Dzierzbowate
Z Wikipedii
| Dzierzbowate | |
 dzierzba sawannowa Lanius cabanisi |
|
| Systematyka | |
| Domena | eukarioty |
| Królestwo | zwierzęta |
| Typ | strunowce |
| Podtyp | kręgowce |
| Gromada | ptaki |
| Podgromada | Neornithes |
| Nadrząd | neognatyczne |
| Rząd | wróblowe |
| Podrząd | śpiewające |
| Rodzina | dzierzbowate |
| Nazwa systematyczna | |
| Laniidae | |
| (Rafinesque, 1815) | |
 Galeria zdjęć w Wikimedia Commons |
|
.jpg/240px-Lanius_excubitor_3_(Marek_Szczepanek).jpg)
Dzierzbowate (Laniidae) - rodzina ptaków z rzędu wróblowych, obejmująca kilkadziesiąt gatunków ptaków. Występują głównie w Eurazji i Afryce, dwa gatunki spotykane są w Ameryce Północnej. Nie ma żadnych przedstawicieli tej rodziny w Ameryce Południowej i Australii. Dzierzbowate polują na owady, gady i inne drobne kręgowce, w tym ssaki. Ich unikalną cechą jest zwyczaj nabijania swoich ofiar na cierń, lub ostrą gałąź. Takie unieruchomienie ofiary ułatwia jej pokawałkowanie na łatwiejsze do spożycia fragmenty. Ciernie wykorzystywane są również jako spiżarnie, dzierzba może wrócić do tak zmagazynowanego pożywienia w późniejszym terminie.
W Polsce gniazdują cztery gatunki dzierzb: gąsiorek, dzierzba czarnoczelna, srokosz i dzierzba rudogłowa.[1]
[edytuj] Systematyka
Niektórzy systematycy podnoszą każdą z podrodzin do rangi rodziny. W takim układzie do rodziny dzierzbowatych (Laniidae), wchodzą tylko dzierzby właściwe, czyli rodzaje Lanius i Corvinella, a pozostałe grupy uzyskują odpowiednie nazwy naukowe rodzin: czołoczuby - Prionopidae, dzierzbiki - Malaconotidae, gołogłowy - Pityriaseidae.
Do rodziny należą następujące podrodziny, rodzaje i gatunki[2]:
- Podrodzina: Prionopinae - czołoczuby
- Rodzaj: Eurocephalus[3]
- białoczub białorzytny (Eurocephalus rueppelli)
- białoczub maskowy (Eurocephalus anguitimens)
- Rodzaj: Prionops
- czołoczub żółtooki (Prionops plumatus syn. Prionops plumata)
- czołoczub duży (Prionops poliolophus syn. Prionops poliolopha)
- czołoczub płowobrzuchy (Prionops caniceps)
- czołoczub żółtogłowy (Prionops alberti)
- czołoczub czerwonooki (Prionops retzii)
- czołoczub czerwonodzioby (Prionops gabela)
- czołoczub modrooki (Prionops scopifrons)
- Rodzaj: Eurocephalus[3]
- Podrodzina: Malaconotinae - dzierzbiki
- Rodzaj: Lanioturdus
- dzierzbokos (Lanioturdus torquatus)
- Rodzaj: Nilaus
- dzierzbowik (Nilaus afer)
- Rodzaj: Dryoscopus
- turniurzyk mały (Dryoscopus pringlii)
- turniurzyk sawannowy (Dryoscopus gambensis)
- turniurzyk srokaty (Dryoscopus cubla)
- turniurzyk czerwonooki (Dryoscopus senegalensis)
- turniurzyk jasnonogi (Dryoscopus angolensis)
- turniurzyk grubodzioby (Dryoscopus sabini)
- Rodzaj: Tchagra
- czagra płowa (Tchagra minuta)
- czagra senegalska (Tchagra senegala)
- czagra przylądkowa (Tchagra tchagra)
- czagra brązowołbista (Tchagra australis)
- czagra szara (Tchagra jamesi)
- czagra czerwonogardła (Tchagra cruenta)
- Rodzaj: Laniarius
- dzierzyk pstrogłowy (Laniarius ruficeps)
- dzierzyk maskowy (Laniarius luehderi)
- dzierzyk somalijski (Laniarius liberatus)
- dzierzyk gwinejski (Laniarius turatii)
- dzierzyk zaroślowy (Laniarius aethiopicus)
- dzierzyk dwubarwny (Laniarius bicolor)
- dzierzyk rdzawobrzuchy (Laniarius ferrugineus)
- dzierzyk szkarłatny (Laniarius barbarus)
- dzierzyk czarnogłowy (Laniarius erythrogaster)
- dzierzyk żółtołbisty (Laniarius mufumbiri)
- dzierzyk purpurowy (Laniarius atrococcineus)
- dzierzyk żółtobrzuchy (Laniarius atroflavus)
- dzierzyk czarny (Laniarius fuelleborni)
- dzierzyk stalowy (Laniarius funebris)
- dzierzyk żałobny (Laniarius leucorhynchus)
- Rodzaj: Telophorus
- dzierzbik białobrewy (Telophorus bocagei)
- dzierzbik złoty (Telophorus sulfureopectus)
- dzierzbik oliwkowy (Telophorus olivaceus)
- dzierzbik czarnoczelny (Telophorus nigrifrons)
- dzierzbik różnobarwny (Telophorus multicolor)
- dzierzbik czarnouchy (Telophorus kupeensis)
- dzierzbik żółtogardły (Telophorus zeylonus)
- dzierzbik zielony (Telophorus viridis)
- dzierzbik czterobarwny (Telephorus quadricolor)
- dzierzbik zmienny (Telophorus dohertyi)
- Rodzaj: Malaconotus
- dzierzbik zbroczony (Malaconotus cruentus)
- dzierzbik stokowy (Malaconotus lagdeni)
- dzierzbik bojowy (Malaconotus gladiator)
- dzierzbik szarogłowy (Malaconotus blanchoti)
- dzierzbik górski (Malaconotus monteiri)
- dzierzbik czarnołbisty (Malaconotus alius)
- Rodzaj: Nicator
- nikator żółtobrzuchy (Nicator chloris)
- nikator żółtorzytny (Nicator gularis)
- nikator żółtogardły (Nicator vireo)
- Rodzaj: Lanioturdus
- Podrodzina: Laniinae - dzierzby
- Rodzaj: Corvinella
- dzierzbal kreskowany (Corvinella corvina)
- dzierzbal srokaty (Corvinella melanoleuca)
- Rodzaj: Lanius
- dzierzba tygrysia (Lanius tigrinus)
- dzierzba rdzawogrzbieta (Lanius souzae)
- dzierzba wschodnia (Lanius bucephalus)
- dzierzba brązowa (Lanius cristatus)
- gąsiorek (Lanius collurio)
- dzierzba pustynna (Lanius isabellinus)
- dzierzba birmańska (Lanius collurioides)
- dzierzba rdzawa (Lanius gubernator)
- dzierzba maskowa (Lanius vittatus)
- dzierzba zmienna (Lanius schach)
- dzierzba rdzawoboczna (Lanius validirostris)
- dzierzba białoskrzydła (Lanius mackinnoni)
- dzierzba czarnoczelna (Lanius minor)
- dzierzba siwa (Lanius ludovicianus)
- srokosz (Lanius excubitor)
- dzierzba śródziemnomorska (Lanius meridionalis)
- dzierzba srokoszowata (Lanius excubitoroides syn. Lanius excubitorius)
- dzierzba klinosterna (Lanius sphenocercus)
- dzierzba sawannowa (Lanius cabanisi)
- dzierzba żałobna (Lanius dorsalis)
- dzierzba białorzytna (Lanius somalicus)
- dzierzba białobarkowa (Lanius collaris)
- dzierzba zatokowa (Lanius newtoni)
- dzierzba rudogłowa (Lanius senator)
- dzierzba białoczelna (Lanius nubicus)
- Rodzaj: Corvinella
- Podrodzina: Pityriasinae - gołogłowy
- Rodzaj: Pityriasis
- gołogłów (Pityriasis gymnocephala)
- Rodzaj: Pityriasis
[edytuj] Przypisy
- ↑ * Ludwik Tomiałojć Ptaki Polski. Rozmieszczenie i liczebność. Polskie Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1990, ISBN 83-01-09080-4.
- ↑ * Mielczarek P., Cichocki W., 1999, Polskie nazewnictwo ptaków świata. Notatki ornitologiczne tom 40 - zeszyt specjalny.
- ↑ często umieszczany w podrodzinie dzierzb - Laniinae
