Teatr Narodowy

Z Wikipedii

Budynek Teatru Wielkiego i Opery w Warszawie

Teatr Narodowy - teatr państwowy z siedzibą w Warszawie, mający status pierwszej sceny dramatycznej w Polsce, który w zamyśle ma gromadzić ścisłą elitę aktorów i reżyserów teatralnych.

Do 1997 pod nazwą tą funkcjonały równolegle dwa zespoły - dramatyczny i operowy. Po 1997 r. nastąpił rozdział obu zespołów, przy czym nazwa Teatr Narodowy została się przy zespole dramatycznym. Teatr Narodowy specjalizuje się głównie w przedstawieniach sztuk wchodzących do kanonu polskiej klasyki gatunku, choć w jego skład wchodzi także Studio Dramatu, które jest miejscem organizowania przedstawień i warsztatów współczesnych dramaturgów polskich, zwłaszcza debiutantów.

Jego siedziba znajduje się obecnie w gmachu Teatru Wielkiego na Placu Teatralnym w Warszawie. Teatr ten posiada trzy sceny:

salę Bogusławskiego na ponad 600 miejsc, z wejściem od strony Placu Teatralnego - gdzie wystawiane są głównie przedstawienia z kanonu klasyki
scena przy ul. Wierzbowej im. Jerzego Grzegorzewskiego - na ok 180 miejsc - w której odbywają się głównie przedstawienia sztuk współczesnych, realizowanych w ramach Studia Dramatu
Teatr Mały - na ul. Marszałkowskiej - na ok 200 miejsc - w którym odbywają się przedstawienia sztuk studyjnych i eksperymentalnych.

Oprócz przedstawień własnych zespołu Teatru, jego sale są udostępniane na przedstawienia gościnne najwybitniejszych przedstawień teatrów z Polski, projekcji Teatru Telewizji i wykładów na tematy związane ze sztuką teatralną.

Dyrektorem naczelnym Teatru jest Krzysztof Torończyk, zaś dyrektorem artystycznym Jan Englert.

[edytuj] Historia

Teatr Narodowy wywodzi się z instytucji założonej przez króla Stanisława Augusta w 1765 roku w Warszawie. Początkowo funkcjonował tylko jako zespół aktorów. Pierwsza premiera miała miejsce 19 listopada 1765 roku. Była to komedia "Natręci" Józefa Bielawskiego. Zespół grał w tzw. Operalni, potem w pałacu Radziwiłłów. W 1779 roku zespół przeniósł się do nowo wybudowanego na pl. Krasińskich przez Franciszka Ryksa budynku, który zaczęto potocznie nazywać Teatrem Narodowym.

W roku 1790 Wojciech Bogusławski objął dyrekcję i nastąpił największy rozwój w dziejach sceny. Sam Bogusławski zyskał miano "ojca teatru narodowego". W 1810 roku Teatr Narodowy przeszedł w ręce Dyrekcji Rządowej.

Po upadku Księstwa Warszawskiego, pod rosyjskim zaborem, przedstawienia zamieniały się w rodzaj manifestacji, a cenzura zawsze próbowała wytropić przejawy patriotyzmu. Teatr został zlikwidowany po upadku powstania listopadowego.

W 1833 roku powstał w Warszawie nowy gmach nazwany Teatrem Wielkim. W skrzydle budynku powstała scena dramatyczna o nazwie Rozmaitości, którą w 1919 roku strawił pożar. Zespół przeniósł się tymczasowo do gmachu Teatru Nowości przy ulicy Hipotecznej.

W 1924 roku oddano do użytku nową salę w budynku przy placu Teatralnym, według projektu Czesława Przybylskiego, zaś teatr przy Hipotecznej powierzono Teatrowi im. Bogusławskiego pod kierownictwem Leona Schillera. Dyrektorem sceny narodowej został Juliusz Osterwa, natomiast zespół tworzyli najwięksi aktorzy polscy tacy, jak Kazimierz Kamiński, Mieczysław Frenkiel, Wincenty Rapacki i Stefan Jaracz. Ten ostatni nie pojawił się na uroczystym otwarciu teatru, znaleziono go jednak pijanego w jednym z podwarszawskich szynków i dowieziono na czas do teatru, gdzie rozpoczynano uroczyste przedstawienie pierwszego aktu Wyzwolenia Stanisława Wyspiańskiego. Jaracz nie był w stanie wyjść na scenę. Ten przykry incydent rozpoczął fale klęsk Teatru Narodowego, który mimo zespołu gwiazd nie dawał sobie rady z pełnieniem honorów pierwszej sceny w kraju.

Po II wojnie światowej Teatr Narodowy podporządkował się narzuconej estetyce socrealizmu. Nie odgrywał przez pewien czas ważniejszej roli. Dopiero po "odwilży" w 1956 roku nastąpił pod dyrekcją Kazimierza Dejmka renesans Teatru. Dejmek zgromadził tu jeden z najlepszych zespołów europejskich (m.in. Ignacy Machowski, Zdzisław Mroźewski) i postawił Scenę Narodową w rzędzie najpopularniejszych teatrów Europy, przede wszystkim za sprawą realizacji dzieł staropolskich.

Po patriotycznych demonstracjach wokół premiery Dziadów Adama Mickiewicza w 1968 r., która rozpoczęła tzw. wydarzenia marcowe, Dejmek został zdymisjonowany.

Po stanie wojennym 1982 roku działalność Teatru Narodowego podupadła głównie na skutek odejścia z zespołu najwybitniejszych aktorów i reżyserów w ramach bojkotu środowiskowego. W 1985 roku budynek teatru spłonął. Został odbudowany w 1996 r. i połączony w jedną całość z gmachem Teatru Wielkiego. W 1997 nastąpiło rozdzielenie dyrekcji Opery i Dramatu.

[edytuj] Dyrektorzy, prowadzący

[edytuj] Ważniejsi aktorzy (historycznie)

[edytuj] Znani aktorzy (obecnie)

[edytuj] Najważniejsze realizacje

"Natręci" Józefa Bielawskiego, 1765
"Powrót posła" Niemcewicza, 1791
"Krakowiacy i górale" Bogusławskiego, 1794
"Uciekła mi przepióreczka" Żeromskiego w reż. Juliusza Osterwy, 1925
"Kordian" Słowackiego w reż. Erwina Axera, 1956
"Historya o chwalebnym zmartwychwstaniu Pańskim" Mikołaja z Wilkowiecka w reż. Kazimierza Dejmka, 1962
"Dziady" Mickiewicza w reż. Kazimierza Dejmka, 1968
"Kosmos" Gombrowicza w reż. Jerzego Jarockiego, 2005

[edytuj] Linki zewnętrzne

Kategoria: Teatry Warszawy

We provide Linux to the World

Teatr Narodowy

Z Wikipedii

Spis treści

[edytuj] Historia

[edytuj] Dyrektorzy, prowadzący

[edytuj] Ważniejsi aktorzy (historycznie)

[edytuj] Znani aktorzy (obecnie)

[edytuj] Najważniejsze realizacje

[edytuj] Linki zewnętrzne

Views

nawigacja

zmiany

dla edytorów

Szukaj

W innych językach