Unia Pracy
Z Wikipedii
| Unia Pracy | |
| Lider | Waldemar Witkowski |
| Data założenia | czerwiec 1992 |
| Adres siedziby | ul. Nowogrodzka 4, 00-513 Warszawa |
| Ideologia polityczna | socjaldemokracja |
| Poglądy gospodarcze | socjalizm |
| Liczba członków | ok. 4000 |
| Członkostwo międzynarodowe |
Międzynarodówka Socjalistyczna |
| Europejska Grupa Parlamentarna | Partia Europejskich Socjalistów |
| Młodzieżówka | Federacja Młodych Unii Pracy |
| Barwy | biel, czerwień |
| Obecni posłowie (%) | brak |
| Obecni senatorowie (%) | brak |
| http://www.uniapracy.org.pl/ | |
 Ten artykuł jest częścią serii Polityka Polski |
| Prawo |
|---|
| Konstytucja Polskie prawo |
| Władza wykonawcza |
| Prezydent Lech Kaczyński Prezes Rady Ministrów Donald Tusk Rada Ministrów |
| Władza ustawodawcza |
| Sejm Senat Zgromadzenie Narodowe |
| Władza sądownicza |
| Sąd Najwyższy Trybunał Konstytucyjny Trybunał Stanu Naczelny Sąd Administracyjny |
| Samorząd terytorialny |
| Samorząd w Polsce Samorząd gminny Samorząd powiatowy Samorząd województwa |
| Kluby parlamentarne |
| PO PiS Lewica PSL |
| Wybory |
| Wybory w Polsce (od 1989):
prezydenckie: |
Unia Pracy (UP) - polska partia polityczna o charakterze socjaldemokratycznym powołana do życia w czerwcu 1992 w wyniku fuzji kilku organizacji lewicowych. W latach 2001-05 związana rządowym i parlamentarnym sojuszem z SLD, w latach 2006-2008 część LiD.
Spis treści |
[edytuj] Program polityczny
UP głosi tradycyjny program socjaldemokratyczny (wielosektorowa gospodarka, rozbudowany system opieki społecznej, progresja podatkowa, sprzeciw wobec reprywatyzacji i ograniczenie prywatyzacji), postuluje o równouprawnienie kobiet i mężczyzn, popiera dopuszczalność aborcji, domaga się rozdziału Kościoła od państwa.
[edytuj] Historia UP
[edytuj] Początki
Inicjatywa powołania nowej lewicowej partii, której struktura szłaby w poprzek dawnego podziału na "Solidarność" i postkomunistów, zrodziła się już w sejmie X kadencji. Jednak dopiero po klęsce małych ugrupowań lewicowych niezależnych od SLD w wyborach 1991 roku, prace nad stworzeniem nowej formacji nabrały przyspieszenia.
Na powstałą w czerwcu 1992 roku Unię Pracy złożyły się przede wszystkim trzy formacje obecne w ówczesnym sejmie: "Solidarność" Pracy z Ryszardem Bugajem i Aleksandrem Małachowskim, Ruch Demokratyczno-Społeczny Z. Bujaka i Polska Unia Socjaldemokratyczna. Dwie pierwsze organizacje wywodziły się z dawnej "Solidarności", ostatnia z reformatorskiego skrzydła d. PZPR skupionego wokół Tadeusza Fiszbacha (jego przedstawicielką w sejmie I kadencji była Wiesława Ziółkowska).
Przed pierwszym Kongresem Unią Pracy kierowali wspólnie Ryszard Bugaj, Zbigniew Bujak i Wiesława Ziółkowska. Pierwszym przewodniczącym UP został wybrany w styczniu 1993 Ryszard Bugaj.
Jeszcze w 1992 roku powstało koło poselskie Unii Pracy liczące 6 posłów (4 parlamentarzystów "S"P, Z. Bujaka z RDS i W. Ziółkowską z PUS).
[edytuj] Wybory 1993 i sejm II kadencji
Unia Pracy była "czarnym koniem" wyborów parlamentarnych 1993 roku. O ile wysokie poparcie dla postkomunistycznych SLD i PSL nie wzbudziło większego zdumienia (poza rozmiarem przewagi nad partiami solidarnościowymi powstałej na skutek działania ordynacji z maja 1993 roku), to sukces istniejącej ledwie rok partii odnotowano z zaskoczeniem.
Unia Pracy uzyskała 19 września 1993 7,28% głosów, przekraczając z naddatkiem progi konieczne do znalezienia się w sejmie i otrzymania mandatów z listy krajowej. W sejmie zasiadło 41 jej posłów (czwarty co do wielkości klub w sejmie) i 2 senatorów (Zdzisława Janowska z Łodzi).
W prezydium reprezentował Unię Pracy Aleksander Małachowski, marszałek-senior sejmów I i II kadencji. Jej przedstawiciele kierowali pracami ważnych komisji sejmowych, m.in. spraw wewnętrznych i administracji (Zbigniew Bujak).
UP uczestniczyła w rozmowach koalicyjnych z SLD i PSL, ostatecznie jednak nie weszła do rządu ze względu na różnice w podejściu do prywatyzacji i innych kwestii gospodarczych. Do rządu wszedł jedynie Marek Pol, który jednak musiał z tego powodu zawiesić swoje członkostwo w partii.
Po udzieleniu w pierwszych miesiącach kredytu zaufania nowemu rządowi Unia Pracy stała się ostrym recenzentem poczynań koalicji SLD/PSL, zarówno jeśli chodzi o politykę gospodarczą (mającą, wg UP, niewiele wspólnego z prawdziwie rozumianą lewicowością), jak i stosunek do funkcjonowania państwa (UP razem z Unią Wolności krytykowała jego zawłaszczanie przez przedstawicieli SLD i PSL, np. w mediach).
W sejmie II kadencji UP zasłynęła jako partia najbardziej dbająca o liberalizację polityki obyczajowej w RP. Posłowie Unii głosowali przeciwko przyjęciu konkordatu przed uchwaleniem konstytucji, domagali się zdecydowanego rozdziału kościoła od państwa, tolerancji wobec wyznań mniejszościowych (m.in. prawosławnych).
Posłowie UP w całości (poza Aleksandrem Małachowskim) głosowali za liberalizacją prawa aborcyjnego w 1994 i 1996 roku. Krytykowali orzeczenie Trybunału o niekonstytucyjności uchwalonej w 1996 roku ustawy. Sprzeciwili się jednak poddaniu kwestii przerywania ciąży pod referendum w 1997 obawiając się zbytniej polaryzacji społeczeństwa na linii SLD-AWS.
W wyborach prezydenckich w 1995 r. UP poparła kandydaturę rzecznika praw obywatelskich Tadeusza Zielińskiego, który dostał 3,5% głosów i nie wszedł do drugiej tury. W II turze UP nie udzieliła poparcia żadnemu z kandydatów, choć pojedyncze osoby (np. Stanisław Wiśniewski, Wojciech Lamentowicz) opowiedziały się za Aleksandrem Kwaśniewskim.
Unia Pracy wraz z SLD, PSL i UW uczestniczyła w koalicji konstytucyjnej, 2 kwietnia 1997 roku jej posłowie głosowali w całości za przyjęciem konstytucji. UP w trakcie prac nad jej pisaniem domagała się osłabienia roli prezydenta (m.in. jego weta) na rzecz rządu i parlamentu, zapisania w niej gwarancji socjalnych oraz rozdziału kościoła od państwa i jego neutralności światopoglądowej.
UP sprzeciwiała się odniesieniom wobec Boga w konstytucji świeckiego państwa, ostatecznie jednak zaakceptowała projekt preambuły zaproponowany przez Tadeusza Mazowieckiego.
[edytuj] Wybory 1997 i opozycja pozaparlamentarna
W wyborach parlamentarnych Unia Pracy wystartowała samodzielnie (lokalnie, np. w Białymstoku, z organizacjami mniejszościowymi), mimo niezbyt korzystnych sondaży, liczono jednak na przekroczenie progu 5%. Ostatecznie UP nie weszła do sejmu uzyskując jedynie 4,74% głosów w skali całego kraju, nie zdobyła też ani jednego mandatu w senacie. Przyczyn wyborczej porażki dopatrywano w zbyt silnej polaryzacji AWS-SLD, w której zabrakło miejsca dla wrażliwej społecznie centrowej formacji, wznoszącej się ponad dawny podział PZPR-Solidarność.
W wyniku przegranych wyborów do dymisji podał się prezes Ryszard Bugaj, zastąpił go tymczasowo Aleksander Małachowski, a od lutego 1998 roku Marek Pol. Obranie przez UP pod przewodnictwem Pola nowego kursu politycznego (dryfowanie w stronę SLD i PSL) zraziło do partii jej niektórych członków wywodzących się z "Solidarności". Zbigniew Bujak i Artur Smółko odeszli z partii, wstępując do Unii Wolności, a Ryszard Bugaj wycofał się z czynnej działalności partyjnej.
Wobec powstania rządu Buzka Unia Pracy zajęła stanowisko krytyczne, sprzeciwiano się zbyt daleko idącym reformom gospodarczym pod kierownictwem Leszka Balcerowicza, bardzo sceptycznie odniosła się też do programu czterech wielkich reform, w tym administracyjnej (partia już w sejmie II kadencji była przeciwna powstaniu powiatów i dużych województw). Krytykowano przywrócenie ustawy aborcyjnej z 1993 roku i przyjęcie przez sejm konkordatu w styczniu 1998 roku.
W wyborach samorządowych 1998 roku Unia Pracy wystartowała wspólnie z PSL i KPEiR jako Przymierze Społeczne uzyskując mandaty w ramach tego ugrupowania w kilku województwach. Wobec nawiązania współpracy z PSL część sympatyków UP zrezygnowała ze startu z list Unii, np. Wanda Nowicka została radną SLD w sejmiku wojewódzkim. Na szczeblu powiatowym, gminnym i miejskim zdarzały się jednak i inne koalicje: z SLD, lokalnymi ugrupowaniami, a nawet z AWS i UW.
W 2000 roku partia zrezygnowała z wystawienia własnego kandydata w wyborach prezydenckich i wsparła Aleksandra Kwaśniewskiego. Dało to impuls do nawiązania bliższej współpracy politycznej z SLD, której owocem stała się podpisana w kwietniu umowa z Leszkiem Millerem. Wg niej przedstawiciele UP mieli zająć łącznie 10% miejsc mandatowych na listach koalicji (zgodnie z ówczesnymi proporcjami w sondażach: 45% dla SLD i 5-6% dla UP, a nie wynikami wyborów z 1997 roku).
[edytuj] Wybory 2001 i sejm IV kadencji
Ostatecznie w wyborach parlamentarnych 2001 UP przypadło 16 mandatów poselskich. Do sejmu wrócili po czteroletniej przerwie Izabela Jaruga-Nowacka, Aleksander Małachowski, Marek Pol i Andrzej Aumiller. Pojawiło się też parę nowych twarzy: Hanna Gucwińska, Janusz Lisak i Ewa Kralkowska.
Unia wraz z SLD stworzyła w parlamencie rząd Leszka Millera; Marek Pol był w nim jednym z wicepremierów i ministrem infrastruktury, a Izabela Jaruga-Nowacka pełnomocnikiem ds. równego statusu kobiet i mężczyzn.
Ewa Kralkowska piastowała stanowisko wiceministra zdrowia, Włodzimierz Paszyński wiceministra edukacji i sportu, a Marek Balicki objął w 2003 roku tekę szefa resortu zdrowia.
Ze względu na małą liczbę posłów, ledwo przekraczającą sejmowe wymagania co do powołania klubu, UP szybko straciła jego status. Po śmierci Aleksandra Małachowskiego, odejściu z partii dwóch posłów do SdPl oraz wykluczenia z klubu Janusza Lisaka, koło UP liczyło pod koniec kadencji 11 posłów.
Po upadku rządu Millera, Izabela Jaruga-Nowacka została wicepremierem bez teki w rządzie Marka Belki. Później powołano ją również na ministra ds. społecznych (zachowała tekę wicepremiera).
W czerwcu 2004 roku Unia Pracy wzięła udział w wyborach do parlamentu europejskiego, startując ponownie w koalicji z SLD. Na skutek korzystniejszych niż poprzednio proporcji między dwoma partiami do Strasburga dostał się rekomendowany przez UP Adam Gierek.
19 kwietnia 2005 Izabela Jaruga-Nowacka opuściła szeregi UP, rezygnując jednocześnie z funkcji prezesa partii. Stanęła na czele nowo powołanej Unii Lewicy, która wybrała współpracę wyborczą z SLD.
Rozpadła się także młodzieżówka partyjna UP - jej liderzy i większość aktywnych okręgów, nie chcąc godzić się na firmowanie - ich zdaniem - zbyt liberalnej gospodarczo polityki SLD opuścili FMUP, tworząc niezależnych od UP Młodych Socjalistów.
Tuż przed wyborami do Samoobrony przeszedł Andrzej Aumiller, poseł UP w latach 1993-97 i 2001-05.
[edytuj] Poza parlamentem (od 2005)
W wyborach 2005 roku UP startowała z list SdPl nie przekraczając progu wyborczego. Z dawnej UP jedynie Izabela Jaruga-Nowacka znalazła się w sejmie, startując z list gdyńskiego SLD.
3 września 2006 r. Unia Pracy wraz z Sojuszem Lewicy Demokratycznej, Partią Demokratyczną-demokraci.pl i Socjaldemokracją Polską oficjalnie weszła w skład koalicji samorządowej Porozumienie Lewicy i Demokratów "Wspólna Polska".
Pod tym samym szyldem UP wystartowała w przyspieszonych wyborach parlamentarnych 2007 nie uzyskując z list LiD ani jednego mandatu.
[edytuj] Władze Partii
- Przewodniczący Unii Pracy: Waldemar Witkowski.
- Przewodniczący Rady Krajowej: Marek Pol.
- Wiceprzewodniczący Unii Pracy: Wiesław Nałęcz, Jarosław Tarasiński, Arkadiusz Horonziak, Marek Poniatowski.
- Sekretarz Generalny: Piotr Siła-Nowicki.
- Sekretarz ds. międzynarodowych: Katarzyna Matuszewska.
[edytuj] Znani politycy Unii Pracy (byli i obecni)
- Ryszard Bugaj
- Zbigniew Bujak
- Adam Gierek
- Arkadiusz Horonziak
- Marian Lewicki
- Tomasz Nałęcz
- Grzegorz Niski
- Marek Pol
- Danuta Polak
- Maciej Sieczkowski
- Krystyna Helena Sienkiewicz
- Andrzej Spychalski
- Waldemar Witkowski
[edytuj] Posłowie UP do PE
[edytuj] Federacja Młodych Unii Pracy
FMUP jest niezależnym stowarzyszeniem, którego członkami mogą być osoby w wieku 16-35 lat, niekoniecznie członkowie Unii Pracy. Członkowie Federacji uznają, że Unia Pracy jest najbliższą im siłą na scenie politycznej i dlatego FMUP jest afiliowana przy UP jako jej oficjalna organizacja młodzieżowa. Młodzieżówka ma prawo do delegowania swoich przedstawicieli do władz partii na poziomie lokalnym i centralnym. W przeszłości znajdowała się na lewym skrzydle partii i krytykowała z lewicowych pozycji rząd SLD-UP. FMUP była krytycznie nastawiona do planów zawarcia przez UP koalicji wyborczej z SLD. W 2005 nastąpił rozłam, w wyniku którego z FMUP odeszło krytyczne wobec SLD i SdPl lewe skrzydło organizacji (obecni Młodzi Socjaliści). Obecnie FMUP wspiera i inicjuje wiele akcji o charakterze kulturalnym i społecznym, jest zaangażowana w Forum na rzecz demokracji.
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Linki zewnętrzne
Ryszard Bugaj • Aleksander Małachowski • Marek Pol • Izabela Jaruga-Nowacka • Andrzej Spychalski • Waldemar Witkowski
