Endoskopia kapsułkowa

Z Wikipedii

Endoskopia kapsułkowa (ang. Video Capsule Endoscopy, VCE, Wireless Endoscopy) - badanie endoskopowe umożliwiające oglądanie śluzówki jelita cienkiego na całej jego długości. W odróżnieniu od tradycyjnej endoskopii, w badaniu tym nie używa się endoskopu w postaci giętkiej rury, ale niewielkiej kapsułki, która, po połknięciu przez pacjenta, przechodzi przez jego cały przewód pokarmowy.

Kapsułka endoskopowa

[edytuj] Historia

Do niedawna bezoperacyjne obejrzenie śluzówki całego przewodu pokarmowego nie było możliwe. Badania takie jak kolonoskopia czy panendoskopia (esofagogastroduodenoskopia) umożliwiają obejrzenie jedynie jego górnego odcinka (przełyku, żołądka i dwunastnicy) a także jelita grubego. Dokładne zbadanie jelita cienkiego nie było jednak możliwe, z powodu jego długości (5-7 m) i licznych zakrętów (pętli jelita), które uniemożliwiają wprowadzenie endoskopu. Enteroskopia umożliwia zbadanie tylko około 50 cm początkowej części jelita czczego.

Badania jelita cienkiego takie jak pasaż (badanie kontrastowe) czy enterokliza CT są mało dokładne, ponadto wiążą się z wystawieniem pacjenta na działanie szkodliwego promieniowania. Są również nieprzyjemne dla pacjentów, a podawany doustnie środek kontrastowy u niektórych pacjentów powoduje zaburzenia żołądkowo-jelitowe i reakcje alergiczne.

W 1996 roku prototyp kapsułki endoskopowej, mającej te problemy rozwiązać, przeszedł badania na zwierzętach. W sierpniu 2001 roku amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) zatwierdziła endoskopię kapsułkową jako nową metodę badania jelita cienkiego.

Badanie to okazało się dużo bardziej skuteczne w diagnostyce krwawień z jelita cienkiego i choroby Crohna od dotychczas stosowanych metod. Według World Journal of Gastroenterology^[1], VCE umożliwia diagnostykę krwawień z przewodu pokarmowego w 50-67%, podczas gdy enteroskopia jedynie w 25-30%; natomiast w diagnostyce choroby Crohna VCE jest skuteczna w 43-71% przy skuteczności enteroklizy CT poniżej 30%.

Endoskopia kapsułkowa jest również mniej uciążliwa dla pacjentów, nie wiąże się bowiem, jak enteroskopia, z koniecznością połykania długiej rury, co nawet przy zastosowaniu miejscowego znieczulenia gardła powoduje bardzo nieprzyjemne odczucia (mdłości, odruch wymiotny, wrażenie "duszenia się").

[edytuj] Budowa urządzenia

Oprzyrządowanie stosowane w endoskopii kapsułkowej składa się z jednorazowej, bezprzewodowej kapsułki PillCam, rejestratora danych, który odbiera obrazy wysyłane z kapsułki oraz stacji komputerowej.

Kapsułka endoskopowa PillCam ma wymiary 11x26 mm i waży około 3,7 g. Wersja kapsułki przeznaczona dla dzieci jest nieco mniejsza. Zawiera w sobie miniaturowy aparat cyfrowy CMOS (complementary metal oxide semiconductor), diodę LED (light emitting diode) pełniącą funkcję lampy błyskowej, nadajnik radiowy, antenę i dwie baterie wykorzystujące tlenek srebra.

[edytuj] Przebieg badania

Pacjent połyka metalową kapsułkę, a ta, przesuwając się przez przewód pokarmowy dzięki naturalnym ruchom perystaltycznym, fotografuje wnętrze jelita cienkiego, a następnie zostaje wydalona w sposób naturalny. Kapsułka wykonuje 2 fotografie na sekundę, łącznie około 50-60 tys. zdjęć w trakcie 8 godzin trwania badania. Dane z kapsułki są na bieżąco przekazywane za pomocą nadajnika do rejestratora danych, umocowanego na brzuchu pacjenta. Dopiero po zakończeniu badania i wydaleniu kapsułki wszystkie dane są zgrywane do stacji komputerowej i przetwarzane na obrazy wideo, które ocenia lekarz.

[edytuj] Wskazania

Główne wskazania do badania kapsułką endoskopową:

przewlekłe krwawienie z przewodu pokarmowego,
niewyjaśniona niedokrwistość z niedoboru żelaza,
podejrzenie choroby Crohna,
podejrzenie guza jelita cienkiego,
podejrzenie uszkodzeń błony śluzowej jelita cienkiego przez NLPZ lub radioterapię,
diagnostyka choroby trzewnej,
zespoły polipowatości przewodu pokarmowego.

[edytuj] Przeciwwskazania

Przeciwwskazaniami do wykonania badania VCE są:

zwężenie i niedrożność przewodu pokarmowego,
zaburzenia połykania,
zaburzenia perystaltyki jelit,
przetoka jelitowa,
liczne lub duże uchyłki przewodu pokarmowego,
przebyte operacje brzuszne,
ciąża,
wszczepiony stymulator serca.

[edytuj] Ograniczenia i możliwe powikłania

Najczęstszym powikłaniem (0,75% wszystkich przypadków, 1,25% pacjentów z chorobą Crohna) jest ugrzęźnięcie kapsułki w jelicie cienkim (NNE - non natural excretion), najczęściej w zwężeniu spowodowanym stosowaniem NLPZ lub innymi chorobami.

Czasami pacjent nie jest zdolny połknąć kapsułki, istnieją endoskopowe metody umieszczenia kapsułki w żołądku pacjenta, skąd dalej już się przedostaje bez problemu do dwunastnicy i jelita cienkiego.

Czas pracy baterii umieszczonych w kapsułce jest ograniczony (8 godzin), dlatego urządzenie włączane jest tuż przed użyciem. U części pacjentów (ok. 1/3 wszystkich przypadków), których jelito cienkie jest dłuższe niż przeciętnie lub mają spowolnioną perystaltykę, końcowy odcinek jelita krętego pozostaje niezbadany (niesfotografowany).

W odróżnieniu od tradycyjnego endoskopu - rury, którą stopniowo wkłada i wyjmuje lekarz, kapsułka jest niesterowalna, nie można przez to powtórnie, dokładniej obejrzeć konkretnego, interesującego diagnostę fragmentu. Niemożliwe jest również pobieranie wycinków do badań histopatologicznych ani wykonywanie żadnych - nawet najmniejszych - zabiegów.

Mimo to, endoskopia kapsułkowa jest, jak dotąd, zdecydowanie najlepszym i najdokładniejszym badaniem jelita cienkiego.