Eleusis (organizacja)

Z Wikipedii

Ten artykuł dotyczy organizacji. Zobacz też: inne znaczenia tej nazwy.

Eleusis, Eleusys, Eleuzys - powstały w 1902 roku ruch studencki abstynencki, mający duży wpływ ideowy na powstające wówczas harcerstwo.

Z ruchu abstynencji alkoholowej Eleuterja w 1903 roku wyłonił się bardziej skrajny odłam "Eleusys" szerzący poczwórną wstrzemięźliwość od alkoholu, tytoniu, kart i rozpusty. Elsowie ze Lwowa inicjatorzy ruchu, już w 1902 proponowali próbę wstrzemięźliwości na rok. Koło krakowskie uznało to za kompromis nie do przyjęcia. Dla odmiany Elsowie krakowscy nazwali się "Eleusis". Różnice te widać na przykładzie statutów "Eleuzys" i "Eleusis". "Hasło poczwórnej wstrzemięźliwości ma służyć nadto, by zjednoczyć elitę narodu w zwarte szeregi, a z ludzi wstrzemięźliwych wybrać tych, co ważniejsze wychowawcze funkcje pełnić winni (...). Jedyny sposób utrudnienia przystępu lichym charakterom, jest żądanie zobowiązania od razu na całe życie (...) to ludzi niezdecydowanych i niepowołanych odstraszy (...) Eleusis jest także zakonem (...) bo cechą zakonu są dożywotnie śluby."

Eleusis to ruch religijny, katolicki. Nie ma w nim miejsca dla manowierców czy niekatolików, choć Eleusis popiera zawieranie podobnych towarzystw np. wśród Żydów, czy socjalistów (np. Towarzystwo Trzeźwości). "Eleusis" to ruch narodowy - "bo taka jednolitość ducha zwiększa siły tych, co służą jednej sprawie."

"Eleusis" działający głównie wśród studentów lwowskich i krakowskich uczelni przez kilka lat skupiał się wokół osoby prof. Wincentego Lutosławskiego - filozofa o międzynarodowej sławie. Organizował on min. coroczne "elenzynia" - spotkania dyskusyjne w Zakładzie Leczniczym dr. Tarnawskiego w Kosowie. "Eleusis" próbowało tworzyć swoje komórki wśród młodzieży gimnazjalnej tworząc "Związki Nadziei".

[edytuj] Eleusis a harcerstwo

W momencie tworzenia się skautingu polskiego wielu członków "Eleusis" grało w nim pierwsze skrzypce. Do bardziej znanych Elsów należeli: Stanisław Pigoń, Tadeusz Strumiłło, Jerzy Grodyński, Andrzej Małkowski, Ignacy Kozielewski, a z kobiet Olga Drahonowska i Jadwiga Falkowska. To za sprawą instruktorów pochodzących z "Eleusis" wprowadzono 10. punkt Prawa Harcerskiego, będący ewenementem w skali światowego ruchu skautowego już w chwili wprowadzenie go w życie. Elsowie stanowili naturalną przeciwwagę dla militarystycznych i gimnastycznych wpływów Zarzewia i Sokoła w młodym ruchu harcerskim. Przejawiało się to m. in. w powołaniu na przełomie 1911/1912 na Zjeździe w Krakowie grupy "Gniazdo", zrzeszyła Elsów pracujących w harcerstwie. Krzyż harcerski - najważniejszy symbol polskiego skautingu jest również tworem Elsa - ks. dr. Kazimierza Lutosławskiego, brata prof. Wincentego - filozofa.