Chiny (ujednoznacznienie)

Z Wikipedii

Pojęcia Chiny używamy w odniesieniu do krainy historycznej, obejmując wówczas całokształt chińskiej historii i kultury, lub w węższym znaczeniu, w odniesieniu do Chińskiej Republiki Ludowej.

W swoich oficjalnych nazwach dwa państwa uznają się za prawowitych spadkobierców tradycji chińskiej państwowości:

Chińska Republika Ludowa czyli Chiny kontynentalne
Republika Chińska na Tajwanie

Informacje o współczesnych państwach chińskich zamieszczone są w powyższych hasłach.

Dziedzina naukowa zajmująca się szerokim zakresem zagadnień związanych Chinami to sinologia.

[edytuj] Geneza podziału

Podział na Chiny i Tajwan utrzymuje się od 1949 roku, kiedy to członkowie Kuomintangu pod przewodnictwem Czang Kaj-szeka po przegranej wojnie domowej 1945-1949 z komunistami Mao Zedonga wraz z 2 milionami zwolenników uciekli na wyspę Tajwan, gdzie ustanowili rząd kontynuujący tradycję Republiki Chińskiej powstałej w 1911 r. Od 1949 aż do swojej śmierci w 1975 Czang Kaj-szek prowadził z Tajwanu propagandę antykomunistyczną, przygotowując grunt dla swojego powrotu na kontynent. W tym okresie Republika Chińska była państwem autorytarnym pod rządami jednej partii. Dopiero zakończenie stanu wojennego w 1987 r. oraz śmierć kontynuującego politykę ojca prezydenta Chiang Chin-kuo w 1988 r. otworzyły drogę dla demokratyzacji Tajwanu.

[edytuj] Chiny w ONZ

Republika Chińska na Tajwanie do 1971 zajmowała w ONZ, w tym w Radzie Bezpieczeństwa, miejsce reprezentanta Chin. W latach 70. doszło do zbliżenia USA i komunistycznych Chin skierowanego przeciwko Związkowi Radzieckiemu. Wówczas to większość krajów wycofało swoje poparcie dla Tajwanu i nawiązało stosunki dyplomatyczne z ChRL. 15 października 1971 r. Zgromadzenie Ogólne ONZ przegłosowało rezolucję 2758, która pozbawiła „rząd Czang Kaj-szeka” (dokument nie używa ani nazwy Tajwan ani Republika Chińska) prawa reprezentowania Chin na forum Narodów Zjednoczonych. Według części historyków doprowadził do tego sam przywódca Republiki Chińskiej, który przed głosowaniem odwołał delegację Republiki Chińskiej do kraju.

Stany Zjednoczone, które bezskutecznie próbowały zablokować tę rezolucję, w 1979 r. nawiązały stosunki dyplomatyczne z Pekinem, a jednocześnie Kongres przegłosował Taiwan Relations Act – bezprecedensową w prawodawstwie USA ustawę, w której kraj zobowiązał się do obrony Tajwanu przed inwazją.

Po 1971 roku Tajwan wielkrotnie próbował przywrócić swoje członkostwo w ONZ, jednak na podstawie rezolucji 2758 jego petycje były odrzucane. Obecny prezydent Chen Shui-bian stara się, aby wyspa wstąpiła do organizacji pod nazwą „Tajwan”.