Fran Saleški Finžgar
Z Wikipedii
Fran Saleški Finžgar (ur.9 lutego 1871, Doslovče, zm. 2 czerwca 1962, Lublana), słoweński duchowny, pisarz i dramaturg.
W literaturze słoweńskiej jest istotną postacią i znaną przede wszystkim dzięki dłuższym i krótszym opowiadaniom ukazującym wiejskie i mieszczańskie życie. Pisał również sztuki ludowe. Jego dzieła były przeznaczone zarówno dla młodszej, jak i starszej populacji.
Spis treści |
[edytuj] Życiorys
Pisarz urodził się 9. lutego 1871 roku w ubogiej rodzinie w Doslovčah, wsi położonej pod Stolmem w Gorenskiej. Pierwsze lata spędził w domu i wzrastał w ojcowskiej mądrości i dobroduszności. Okres beztroski skończył się wraz z rozpoczęciem pierwszej klasy w Breznicach. Już tam przyciągnął uwagę nauczyciela i burmistrza, którzy przekonali ojca, żeby później posłał syna do trzeciej klasy szkoły podstawowej w Radovlicy. Tam sie też nauczył języka niemieckiego. Był wybitnym uczniem. Po ukończeniu szkoły podstawowej w Radovljicy i nauki w domu, od roku 1882 do 1891 uczęszczał do gimnazjum w Lublanie. Doświadczył szyderstwa ze strony innych dzieci i z tego powodu po raz pierwszy w życiu trudno zwalczył wewnętrzny kryzys. Okresy załamania były jeszcze wiele razy obecne w jego życiu. Pierwszą klasę musiał powtarzać, jednakże początkowe problemy szczęśliwie przezwycieżył i w 1891 roku zdał maturę z wyróżnieniem. Naukę kontynuował w seminarium duchownym w Lublanie. Wyświęcony został w 1894 roku. Jako duchowny pracował w Bohinju, w Jesenicah, w Kočevju, w Idriji, Sori i innych miejsach. W 1918 roku odszedł do ostatniego miejsca w Trnowie pod Lublaną. Tam w 1936 roku odszedł na emeryturę, ale jeszcze aktywnie pracował jako duchowny i pisarz. Do śmierci mieszkał w Lublanie w domu, który zaprojektował architekt Jože Plečnik. Ulica, na której znajduje się dom, teraz nazywa się ulicą im. Frana Saleškego Finžgara.
[edytuj] Twórczość
W twórczości Frana Saleškego Finžgara charakterystyczne jest to, że ścisle wiąże się z jego życiem. Dzięki powiązaniu z wiejskim społeczeństwem powstały dzieła literacke. Na początku swojej literackiej drogi pisał również wiersze. Później jednak zaniechał ich pisania. Kontynuował z pisaniem dzieł prozatorskich z zakresu wiejskiego i mieszczańskiego życia. W prawdopodobnie najbardziej znanym dziele pod tytułem Pod svobodnim soncem z podtytułem Povest davnih dedov (1906-1907) ukazał konflikt między Słowianami i Bizantyjczykami. Dzieło ma napięta i rozbudowaną historię, która ma za zadanie wspierać naród. W czasie I wojny światowej powstała kronika Prerokovana, która zawiera opowiadania Boji, Prerokbe zore, Kronika gospoda Urbana i inne.
Fran SaleškiFinžgar jest znany ze swoich ludowych opowiadań, przedstawiających świat, którego poznał w okresie młodości (opowiadania Strici, Dekla Ančka, Beli ženin). Jego ludowe sztuki rownież zaliczają się do tego tematycznego zakresu (Divji lovec, Veriga, Razvalina življenja). Spomnienia o młodości przedstawił w dziele Let mojega popotovanja (1957). Pisał również dla młodzieży (Študent naj bo, Gospod Hudournik, Makalonca), w jego utworach można dostrzec cele edukacyjne. Był redaktorem Mladiki i stałym członkiem Słoweńskiej Akademii Nauk i Sztuk.
[edytuj] Wybrane utwory
- Francetov France - szkic literacki (1892)
- Deteljica - opowiadanie (1899)
- Iz modernega sveta - powieść (1904)
- Na Petelina - szkic literacki (1910)
- Veriga - dzieło dramatyczne (1914)
- Boji - nowela (1916)
- Slike brez okvirja - szkic literacki (1918)
- Polom - szkic literacki (1919)
- Strici - opowiadanie (1926)
- Prek poljskih polj - dziennik (1931)
- Prekvata ovca - historia (1939)
- Kolednikove Prikazni - alegoria (1944)
- Mirna pota - opowiadanie (1951)
[edytuj] Źródła
Głównym źródłem jest wersja słoweńska.
