Florian Ceynowa
Z Wikipedii
 |
Ten artykuł jest teraz edytowany przez 30 minut. Prosimy nie edytować strony do czasu zniknięcia tej wiadomości. Nazwa użytkownika, który dodał tę wiadomość, jest wyświetlona na stronie historii. Jeżeli ta strona nie była edytowana od paru godzin, prosimy usunąć szablon. Założeniem tego szablonu jest zmniejszenie konfliktów edycji. |
Florian Stanisław Ceynowa (także Cejnowa, kasz. Cenôwa, urodził się 4 maja 1817 r. w Sławoszynie w powiecie puckim, zm. 26 marca 1881 r. w Bukowcu koło Świecia) - kaszubski działacz narodowy, lekarz, badacz folkloru i języka kaszubskiego.
Syn Wojciecha (rolnika i kowala) i Magdaleny z Pienczen (z lęborskiego). Do szkoły podstawowej uczęszczał w rodzinnej wsi, do gimnazjum w Chojnicach (1831 - 1841), gdzie należał do tajnego kółka filomackiego. W latach 1841-1843 studiował filozofię i medycynę we Wrocławiu, który był w tym czasie ważnym ośrodkiem słowianofilskim gdzie był członkiem Towarzystwa Literacko-Słowiańskiego. W latach 1843-1846 kontynuował studia w Królewcu.
Dowódca powstańców kaszubskich i kociewskich powstania roku 1846. Po nieudanym ataku na garnizon pruski w Starogardzie Gdańskim, jaki miał miejsce z 21 na 22 lutego 1846 roku, aresztowany i skazany w 1847 roku na karę śmierci przez ścięcie toporem za zdradę stanu, zamienioną na dożywocie. Dała tej karze kres berlińska rewolucja marcowa roku 1848. Uwolniony 20 marca 1848 podczas Wiosny Ludów, pozostał w Berlinie, gdzie, po tym jak nie przyjęto go ponownie na studia w Królewcu, ukończył w 1851 roku studia medyczne i uzyskał tytuł doktora. Słowianofil, uczestniki zjazdów słowiańskich w Pradze (1848) i Moskwie (1867). W 1879 wydał w Poznaniu napisaną przez siebie w latach 40. XIX wieku gramatykę języka kaszubskiego. Pod koniec wieku XX odnalazł ją w rosyjskich zbiorach prof. Aleksander Dmitriewicz Duliczenko.
Zmarł 26 marca 1881 w Bukowcu, spoczywa na cmentarzu w Przysiersku. Jest autorem słynnego zdania: "Każdy Kaszub to Polak, ale nie każdy Polak jest Kaszubem". W Świeciu istnieje I Liceum Ogólnokształcące imienia Floriana Ceynowy.
[edytuj] Twórczość
- Wiléjá Noveho Roku, Jutrzenka. Przegląd słowiański, Warszawa, 1843
- Szczōdráki, Jutrzenka. Przegląd słowiański, Warszawa, 1843
- Die Germanisierung der Kaschuben (Germanizacja Kaszubów), Jahrbücher für slawische Literatur, Kunst und Wissenschaft. I. Jahrg. 1843
- Kaszebji do Pólochov. Njech mdze póchvoloni Jezus Christus,Szkoła Narodowa, nr 1-11 1850 Chełmno
- Kile słov wó Kaszebach e jich zemi przez Wójkasena. Tudzież rzecz o języku kaszubskim ze zdania sprawy Prajsa.Kraków, 1850
- Xążeczka dlo Kaszebov przez Wojkasena, 1850 Gdańsk
- Mały zbiór wyrazów kaszubskich, mających większe podobieństwo z językiem rosyjskim aniżeli polskim, 1850
- Rozmôwę Pôlocha z Kaszebą, 1850 Gdańsk
- Skôrb kaszébskosłovjnskjé mové, 1866-1868 Świecie, 1879 Poznań (?) - 13 numerów pierwszego czasopisma kaszubskiego
- Trze rozprave przez Stanjisława, wóras Kile słov wó Kaszebach e jich zemji przez Wojkasena, 1851 Kraków, nakładem księgarni i czcionarni pod Sową
- Zarés do grammatikj kasebsko-slovjnskjé mòvé, 1879 Poznań
- Móje spóstrzeżenjo prze przezeranju wuvog Ismaela Sreznjevskjeho nad mówą kaszebską,w: Gryf IV, 1912
