Chet Baker
Z Wikipedii
Chet Baker, właśc. Chesney Henry Baker Jr. (ur. 23 grudnia 1929 w Yale, Oklahoma, zm. 13 maja 1988 w Amsterdamie), amerykański trębacz jazzowy.
W swojej karierze współpracował m.in ze Stanem Getzem, Charliem Parkerem i Dexterem Gordonem. Sławę zdobył poprzez grę w kwartecie z Gerrym Mulliganem (1952-1953). Od roku 1954 rozpoczął występy z własnymi zespołami, a od 1957 także jako solista. Od 1954 również śpiewał. Zginął w wyniku wypadnięcia z okna hotelowego.
Chet Baker jest reprezentantem cool jazzu, a także jednym z najbardziej cenionych trębaczy jazzowych lat 50.
Spis treści |
[edytuj] Pierwsze kontakty z muzyką
Chet Baker od najmłodszych lat miał kontakt z muzyką śpiewając w kościelnym chórze. Jego ojciec grał na gitarze i zachęcał młodego Bakera do gry na instrumentach dętych. Na początku był to puzon, jednak gdy ten okazał się za trudny zdecydował się na trąbkę. Pierwsze wykształcenie myzyczne odebrał w Glendale Junior High School, jednak szybko ją porzucił, aby wstąpić w wieku 16 lat do armii. Został wysłany do Berlina, gdzie dołączył do orkiestry wojskowej 298 Armii. Opuścił ją w 1948, aby podjąć studia w El Camino College w Los Angeles. Jednakże porzucił je i wrócił do wojska, tym razem do orkiestry 6 Armii w San Francisco. W mieście wolny czas spędzał głównie w klubach jazzowych m.in. w Bop City i Black Hawk. Ostatecznie porzucił karierę wojskowego, aby zostać zawodowym muzykiem.
[edytuj] Początek wielkiej kariery
Pierwsze koncerty Baker grywał z zespołem Vida Musso oraz ze Stanem Getzem. Jednakże prawdziwy sukces odniósł jako trębacz w 1951, gdy został wybrany przez Charliego Parkera do serii koncertów na zachodnim wybrzeżu USA. W tym samym roku dołączył do grupy Gerry'ego Mulligana, która natychmiast okazała się fenomenem. Sławę przyniosło mu nagranie zespołu My Funny Valentine, gdzie wykonał solówkę na trąbce. Grupa rozpadała się po roku, za sprawą aresztowania Mulligana za posiadanie narkotyków. W 1954 wygrał wybory na najlepszego jazzmana magazynu Down Beat, pokonując m.in. Milesa Davisa. Przez kolejnych kilka lat występował samotnie. Stał się ikoną cool jazzu na zachodnim wybrzeżu, w czym pomógł my dobry wygląd i piękny głos. W latach 60 rozpoczął grę także na fluegelhornie.
[edytuj] Uzależnienie od narkotyków
Ostatecznie nałóg narkotykowy pokonał Cheta Bakera i w rezultacie doprowadził do upadku jego obiecującej kariery. Heroina stworzyła wiele problemów - Baker odsiedział ponad rok we włoskim więzieniu, został wydalony z Niemieckiej Republiki Demokratycznej oraz Anglii w ramach programu walki z narkotykami. W końcu został deportowany z NRD do USA za ponowne złamanie prawa w tym kraju. Zamieszkał w Milpitas w północnej Kalifornii. Pomiędzy krótkimi odsiadkami w więzieniu, które spędzał na pisanie własnych kompozycji, grywał w San Jose i San Francisco.
W 1966 Baker został rzekomo poważnie pobity (rozcięte wargi, wybite przednie zęby), kiedy próbował kupić narkotyki po jednym z występów w San Francisco. Sytuacja zmieniła się po lekkomyślnych oświadczeniach poszkodowanego. Można było z nich wywnioskować, że cała sprawa została sfabrykowana, a okaleczenie ust i zębów są wynikiem zażywania narkotyków. Od tego czasu musiał nauczyć się grać z protezą zębową, co jest bardzo trudne dla trębacza. Pomiędzy 1966, a 1974 Baker grał głównie na flugelhornie i nagrywał banalne piosenki w stylu light music. Następnie przeniósł się do Nowego Jorku, gdzie na poważnie zaczął nagrywać z znanymi muzykami jazzowymi takimi jak Jim Hall. W latach 70. przeprowadził się z powrotem do Europy, gdzie uzyskał pomoc od swojej przyjaciółki, Diane Vavra, zarówno w sprawach zawodowych jak i prywatnych.
Baker w swojej karierze był bardzo płodny. Związane było to przede wszystkim z potrzebą zdobywania pieniędzy na narkotyki. Efektem czego było też bardzo nieregularne wydawanie płyt. Jego niektóre nagrania (szczególnie te z końca kariery nagrywane w Europie) ukazują jego talent oraz pewną głębię i dojrzałość w przeciwieństwie do niektórych wcześniejszych utworów.
[edytuj] Późniejsze życie
Pod koniec swego życia Chet Baker grywał przede wszystkim w Europie, powracając do USA tylko na kilka koncertów rocznie. 13 maja 1988 roku, na parę dni przed przyjazdem do Polski i występem na wrocławskim festiwalu Jazz nad Odrą, Baker wypadł (lub został wypchnięty) z okna na pierwszym piętrze swojego hotelu w Amsterdamie. Powodem do spekulacji na temat śmierci jest fakt, że menedżer hotelu przyznał, że drzwi do pokoju muzyka były zamknięte od wewnątrz. Domniemano, że Baker mógł być pod wpływem narkotyków, jednak sekcja zwłok wykluczyła taką ewentualność. Krążyła także plotka o pozostawionym liście, który obecnie ma znajdować się w prywatnych rękach. Jedna z wersji wydarzeń brzmi, że Baker był nieostrożny i za bardzo wychylił się przez okno. Obecnie przed hotelem Prins Hendrik znajduje się tabliczka upamiętniająca tragicznie zmarłą legendę jazzu. Chet Baker został pochowany w Inglewood w Kalifornii.
[edytuj] Książka i filmy
- Chet Baker: His Life and Music - biografia napisana przez Jeroen de Valk.
- Young Chet: The Young Chet Baker - album fotografa Williama Claxtona przedstawiający życie Bakera jako ikony jazzu. W 1988 powstał film dokumentalny Let's Get Lost ukazujący go jako jednego z najważniejszych jazzmanów lat 50 i zestawiający jego wspaniałą karierę z późniejszymi problemami z narkotykami. Film, wyreżyserowany przez fotografa mody Bruce'a Webera, został wykonany w technice czarno-białej i opiera sie głównie na filmach z dzieciństwa muzyka i wywiadach z przyjaciółmi, rodziną, współpracownikami, kochankami oraz z samym Bakerem.
- Postać Cheta Bakera była też inspiracją do stworzenia postaci Chada Bixby'ego granego przez Roberta Wagnera w filmie All the Fine Young Cannibals z 1960 roku. Kolejnym filmem o jego życiu jest planowany Prince of Cool, który ma go przedstawić jako legendarnego trębacza, którego uzależnienie od narkotyków doprowadziło go do samobójstwa w 1988. Główną rolę ma zagrać Josh Hartnett.
[edytuj] Ciekawostki
W 2005 roku gubernator Brad Henry i Izba Reprezentantów stanu Oklahoma ustanowili dzień 2 lipca 2005 dniem Cheta Bakera.
Wokalista szwedzkiego zespołu Mando Diao, Bjorn Dixgard, zafascynowany grą Bakera, napisał na jego cześć utwór "Chet Baker"; świadczy to o tym, że osobowość i muzyka Bakera ma wpływ również na młode pokolenie muzyków, także rockowych.
[edytuj] Bibliografia
- Chet Baker: As Though I Had Wings, Chet Baker, ISBN 978-0-312-20083-1, 1998
- Deep in a Dream: The Long Night of Chet Baker, James Gavin, ISBN 978-1-56649-284-3, 2004
- Chet Baker: His Life and Music, Jeroen De Valk, ISBN 978-1-893163-13-3, 2000
- Looking for Chet Baker, Bill Moody, ISBN 978-0-373-26450-6, 2003
