecnie w kościele parafialnym),
neoromański kościół parafialny pw. Przemienienia Pańskiego z 1911 r. – najlepiej zachowana i jedna z najpiękniejszych budowli sakralnych w mieście, przywrócona do dawnej świetności staraniem parafian i nowego proboszcza (odnowiono pokrycie dachowe, odczyszczono ceglane i ceramiczne elewacje, odtworzono wzorzyste malowanie ścian, freski, ołtarz główny i drogę krzyżową),
XIX-wieczny krzyż przydrożny z polskim napisem (gwarowym) w Piekarach Rudnych przy ul. Radzionkowskiej,
XIX-wieczne stodoły w Piekarach Rudnych i Bobrownikach, zbudowane z kamienia szlakowego oraz z miejscowego dolomitu i wapienia,
na zachód od Bobrownik, poza granicami dzielnicy (formalnie w dzielnicy Śródmieście), przy ul. Szczęść Boże, znajduje się Zabytkowa Kopalnia Rud Srebronośnych, stanowiąca wyodrębnioną z różnowiekowych podziemnych wyrobisk górniczych (głównie XVIII-XIX-wiecznych wyrobisk kopalni Fryderyk) trasę turystyczną prezentującą dzieje i tradycje górnictwa kruszcowego w okolicy Tarnowskich Gór (jest to główna atrakcja turystyczna Tarnowskich Gór), z naziemnym skansenem maszyn parowych i lokomotyw,
zachodnim skrajem Bobrownik przebiega trasa turystycznej kolejki wąskotorowej, wiodącej z Bytomia do Miasteczka Śląskiego, z przystankiem "Repty Śląskie" położonym koło Kunsztu.