Święty Ambroży
Z Wikipedii
Ambroży, właśc. Ambrosius Aurelius (ur. ok. 339 r. w Trewirze (?), zm. 4 kwietnia 397 r. w Mediolanie) - święty, biskup Mediolanu, ojciec i doktor Kościoła.
Zarządzał rzymskimi prowincjami Ligurią i Emilią, był prawnikiem i doradcą cesarzy Gracjana i Teodozjusza I Wielkiego. Został wybrany biskupem. W momencie konsekracji oddał Kościołowi i ubogim cały swój majątek. Prowadził spór z arianami, zwalczał herezję ariańską. Przez dwa miesiące wytrzymywał oblężenie arian w bazylice Porziana w Mediolanie.
Napisał wiele traktatów teologicznych i przyczynił się do reformy liturgii. To z jego rąk św. Augustyn przyjął chrzest.
św. Ambroży uchodzi za patrona pszczelarzy, co wiąże się z legendą o pszczołach składających miód na jego ustach.
Spis treści |
[edytuj] Życiorys
Pochodził z arystokratycznej rodziny rzymskiej. Jego Ojciec był prefektem Galii z ramienia cesarza Konstantyna Wielkiego. Urodził sie w Trewirze ok. 339 r. jako najmłodsze dziecko. Miał dwoje rodzeństwa: siostrę Marcelinę, które poświęciła się na służbę Bogu jako konsekrowana dziewica oraz brata Urbaniusa Satyrusa, który zmarł przedwcześnie. Legenda mówi, że gdy Ambroży był dzieckiem, pewnego razu przyleciały do niego pszczoły i zaczęły wchodzić mu do ust, ale zaraz wylatywały i unosiły się w górę nic złego mu nie czyniąc. Przez jego ojca zostało to odczytane jako znak-przepowiednię, że Ambroży będzie kimś wielkim. Po przedwczesnej śmierci jego ojca, matka przeniosła się do Rzymu, aby umożliwić dzieciom odpowiednie wykształcenie. Ambroży jest pierwszym zachodnim ojcem Kościoła, który się urodził i wychował w rodzinie chrześcijańskiej. Otrzymał staranne wykształcenie w Rzymie, gdzie ukończył studium gramatyki, retoryki i prawa. Poznał też dzieła klasycznych autorów rzymskich, takich jak Wergiliusz, Cyceron czy Salustiusz. Poznał też podstawy filozofii. Bardziej gruntowne wykształcenie zdobywał dopiero wtedy, gdy został biskupem. Po ukończeniu studiów wraz z bratem przeniósł się na dwór prefekta Rufina, a następnie Probusa do Sirmium. Tam otrzymał wysokie stanowisko w sądownictwie. Ok. 370 r. został mianowany gubernatorem Ligurii i Emilii z siedzibą w Mediolanie, gdyż miasto to spełniało w tym czasie rolę stolicy Cesarstwa zachodniorzymskiego. W Mediolanie wielkie wpływy mieli arianie dzięki pozycji ich biskupa Ausencjusza i dlatego trwał ciągły konflikt między nimi a prawowiernymi katolikami. Auksencjusz zmarł w 374 r., co wzmogło niepokoje, bo katolicy nie chcieli dopuścić do wyboru nowego biskupa-arianina. Ambroży, będąc urzędnikiem odpowiedzialnym za porządek w prowincji i w mieście, chciał osobiście uspokoić chrześcijan, wkroczywszy do świątyni. Wtedy to, jak pisze jego sekretarz Paulin w Vita Ambrosii, jakieś dziecko zawołało: Ambrosium episcopum! (Ambrożego na biskupa!). Propozycja ta wydawała się kompromisowa dla obu stronnictw i Ambroży został obwołany biskupem Mediolanu. Początkowo nie chciał się na to zgodzić, ale ostatecznie uznał, że głos ludu jest głosem Boga. W chwili elekcji był dopiero katechumenem, dlatego wkrótce, 24 listopada 374 r. został ochrzczony, a 7 grudnia otrzymał święcenia biskupie.
Zostawszy biskupem, postanowił pogłębić swą formację teologiczną pod kierunkiem kapłana Symplicjana, zresztą jego następcy na stolicy biskupiej w Mediolanie. Studiował przeważnie pisarzy greckich, ponieważ dobrze znał język grecki. Zainteresował się Orygenesem. Znał pisma Klemensa Aleksandryjskiego, św. Atanazego, św. Bazylego Wielkiego, św. Cyryla Jerozolimskiego, św. Grzegorza z Nazjanzu i innych. Znał też dzieła pisarzy niechrześcijańskich, np. Filona z Aleksandrii i Plotyna. Doszedł do niezwykłej erudycji w teologii, tak że swobodnie nauczał lud i objaśniał Pismo Święte. Był bardzo gorliwym duszpasterzem i wybitnym mówcą. Wiele wysiłku wkładał w przygotowanie katechumenów, głównie poprzez głoszenie katechez mistagogicznych. Energicznie i skutecznie występował przeciw arianom. Dzięki jego działalności potępiono przeciwników postanowień I Soboru Nicejskiego i zdjęto ich ze stanowisk biskupich. Przyczynił się walnie do zakończenia kontrowersji ariańskiej na Zachodzie. Jednocześnie słynął z dobroczynności. Podczas najazdu Gotów w 378 r. polecił przetopić kościelne naczynia liturgiczne w celu uzyskania środków na pomoc dla biednych. Cieszył się wielkim autorytetem nie tylko u wiernych swojej diecezji, ale nawet u cesarzy, chociaż stawiał im często wysokie wymagania. Zmarł w Wielką Sobotę, 4 kwietnia 397. Jego szczątki spoczywają w kościele św. Ambrożego w Mediolanie.
[edytuj] Dzieła
[edytuj] Egzegetyczne
- Hexameron - zbiór sześciu homilii dedykowanych sześciu dniom stworzenia, inspirowany dziełem św. Bazylego pod tym samym tytułem. Dzieło to sięga 389 r.
- De Paradiso
- De Cain et Abel
- De Noe
- De Abraham
- De Isaac et Anima
- De Bono Mortis
- De Fuga Saeculi
- De Jacob et Vita Beata
- De Joseph
- De Patriarchis
- De Helia e Jejunio
- De Nabuthae Historia
- De Tobia
- De Interpellatione Job et David
- De Apologia Profhetae David
- Explanatio super Psalmos duodecim - komentarz do Paslmów 1; 35-40; 43; 47-48; 61
- Expositio de Psalmo CXVIII - rozbudowany wykład Psalmu 118
- Esposizione Evangelii secundum Lucam - z r. 390
- Expositio Isaiae Prophetae
[edytuj] Dogmatyczne
- De Fide ad Gratianum
- De Spiritu Sancto
- De Incarnationis Dominicae Sacramento
- Expositio Fidei - autentyczność tego pisma jest sporna
- De Poenitentia (o De Paenitentia)
[edytuj] Katechetyczne
- De Mysteriis
- De Sacramentis
- Explanatio Symboli ad Initiandos
[edytuj] Moralne i ascetyczne
- De Officiis Ministrorum
- De Virginibus
- De Viduis
- De Virginitate
- De Instituitione Virginis
- Exhortatio Virginitatis
[edytuj] Inne
- De obitu Theodosii
- Listy, hymny, mowy pogrzebowe lub polemiczne i inne
