Cyrus II Wielki

Z Wikipedii

Cyrus II Wielki zwany także Starszym (ok. 590-529 p.n.e.) król Persji z dynastii Achemenidów, syn króla Anszan Kambyzesa I i medyjskiej księżniczki Mandane. Zjednoczył w ramach swojego imperium wiele ówczesnych państw i narodów. Znany nie tylko z wielkich osiągnięć militarnych, lecz także z tolerancji i sprawiedliwości.

W 550 p.n.e. zjednoczył perskie terytoria plemienne Anszan i Parsua i jako król całej Persji pokonał Astyagesa - króla Medów, swojego uprzedniego suwerena, stając się 'Wielkim Królem, królem Persji i Medii'.

Rządził ze swojej stolicy Pasargadów położonej w południowej części kraju, a po pokonaniu Astyagesa nie tylko nie zniszczył ich stolicy Ekbatany, ale zaczął ją wykorzystywać jako swoją strategiczną, północną stolicę.

Następnie zajął Partię i Hyrkanię. W 546 p.n.e. pokonał króla lidyjskiego - Krezusa pod Pterium i zajął główną twierdzę Lidii - Sardes, dzięki czemu opanował Anatolię i zdobył zwierzchnictwo nad greckimi poleis w Jonii. W drodze do Lidii podporządkował sobie Armenię i Kapadocję. Ok. 545 p.n.e. ruszył na podbój wschodniego Iranu (Arii, Drangiany, Baktrii, Sogdiany, Arachozji, Margiany i Gedrozji), czyli terytoriów dzisiejszych Afganistanu i Pakistanu.

W 539 p.n.e. ruszył przeciwko imperium nowobabilońskiemu. Pokonał Belusura (syna Nabonida) - biblijnego Baltazara - w bitwie pod Opis i w 539 p.n.e. zajął Babilon tworząc największą monarchię ówczesnego świata. Po zdobyciu Babilonu zezwolił Żydom na powrót z "niewoli babilońskiej" i odbudowę Jerozolimy, której potrzebował jako bazy dla planowanego podboju Egiptu (dzieło to dokończył jego syn Kambyzes lub Kambudżija), oraz na odbudowę Świątyni Jerozolimskiej.

Przybrał tytuł 'wielkiego króla, króla Babilonu, króla Sumeru i Akadu, króla całego świata', a także 'Króla Królów'. Następnie zaczął zdobywać tereny na północy krańcach swego państwa. Zginął w 529 p.n.e. w czasie walk z Massagetami w pobliżu Jeziora Aralskiego. Według Herodota został pokonany przez królową Tomyris. Był w to zamieszany jego syn Kambyzes który przejął władzę po ojcu.

Miał dwóch synów: Kambyzesa oraz Bardiję oraz trzy córki m.in. Atossę. Jego starszy syn Kambyzes II kontynuował z powodzeniem podboje ojca.

Cyrus II osadzał w podbijanych terytoriach swoich namiestników z władzą cywilną i wojskową, co dało początek systemowi satrapii, być może wzorowanemu na rozwiązaniach medyjskich. Prowadził politykę tolerancji, szanował tradycje historyczne i kulturowe podbijanych ziem i czynił z nich elementy swojej propagandy i oficjalnej ideologii monarszej. Wydał także bardzo liberalny jak na swoje czasy zbiór praw, tzw. Cylinder Cyrusa, uznawany za pierwszy kodeks praw człowieka. Imperium Cyrusa II i jego następców było państwem uniwersalistycznym.

Imię "Cyrus" jest łacińską wersją greckiego Kyros i elamickiego Kurusz lub Kurasz