Ferdinand Lassalle
Z Wikipedii
Ferdinand Lassalle (ur. 13 kwietnia 1825, Wrocław, jako Ferdinand Lassal - zm. 31 sierpnia 1864, Carouge, Szwajcaria, na skutek rany odniesionej w wyniku postrzału) – polityk niemiecki pochodzenia żydowskiego, myśliciel polityczny, działacz socjalistyczny i pisarz.
Spis treści |
[edytuj] Młodość
Już jako piętnastolatek pisał pamiętniki, w których wyrażał poglądy. Wtedy właśnie uświadomił sobie, co tak naprawdę chce robić – zrównywać szanse i działać dla ludzkości, choćby nawet dużym kosztem. Uczęszczał do szkoły handlowej (Handelschule) we Wrocławiu (wtedy Breslau), po której zdał maturę. Wbrew woli ojca, biednego rzemieślnika, chciał studiować. W efekcie wraz z matką i siostrą na jakiś czas wyprowadził się z domu. Zdał egzaminy na interesujące go studia, a taki skok społeczny był w ówczesnych czasach rzadkością. Za wypracowane stypendium poszedł więc na te studia. Najpierw we Wrocławiu, a potem w Berlinie. Mówił wtedy o współczesnych Prusach: "Wielkie więzienie pełne ludzi, rządzone przez tyranów".
[edytuj] Działalność
Był założycielem pierwszej partii robotniczej w historii, nazywała się Powszechny Niemiecki Związek Robotniczy. Uważany za jednego z twórców socjaldemokracji, bo odrzucał rewolucję. Dlatego w przeciwieństwie do komunistów nie podważał legitymacji systemu, tylko dążył do polepszenia życia robotników w ramach demokracji. Zagorzały zwolennik wolności, równości i sprawiedliwości społecznej. Jego poglądy do dziś podziela wiele europejskich partii lewicowych, np. niemieckie SPD (gdzie działali jego przyjaciele), Partia Europejskich Socjalistów, brytyjska Partia Pracy, a także polskie SLD, Unia Pracy czy też SDPL. Bardzo ceniony przez Tony'ego Blaira, Gerharda Schroedera, Marka Borowskiego, Leszka Millera i wielu innych polskich i zagranicznych polityków socjaldemokratycznych. Był przeciwnikiem Marksa na scenie socjalistycznej, pomimo przyjaźni w latach młodości i podobieństw w kilku istotnych kwestiach. Poznali się już podczas studiów w Berlinie. Prowadził agitację zmierzającą do radykalizacji burżuazji w walce z reakcją, krytyk marksistowskiej teorii rewolucji jako drogi do socjalizmu czy też komunizmu. Wśród robotników głosił hasła walki prawa pracownicze, przekonywał o potencjale tkwiącym w zorganizowanym ruchu robotniczym. Chciał żeby Niemcy były państwem demokratycznym, bez monarchii i radykalizacji. Uważał, że powszechne prawo wyborcze osiąga polepszenie bytu społecznego, poprzez ścisłe współdziałanie z państwem. Siedział w więzieniu za krytykę kanclerza Niemiec – Bismarcka i obrażanie na sali sądowej oskarżyciela, syna jednego z prawników. Krytykował stanowione przez niego prawa (m.in. konstytucję).
[edytuj] Miejsce spoczynku
Lassalle pochowany jest na Starym Cmentarzu Żydowskim we Wrocławiu. W czasie II wojny światowej naziści zniszczyli jego grób. W 1946 Polska Partia Socjalistyczna ufundowała nowy nagrobek. Obecnie jest szanowany przez współczesne polskie partie lewicowe, co roku 30 kwietnia przy jego grobie odbywają się skromne uroczystości.
[edytuj] Dzieła
- Program pracy (Arbeiterprogramm)
- List otwarty do Komitetu Centralnego w sprawie powołania powszechnego, niemieckiego kongresu robotników
- Ponad istotą konstytucji (Über Verfassungswesen)
[edytuj] Bibliografia
- G. von Uexküll Lassalle, Warszawa 1997
