Erazm z Rotterdamu

Z Wikipedii

Erazm z Rotterdamu na obrazie Hansa Holbeina młodszego

Erazm z Rotterdamu (łac. Desiderius Erasmus Roterodamus, właściwie Gerrit Gerritszoon [Gerhard Gerhardson], urodzony 27 października prawdopodobnie 1466 w Rotterdamie, zmarł 12 lipca 1536 w Bazylei), holenderski filolog, filozof, pedagog, jeden z czołowych humanistów odrodzenia (książę humanistów), propagator kultury antycznej, myśliciel chrześcijański, pisarz, katolicki duchowny.

[edytuj] Życiorys

Erazm był nieślubnym synem katolickiego kapłana Rogera Gerarda i córki lekarza z Zevembergu. Wcześnie osierocony, wstąpił do klasztoru Augustianów, gdzie przebywał pięć lat. Następnie za pozwoleniem władz duchownych opuścił klasztor i został sekretarzem biskupa Henryka von Bergen w Cambrai. W 1495 wyjechał do Paryża, później do Anglii, gdzie zawarł przyjaźń z Tomaszem Morusem oraz interpretatorem Biblii, Johnem Coletem. W 1506 uzyskał doktorat z teologii w Turynie.

[edytuj] Twórczość

W swoich dziełach krytykował przywary społeczne, takie jak przekupstwo, hipokryzja, rozwiązłe obyczaje kleru. Najsławniejsza jego rozprawa Pochwała głupoty jest satyrą na ówczesne społeczeństwo. Był zwolennikiem irenizmu. Przeciwnik scholastyki. W 1516 opracował pierwsze greckie wydanie Nowego Testamentu. Namawiał, aby Pismo Święte było czytane przez osoby świeckie w języku narodowym. Opublikował krytyczne wydania dzieł klasyków: Arystotelesa, Cycerona, Seneki a także Ojców Kościoła: Ambrożego, Orygenesa, Augustyna.

Poglądy pedagogiczne Erazma charakteryzują się ciepłem i serdecznością względem dzieci i młodzieży. Sprzeciwiał się on szkole takiej jaka istniała, zwłaszcza surowemu traktowaniu uczniów przez nauczycieli. Nie podobały mu się również treści i metody nauki szkolnej. Uważał, że nauka w szkole ma być przyjemna dla dziecka, sprawiać radość, pociągać.

Według niego kształcenie powinno opierać się na językach klasycznych - łacinie i grece, a historia, geografia, matematyka stanowić powinny rolę służebną w stosunku do literatury.

[edytuj] Doktryna polityczna

Republikanizm - krytykował szlachectwo bez cnoty, snobizm i godności duchowe bez pobożności oraz wiedzy, jak również demoralizację kleru. Krytykował również instytucję monarchii dziedzicznej.

Pacyfizm - uważał, że wojna jest sprzeczna z filozofią świata i występuje przeciwko naturze człowieka, który jest stworzony do życia w pokoju. Wojna niszczy prawa moralne, zasady religijne i wartości kulturalne. Dzielił wojny na sprawiedliwe - obronne i niesprawiedliwe - łupieżcze. Lud jednak miał prawo do wypowiedzenia posłuszeństwa, ale żeby rozpocząć wojnę, potrzebna była zgoda parlamentu i ludu.

[edytuj] Dzieła

Erazm pisał wyłącznie po łacinie, wypracowując w niej własny styl, różny od włoskiego cyceronianizmu, który krytykował jako niewolnicze podążanie za wzorem mistrza. W większości jego dzieł można znaleźć wskazówki, czy pouczenia dydaktyczne. Do pedagogicznych prac należy zaliczyć:

O sposobie studiów - 1512
Rozmówki dla dzieci - 1518
O sposobie pisania listów - 1530
Cyceronianin czyli najlepszy sposób mówienia - 1528
Mowa o konieczności kształcenia chłopców zaraz od urodzenia w cnocie i naukach - 1529
O wytworności obyczajów chłopięcych - 1530