Chorezm

Z Wikipedii

Chorezm - historyczna kraina nad dolną Amu-Darią, obejmująca obszar dzisiejszego Uzbekistanu, Turkmenistanu i Iranu.

Chorezm był zasiedlony przez ludność osiadłą już w III tysiącleciu p.n.e. Początkowo mieli to być Huryci, następnie ludność pochodzenia indoeuropejskiego, zdominowana w średniowieczu przez ludy tureckojęzyczne.

Sama nazwa krainy jest niepewnego pochodzenia, po raz pierwszy występuje w achemenidzkich inskrypcjach jako "Huvarazmisz", następnie jest wyjaśniana, w zależności od hipotezy, jako "kraj Hurytów" (Sergiusz Pawłowicz Tołstow), "kraj wschodzącego słońca" (C.E. Bosworth), wreszcie arabski uczony żyjący w latach 1179-1229, Jakut Ibn Abdallah al-Hamawi, twierdził, że pochodziła ona od słów "gotowane rybie mięso", które było ważnym składnikiem pożywienia ludności tego kraju.

Na dworze króla Chorezmu, Wisztaspy miał w XIV wieku p.n.e. działać Zaratusztra. Badania archeologiczne wskazują, że od ok. VIII w. p.n.e. nastąpił rozwój ekonomiczny kraju, silnie rozwinęła się sieć kanałów nawadniających. W VI wieku p.n.e. Chorezm miał wejść w skład imperium Achemenidów, jego zależność stała się jednak z czasem symboliczna. W roku 328 p.n.e. król Chorezmu ofiarował Aleksandrowi Macedońskiemu sojusz i rękę swej córki.

W czasach dynastii Han kraj znalazł się w orbicie zainteresowań tej dynastii, bez jakichkolwiek trwałych skutków zresztą. W II wieku n.e. na terenie Chorezmu znane było lokalne pismo, oparte na alfabecie aramejskim W IV-VIII w. n.e. władała Chorezmem, zgodnie z przekazem Biruniego, dynastia Afrygidów, zaś po roku 712 kraj podbity został przez arabskiego wodza Kutejbę ibn Muslima. Po załamaniu się kalifatu Chorezm wchodził kolejno w skład państw Samanidów, Seldżuków, następnie władzę zdobyła pochodząca od Turków Oguzyjskich Dynastia Anusztigina, która zdołała zapoczątkować silne lecz nietrwałe Imperium Chorezmijskie. Po podboju mongolskim a następnie podziale państwa mongolskiego, Chorezm wszedł w skład ułusu Czagataja, następnie władzę sprawowała dynastia Timurydów. Po upadku tej dynastii, stał się częścią Chanatu Chiwy, od 28 maja 1873 r. pod zwierzchnictwem Rosji. 17 lutego 1925 r. został podzielony na obecne republiki.