Dobry Łotr

Z Wikipedii

Święty Dobry Łotr, św. Dyzma, w kościele prawosławnym św. Rach. Ukrzyżowany po prawej stronie Chrystusa złoczyńca, który nawrócił się i zmarł skruszony. Pierwszy zmarły święty.

Kult Dobrego Łotra rozwijał się od początków chrześcijaństwa, a nabrał znaczenia w IV wieku, kiedy to pojawiła się legenda o znalezieniu jego krzyża. Podstawą kultu było odpuszczenie Dobremu Łotrowi grzechów przez Chrystusa (Zaprawdę, powiadam ci: Dziś ze Mną będziesz w raju. Łk. 23,43).

Dobry Łotr jest patronem więźniów, skazańców, kapelanów więziennych, umierających, pokutujących i nawróconych grzeszników. Stanowi wzór doskonałego żalu za grzechy. Święto 26 marca.

W ikonografii przedstawiany był jako młodzieniec, później również w wieku dojrzałym, a nieraz też jako starzec. Jego strojem jest opaska na biodrach lub krótka tunika. W ikonach „marszowych” - czerwona opończa. Atrybutami Dobrego Łotra są krzyż, łańcuch, maczuga, miecz lub nóż. Dolna belka prawosławnego krzyża symbolizuje skazańców ukrzyżowanych z Chrystusem. Jej prawe, wzniesione ku górze ramię, to Dobry Łotr.

Występuje głównie w scenach zbiorowych: na krzyżu obok Chrystusa, w wyobrażeniach wstąpienia Chrystusa do otchłani, w przedstawieniach Sądu Ostatecznego, w przedstawieniach Chrystusa z grzesznikami, w wyobrażeniach raju. Przedstawienia indywidualne Dobrego Łotra spotyka się przede wszystkim w sakralnej sztuce Kościołów wschodnich. W XVII wieku w Rosji powstał typ ikony tzw. marszowej. Przedstawiały one Dobrego Łotra jako mężczyznę w czerwonej opończy przerzuconej przez ramię, z krzyżem w jednym ręku, a z mieczem lub nożem w drugim. Ikony te przeznaczone były dla band rozbójników.

W Polsce ukazuje się ogólnopolskie pismo „Dobry Łotr”, redagowane przez aktualnych i byłych więźniów.