Srokosz

L. excubitor excubitor
L. excubitor homeyeri
L. excubitor leucopterus
L. excubitor sibiricus
L. excubitor mollis
L. excubitor funereus
L. excubitor bianchii
L. excubitor borealis
L. excubitor invictus

Status ochronny

Kategoria zagrożenia (CzKGZ)
EX	EW	CR	EN	VU	NT	LC

Kategoria: niższego ryzyka

Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Srokosz (dzierzba srokosz) (Lanius excubitor) - średni ptak drapieżny z rodziny dzierzbowatych, zamieszkujący w zależności od podgatunku:

Lanius excubitor excubitor - północna Eurazja na zachód od Jeniseju i na północ od Pirenejów, Alp i Karpat, w tym w Polsce, gdzie jest nielicznym ptakiem lęgowym. Północne populacje wędrowne, zimują między innymi w naszym kraju.
Lanius excubitor homeyeri - Ukraina po południowo-zachodnią część Rosji oraz południowo-zachodnia Syberia.
Lanius excubitor leucopterus syn. L .e. przewalskii - północny Kazachstan i przylegające stepy wokół Barabińska.
Lanius excubitor sibiricus - Syberia na wschód od Jeniseju po Kamczatkę osiągając na południu Amur.
Lanius excubitor mollis - Ałtaj i północno-wschodnia Mongolia.
Lanius excubitor funereus - Turkiestan.
Lanius excubitor bianchii - Sachalin i Kuryle.
Lanius excubitor borealis - Ameryka Północna.
Lanius excubitor invictus - od Mount McKinley i północno-zachodniej Alaski po północną Kolumbię Brytyjską, Albertę i Saskatchewan.

Cechy gatunku: Wierzch głowy, kark, grzbiet, kuper i barki popielate, ogon i skrzydła oraz pas przez oko czarny. Spód ciała jasny. Brzegi ogona i lusterko (lub dwa lusterka, w zależności od podgatunku) białe.
Wymiary średnie: dł. ciała ok. 24-25 cm
rozpiętość skrzydeł ok. 30-36 cm
waga ok. 50-70 g
Biotop: Tereny podmokłe z lasami lub pojedynczymi zadrzewieniami, a także skraje lasów. Zimą również pola uprawne.
Gniazdo: Na drzewie, zazwyczaj na dość znacznej wysokości, zbudowane z gałązek i korzeni, wysłane puchem lub sierścią.
Jaja: W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w marcu-czerwcu (w Polsce zazwyczaj w kwietniu) 3-7 jaj.
Wysiadywanie: Jaja wysiadywane są przez okres 15-16 dni głównie przez samicę. Pisklęta opuszczają gniazdo po 19-20 dniach.
Pożywienie: Drobne kręgowce i duże owady.
Ochrona: Objęty ochroną gatunkową ścisłą.
Ciekawostki: Niekiedy w ten gatunek włącza się podgatunki dzierzby śródziemnomorskiej (Lanius meridionalis). Liczba podgatunków sporna. Podgatunki L. excubitor borealis i L. excubitor invictus uznaje się niekiedy za osobny gatunek Lanius borealis.