Ferdynand II Habsburg

Z Wikipedii

Ferdynand II Habsburg (ur. 9 lipca 1578 w Grazu, zm. 15 lutego 1637 w Wiedniu) – król Czech w latach 1617-1637 i Węgier w latach 1618-1637, cesarz Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego w latach 1619-1637 z dynastii Habsburgów. Syn arcyksięcia austriackiego Karola Styryjskiego (syna cesarza Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego, króla Czech i Węgier Ferdynanda I Habsburga i Anny Jagiellonki) oraz księżniczki bawarskiej Marii Wittelsbach, siostrzenicy ojca. Ojciec cesarza Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego, króla Czech i Węgier Ferdynanda III Habsburga, królowej polskiej Cecylii Renaty Habsburg oraz wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego i biskupa wrocławskiego Leopolda Wilhelma Habsburga.

Spis treści 1 Król Czech 2 Król Węgier 3 Cesarz Świętego Cesarstwa Rzymskiego 4 Genealogia

[edytuj] Król Czech

Ferdynand II Habsburg był synem Karola Styryjskiego, regenta Styrii, Karyntii i Krainy. Jako arcyksiążę Styrii został wybrany na króla Czech przez parlament czeski w roku 1617. Czesi szybko mieli pożałować tego wyboru – Ferdynand był zagorzałym katolikiem i nie zamierzał respektować swobód wyznaniowych zagwarantowanych Czechom listem majestatycznym cesarza Rudolfa II. Miał powiedzieć: Wolę rządzić raczej pustynią niż krajem pełnym heretyków. Był też zdecydowanym zwolennikiem absolutyzmu, który wkrótce zaczął wprowadzać w życie. Nie liczył się ze stanowiskiem możnowładców, doprowadził do zamknięcia kilku zborów kalwińskich, a czary goryczy dopełnił zakaz obrad parlamentu.

W odpowiedzi na to Czesi, mimo ostrzeżeń ze strony cesarza Macieja, 22 maja 1618 roku deputowani zebrali się w Pradze i wraz z tłumem prażan zdobyli zamek na Hradczanach. Dzień później doszło do słynnej drugiej defenestracji praskiej – wyrzucenia przez okna zamkowe urzędników cesarskich Wilhelma von Slavatę i Jarosława von Martinica, oskarżonych o łamanie listu majestatycznego.

Zwołane naprędce Stany Generalne zdetronizowały Ferdynanda, a na jego miejsce wybrały Fryderyka V, elektora Palatynatu, zwanego później zimowym królem. Jego panowanie było bardzo krótkie – połączone siły Ferdynanda i Ligi Katolickiej rozgromiły armię czeską 8 listopada 1620 roku w trwającej dwie godziny bitwie pod Białą Górą, a Praga znów dostała się w ręce Ferdynanda.

[edytuj] Król Węgier

W 1619 r. książę Siedmiogrodu Gábor Bethlen najechał Górne Węgry i Słowację, po czym przyłączył się do powstańców czeskich i podszedł pod Wiedeń. Za zgodą króla Polski Zygmunta III na Węgry zostali wysłani lisowczycy. Ci zwyciężyli Jerzego Rakoczego w bitwie pod Humiennem. Bethlen odstąpił od Wiednia i zawrócił do ojczyzny. Początkowo chciał się układać z Habsburgami, ale po uzyskaniu zgody sułtana osmańskiego na koronację, przeprowadził swój wybór przez sejm węgierski na króla Węgier (1620 r.). Jeszcze w tym samym roku pokonał wojska cesarskie pod Pozsonyem. Klęska Czechów pod Białą Górą sprawiła ostatecznie, że Bethlen wycofał się z walki. W 1622 r. zawarł z cesarzem pokój w Nikolburgu: zrzekł się pretensji do korony węgierskiej i zobowiązał do wypłaty kontrybucji. Otrzymał natomiast Koszyce.

W 1622 r. Ferdynand II wydał statut dla Węgier. Postanawiał on, iż król węgierski ma obowiązek przestrzegać praw Królestwa, wysłuchiwać skargi stanów oraz dbać o sprawiedliwość i porządek. Stany zachowały też prawo do wyboru palatyna, czyli najważniejszego urzędnika.

[edytuj] Cesarz Świętego Cesarstwa Rzymskiego

20 marca 1619 roku zmarł cesarz Maciej i Ferdynand został wybrany jego następcą. Po klęsce pod Białą Górą Czechy były wydane na jego łaskę i zostały szybko spacyfikowane.

Ferdynand miał też po swojej stronie świetnego dowódcę Albrechta von Wallensteina, Czecha z pochodzenia, którego armia prowadziła działania wojenne nie pobierając żołdu w zamian za prawo łupienia podbitych ziem. Wallenstein pokonał Duńczyków, którzy w międzyczasie włączyli się do wojny i Ferdynand ogłosił 5 marca 1629 roku edykt restytucyjny, nakazujący protestantom zwrot części dóbr należących do uprzednio do katolików a zsekularyzowanych po roku 1552. Wówczas do wojny przystąpiła Szwecja rządzona przez Gustawa Adolfa.

Obawiając się rosnącej potęgi Wallensteina i pod naciskiem swoich doradców Ferdynand usunął Wallensteina z dowództwa w roku 1630. Decyzja ta okazała się brzemienna w skutki – Gustaw Adolf pobił Johana von Tillyego, nowego głównodowodzącego wojsk cesarskich pod Breitenfeld, a następnie nad rzeką Lech, gdzie Tilly zmarł od odniesionych ran. Szwedzi podeszli pod Monachium i zajęli Czechy.

Przywrócony do łask w roku 1632 Wallenstein z nową armią wyrzucił z Czech protestantów, a w listopadzie w wielkiej bitwie pod Lützen zginął Gustaw Adolf. Mimo przegranej w tej bitwie i utraty Saksonii przez Wallensteina, który na zimę wycofał się do Czech, Ferdynand mógł kampanię 1632 roku zapisać na konto swoich sukcesów, bowiem strona protestancka poniosła w niej znacznie cięższe straty.

Walki w roku następnym nie przyniosły rozstrzygnięcia, częściowo z powodu działań Wallensteina, który prowadził własne rozmowy ze stroną przeciwną, licząc na lojalność armii. Na początku roku 1634 Ferdynand oskarżył Wallensteina o zdradę stanu – prawdopodobnie za jego wiedzą Wallenstein został zamordowany.

Pozbawiona Wallensteina armia cesarska zdołała jednak zdobyć Ratyzbonę i odnieść zwycięstwo nad Szwedami w bitwie pod Nördlingen. Pobici Szwedzi byli skłonni ograniczyć swój udział militarny w walkach na kontynencie, lecz teraz do wojny po stronie protestantów przystąpiła katolicka Francja. Zgodnie z zasadami francuskiej polityki, której celem było osłabienie Habsburgów, kardynał Richelieu i Ludwik XIII rozkazali swoim wojskom wkroczyć na tereny Niderlandów i rozpocząć działania wojenne przeciw Cesarstwu.

Francuzi byli bardzo niezadowoleni z postanowień przygotowywanego pokoju praskiego i na kilkanaście dni przed jego podpisaniem przystąpili do wojny. W tej sytuacji pokój, choć podpisany, nigdy nie wszedł w życie, a walki rozgorzały na nowo. Po śmierci Ferdynanda jego syn i następca Ferdynand III przejął imperium uwikłane w wojny na kilku frontach.

[edytuj] Genealogia

Ferdynand I Habsburg ur. 10 III 1503 zm. 25 VII 1564

Anna Jagiellonka 1) ur. 23 VII 1503 zm. 27 I 1547

Albrecht V Wittelsbach ur. 29 II 1528 zm. 24 X 1579

Anna Habsburg 2) ur. 7 7 1528 zm. 16 X 1590

Karol Styryjski ur. 3 VI 1540 zm. 10 VII 1590

Maria Wittelsbach ur. 21 III 1551 zm. 29 IV 1608

		1 Maria Anna Wittelsbach 3) ur. 8 XII 1574 zm. 8 III 1616 OO   23 IV 1600		Ferdynand II Habsburg ur. 9 VII 1578 zm. 15 II 1637		2 Eleonora Gonzaga ur. 23 IX 1598 zm. 27 VI 1655 OO   4 II 1622
	1		1		1		1		1
Krystyna  ur. 25 V 1601  zm. 12 VI 1601		Karol  ur. 25 V 1603  zm. 25 V 1603		Jan Karol  ur. 1 XI 1605  zm. 26 XII 1619		Ferdynand III  ur. 13 VII 1608  zm. 2 IV 1657		Maria Anna  ur. 13 I 1610  zm. 25 IX 1665
	1		1
Cecylia Renata  ur. 16 VII 1611  zm. 24 III 1644		Leopold Wilhelm  ur. 6 I 1614  zm. 20 XI 1662

1. córka Władysława II Jagiellończyka
2. córka Ferdynanda I Habsburga
3. córka Wilhelma V Wittelsbacha, syna Albrechta V Wittelsbacha i Anny Habsburg

---

Opracowano na podstawie tłumaczenia z angielskiej Wikipedii