Granit
Z Wikipedii
Granit - często spotykana lita, kwaśna skała magmowa - głębinowa, średnio- lub grubokrystaliczną, częściej średniokrystaliczna. Ma budowę jawnokrystaliczną na skutek środowiska głębinowego w jakim powstał.
Według definicji zaproponowanej przez podkomisję Międzynarodowej Unii Nauk Geologicznych (IUGS) granit jest skałą zawierającą 80-100% objętościowych kwarcu, skaleni alkalicznych i plagioklazu w proporcjach przedstawionych na diagramie klasyfikacyjnym (rys. obok) oraz 0-20% objętościowych minerałów akcesorycznych. Wśród minerałów głównych zawartość kwarcu powinna stanowić 20-60% objętościowych skały, a udział skaleni alkalicznych powinien wynosić 65-90% objętościowych całkowitej zawartości skaleni w skale.
W skład granitu wchodzą: ortoklaz, plagioklaz, kwarc, biotyt, rzadziej muskowit i amfibole (hornblenda, barkevikit, arfvedsonit, riebeckit), rzadziej pirokseny (hipersten, diopsyd, diallag, egiryn) oraz w niewielkich ilościach również minerały akcesoryczne: apatyt, cyrkon, monacyt, ksenotym, turmalin, beryl, tytanit, rutyl, anataz, magnetyt, allanit, fluoryt, granat i inne.
Granit odznacza się wyraźnym ciosem, zwykle w trzech prostopadłych kierunkach, co ułatwia jego wietrzenie, a także eksploatację.
Wietrzejąc tworzy charakterystyczne skałki, owalne lub kuliste bloki skalne, niekiedy gołoborza, a w warunkach wietrzenia chemicznego w ciepłym i wilgotnym klimacie - "kaszę granitową".
Granit przybiera różne barwy, takie jak szara, białoróżowa, zielona, czerwona, czarny i inne. Ze względu na łatwość otrzymania dużych bloków, cięcia i polerowania oraz bogatą i piękną kolorystykę używany jest w budownictwie jako kamień budowlany i dekoracyjny.
W Polsce granity występują na powierzchni ziemi na Dolnym Śląsku oraz w Tatrach, natomiast w głębokim podłożu również w pasie od Zawiercia do Krakowa i w północno-wschodniej Polsce. Masywy dolnośląskie, to: masyw karkonoski, masyw strzegomski, masyw strzeliński, masyw kłodzko-złotostocki, masyw kudowski, masyw Żulowej.
W Polsce obecnie granity eksploatowane są z masywów: karkonoskiego, strzelińskiego, żulowskiego i strzegomskiego (Strzegom-Sobótka).
Granit jest wykorzystywany także w sporcie żużlowym: stanowi nawierzchnię toru, która w dużym stopniu zmniejsza przyczepność kół, przez co sport ten staje się widowiskowy.
