Ciemiężyca zielona

Z Wikipedii

Ciemiężyca zielona
Ciemiężyca zielona, Góry Orlickie (Sudety)
Systematyka wg Reveala
Domena	jądrowce
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	naczyniowe
Nadgromada	nasienne
Gromada	okrytonasienne
Klasa	jednoliścienne
Rząd	melantkowce
Rodzina	melantkowate
Rodzaj	ciemiężyca
Gatunek	ciemiężyca zielona
Nazwa systematyczna
Veratrum lobelianum Bernh.
Synonimy
Veratrum album L.
Galeria zdjęć i grafik

Ciemiężyca zielona, ciemierzyca zielona, strzemieszyca (Veratrum lobelianum Bernh.) — gatunek byliny z rodziny melantkowatych (Melanthiaceae). Występuje w miejscach wilgotnych na całej półkuli północnej. Preferuje widne lasy, źródliska, brzegi potoków. W Polsce rośnie głównie w górach, w Sudetach i Karpatach (zwłaszcza w Tatrach i na Babiej Górze), na wyżynach i niżu jest spotykana znacznie rzadziej.

Kwiatostany ciemiężycy

[edytuj] Charakterystyka

Łodyga: Gruba i nierozgałęziona. Roślina okazała, może dochodzić do 150 cm wysokości, choć w miejscach zacienionych i lesie nie przekracza często 20–30 cm.
Liście: Ulistnienie skrętoległe. Duże, eliptyczne, podobne do liści goryczki kropkowanej, pofałdowane wzdłużnie, o wyraźnym podłużnym unerwieniu. Z górnej strony liście są nagie, na spodniej stronie kędzierzawo owłosione krótkimi włoskami.
Kwiaty: Kwiaty obupłciowe (trafiają się jednak kwiaty męskie), żółtozielone, zebrane na szczycie łodygi w wiechę. Okwiat składa się z 6 działek nie zróżnicowanych na koronę i kielich. Pręciki w liczbie 6, z dużymi żółtymi, nerkowatego kształtu pylnikami, słupek trójszyjkowy. Szypułki kwiatów krótsze od przysadek. Kwitnie od początku lipca. Charakterystyczne jest, że z reguły kwitną tylko niektóre osobniki, duża ich ilość pozostaje płona przez cały rok.

Kwiaty

Owoc: Duża, trójdzielna torebka z dość dużymi nasionami opatrzonymi skrzydełkiem i rozsiewanymi przez wiatr.
Biotop: Stosunkowo pospolita w wyższych położeniach Sudetów i Karpat. W Tatrach występuje do wysokości 2300 m n.p.m., zarówno na podłożu granitowym jak i wapiennym. Rośnie na halach górskich, w ziołoroślach, na piargach, w wolnych miejscach wśród kosówki, zawsze jednak w miejscach wystarczająco wilgotnych. W niższych położeniach zwykle w pobliżu cieków wodnych. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Cl. Betulo-Adenostyletea, Ass. Poo-Veratretum lobeliani.
Roślina trująca: Substancja czynna: weratryna. Roślina należy do silnie trujących. Bydło i owce instynktownie nie jedzą ciemiężycy.

[edytuj] Ochrona

W Polsce gatunek objęty ścisłą ochroną.

[edytuj] Bibliografia

Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
Jan Mowszowicz: Przewodnik do oznaczania roślin trujących i szkodliwych. Warszawa: PWRiL, 1982. ISBN 83-200-2415-3.
Zofia Radwańska-Paryska: Rośliny tatrzańskie. Warszawa: WSiP, 1988. ISBN 83-02-00872-9.
Józef Rostafiński, Olga Seidl: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.
Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński, Bogumił Pawłowski: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.