Brama Oławska
Z Wikipedii
Brama Oławska we Wrocławiu (niem. Ohlauer Tor[1] - nazwa bram miejskich we wschodniej części umocnień fortecznych Wrocławia. Ponadto jako Nową Zewnętrzną Bramę Oławską (niem. Neues Äußeres Ohlauer Tor) określano w XIX w. rogatki miejskie u zbiegu ulic Traugutta i Kościuszki, nazywane także Ohlauer Barriere.
[edytuj] Wewnętrzna
Wzniesiona na początku II połowy XIII wieku w linii fortyfikacji wewnętrznych miasta na trakcie prowadzącym na wschód, w kierunku Oławy. Zlokalizowana była w miejscu, gdzie dziś znajdują się posesje nr 29-31 przy ulicy Oławskiej (obok gmachu Urzędu Statystycznego). Składała się z wieży bramnej o podstawie prostokąta zbliżonego do kwadratu oraz przedbramia. Zlikwidowana została w 1792, pozostawiono jedynie łuk nad ulicą, który później został również usunięty.
[edytuj] Zewnętrzna
Wzniesiona wkrótce po bramie wewnętrznej, na linii nowych, zewnętrznych fortyfikacji (obok miejsca, gdzie dziś stoi Galeria Dominikańska, około stu metrów na wschód od skrzyżowania ulicy Oławskiej z Piotra Skargi). Pierwszy raz wzmiankowana w 1299 w związku z zapłatą dla kamieniarza Albericusa za wykonane prace budowlane. Pierwotnie podobna była do bramy wewnętrznej; w połowie XV wieku powiększone zostało przedbramie, wzniesiono nową wieżę. Później dodano barbakan (na przełomie XV i XVI w.), w 1576 zastąpiony basteją. W 1588 mury bastei przysypano ziemią[2] tworząc nowy bastion: wieża bramna została zastąpiona wieżą o podstawie półkolistej z działobitnią na szczycie. W latach 1638-1642 dodano na podstawie projektu Valentina von Säbisch rawelin, który uzupełniono w latach 70. XVIII wieku dodatkowo usypanym płaszczem osłonowym.
Podczas oblężenia miasta przez wojska napoleońskie (1806) Brama Oławska nie ucierpiała nadmiernie, ale zburzona została w już 1807, w pierwszej fazie zarządzonej przez Francuzów likwidacji fortyfikacji miejskich Wrocławia.
Podczas budowy trasy W-Z i podziemnych przejść z nią związanych[3]. w latach 1975-1977 na placu Dominikańskim odkryto pozostałości fundamentów Bramy Oławskiej. Zostały one w czasie robót budowlanych w znacznej części zniszczone, a niektóre zachowane pozostałości gruntownie przemurowano i zaadaptowano w latach 1977-1978 na potrzeby przejścia podziemnego, gdzie są obecnie widoczne. Obok przejścia wyeksponowano makietę Bramy i sąsiadującego z nią fragmentu fortyfikacji.
Przypisy
- ↑ Do 1902 pisownia Ohlauer Thor
- ↑ Dzięki temu jej resztki przetrwały zarówno oblężenie napoleońskie z 1806, jak rozbiórkę fortyfikacji z 1807 oraz rujnację miasta podczas oblężenia Festung Breslau z 1945; pozostałości, które zachowały się do dziś, wpisano w 1967 do rejestru zabytków jako "basteję Hioba"
- ↑ Przejście obejmowało pierwotnie także wyjścia na przystanki tramwajowe w centralnym pasie trasy, zlikwidowane w początku XXI w. oraz wyjście na przystanek autobusowy po południowej stronie, przekształcone w latach 90. XX w. w pub.
[edytuj] Źródła
- Encyklopedia Wrocławia, 2000, ISBN 83-7023-749-5
- Adam Żurek Dawna Brama Oławska (zewnętrzna) (w:) Jan Harasimowicz (red.), Atlas architektury Wrocławia. Tom I. Budowle sakralne, Świeckie budowle publiczne, Wrocław, Wydawnictwo Dolnośląskie, 1997, ISBN 83-7023-592-1
