Erwin Axer
Z Wikipedii
Erwin Axer (ur. 1 stycznia 1917 r. w Wiedniu), polski reżyser teatralny, autor felietonów teatralnych i zapisków wspomnieniowych.
Syn wybitnego adwokata Maurycego Axera. Dzieciństwo i młodość spędził we Lwowie. W 1939 r. ukończył Wydział Sztuki Reżyserskiej Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej. Debiutował na scenie Teatru Narodowego sztuką Księżyc nad Karybami Eugene'a O'Neilla. Kolejne jego przedwojenne incenizacje to:
- opera Macieja Kamieńskiego Nędza uszczęśliwiona (1938)
- Zwiastowanie Paula Claudela (1938)
- Panna Julia Augusta Strindberga (marzec 1939).
Po rozpoczęciu wojny wrócił do Lwowa, gdzie spędził trzy lata (1939 - 1942). W czasie okupacji sowieckiej, gdy czynny był Polski Teatr Dramatyczny we Lwowie, reżyserował w nim (m.in. Pannę Maliczewską Gabrieli Zapolskiej) i grał epizodyczne role. Po aresztowaniu ojca - znanego adwokata (który bronił m. in. w latach 30. głównej oskarżonej - Rity Gorgonowej w głośnym procesie poszlakowym), w końcu 1942 r. wyjechał do Warszawy. Brał udział w powstaniu warszawskim, po jego upadku został uwięziony w stalagu. Pracował w kamieniołomach w górach Harzu. Po wojnie wrócił do Polski. W 1946 r. został kierownikiem Teatru Kameralnego Domu Żołnierza w Łodzi (teatr ten po przeniesieniu do Warszawy w 1949 r. przemianowano na Teatr Współczesny). Kierował nim do 1981 r. W latach 1954 - 1957 był dyrektorem połączonych scen Teatru Współczesnego i Narodowego. Od 1962 r. reżyserował regularnie za granicą - w Niemczech, Szwajcarii, ZSRR, USA i Holandii, zaś od 1972 r. był stałym reżyserem-gościem wiedeńskiego "Burgtheater".
Od 1949 do 1979 r., z małymi przerwami, wykładał na Wydziale Reżyserii w warszawskiej PWST. Napisał liczne eseje o teatrze oraz krótkie formy literackie, porównywane do prozy Antoniego Czechowa. Zostały one opublikowane w miesięcznikach Dialog i Teatr oraz w książkach: Listy ze sceny (1955, 1957), Sprawy teatralne (1966), Ćwiczenia pamięci (1984, 1991, 1998), Kłopoty młodości, kłopoty starości (2006), Z pamięci (2007).
W Seksmisji, kultowym filmie Juliusza Machulskiego, Wiesław Michnikowski zadedykował graną przez siebie rolę Jej Ekscelencji właśnie jemu.
