Fibonacci
Z Wikipedii
Fibonacci (Leonardo z Pizy; ur. około 1175 r. - zm. 1250 r.) - włoski matematyk. Znany jako: Leonardo Fibonacci, Filius Bonacci (syn Bonacciego), Leonardo Pisano (z Pizy).
Spis treści |
[edytuj] Biografia
Jego ojciec, Guilielmo z rodziny Bonacci, zajmował stanowisko dyplomatyczne w Afryce północnej i Fibbonaci tam właśńie się kształcił. Pierwsze lekcje matematyki pobierał od arabskiego nauczyciela w mieście Boużia (dziś algierska Beżaja). Dużo podrózował najpierw razem z ojcem, później samodzielnie, odwiedzając i kształcąc się w takich miejscach jak Egipt, Syria, Prowansja, Grecja i Sycylia. W czasie swych podróży po Europie i po krajach Wschodu miał okazję poznać osiągnięcia matematyków arabskich i hinduskich, a między innymi system dziesiętny.
Około 1200, Fibbonaci zakończył podróże i powrócił do Pizy.
[edytuj] Dzieło
Napisał szereg rozpraw matematycznych, z których wiele zaginęło. Wśród prac których kopie zachowały się do czasów wspólczesnych znajdują się:
- Liber Abaci (1202) gdzie opisał system pozycyjny liczb i wyłożył podstawy arytmetyki,
- Practica geometriae (1220) będące połączeniem algebry i geometrii, oraz
- Flos (1225) i Liber quadratorum.
[edytuj] Problemy i zadania
Prace Fibonacciego zawierają szereg matematycznych problemów:
- Dwa ptaki wylatują, w tym samym momencie, ze szczytów dwóch wież, odległych o 50 stóp (metrów). Wysokość jednej wieży to 30 stóp (metrów), a drugiej -- 40 stóp (metrów). Lecąc z tą sama prędkością dolatują w tym samym momencie do fontanny, usytuowanej na prostej pomiędzy dwoma wieżami (na poziomie gruntu). W jakiej odległości od podstawy każdej wieży znajduje się fontanna?
- Kupiec podczas swojej podróży handlowej do Wenecji podwoił tam swój początkowy kapitał. a następnie wydał 12 denarów. Potem udał się do Florencji gdzie znowu podwoił liczbę posiadanych denarów i wydał 12. Po powrocie do Pizy po raz kolejny podwoił swój majątek, wydał dwanaście denarów i ... został bez grosza. Ile denarów miał na początku?
- Trzech mężczyzn znalazło sakiewkę zawierającą 23 denary. Pierwszy powiedział do drugiego: ,,Jeżeli dodam te pieniądze do swoich to będę miał dwa razy więcej od ciebie. Drugi podobnie zwrócił się do trzeciego: ,,Ja zaś, jeżeli wezmę te pieniądze będę miał trzy razy więcej od ciebie. W końcu trzeci powiedział do pierwszego: ,,Ja dodając te pieniądze do swoich będę miał cztery razy więcej niż ty. Ile denarów miał każdy z nich?
- (Zagadka Jana z Palermo) Trzech dworzan miało swoje udziały w pewnej kwocie pieniędzy: udział pierwszego wynosił 1/2 , drugiego - 1/3, a trzeciego - 1/6 całości. Każdy ze współudziałowców pobrał ze wspólnej kasy pieniądze -- niezbyt rzetelnie; nie zostało nic. Następnie pierwszy z nich zwrócił połowę tego co zabrał, drugi -- jedna trzecią, a trzeci - jedną szóstą. Powstałą kwotę podzielono na trzy równe części i dano po jednej trzem dworzanom. Okazało się, że każdy z nich miał wówczas dokładnie tyle pieniędzy ile mu przysługiwało. Ile pieniędzy było w kasie na początku, ile pobrał każdy z nich?
- Spadek: Bliski śmierci człowiek wezwał swych synów i powiedział do najstarszego: "Weź jednego denara z mego majątku i siódmą część tego, co zostanie." Do drugiego powiedział "Weź dwa denary i siódmą część tego, co zostanie". Do trzeciego: "Weź trzy denary i siódmą część tego, co pozostanie". Każdemu synowi zapisywał więc jednego denara więcej od poprzedniego i siódmą część reszty. Po podziale majątku, okazało się, że każdy z synów dostał tyle samo. Ilu było synów i jak duży był spadek?
- Znaleźć liczbę podzielną przez 7, która przy dzieleniu przez 2,3,4,5,6 daje resztę r=1.
- Znaleźć liczbę podzielną przez 7, która przy dzieleniu przez 2,3,4,5,6 daje odpowiednio reszty r2 = 1,r3 = 2r4 = 3r5 = 4,r6 = 5.
- Znaleźć taką liczbę, której kwadrat powiększony, lub pomniejszony o 5, da kwadrat liczby wymiernej. Lub uogólnione:
- Znaleźć rozwiązanie równań:
- x2 + x = u2
- x2 − x = v2
[edytuj] Zobacz też
- ciąg Fibonacciego
- poziomy Fibonacciego
- Fibonacci Quarterly
[edytuj] Linki zewnętrzne
- (en) John J O'Connor; Edmund F. Robertson Fibonacci w MacTutor History of Mathematics archive