Franciszek Gruszka

Z Wikipedii

Franciszek Gruszka (ur. 21 stycznia 1910 w Biłce Królewskiej koło Lwowa, zginął 18 sierpnia 1940 podczas lotu bojowego w Bitwie o Anglię), porucznik, polski pilot wojskowy.
Był pierwszym polskim lotnikiem, który latał na samolotach Spitfire i ostatnim lotnikiem - uczestnikiem Bitwy o Anglię pochowanym na cmentarzu w Northwood.

Pochodził ze średnio-zamożnej rodziny chłopskiej: ojca było stać na posłanie trzech z pięciu synów na studia: Józef Gruszka (wojnę spędził w oflagu w Murnau) został prawnikiem, Piotr Gruszka filologiem klasycznym (podczas wojny w szeregach AK), a Franciszek lotnikiem wojskowym.

Ukończył z wyróżnieniem dęblińską Szkołę Orląt (8 promocja 15 sierpnia 1934) i został skierowany do 111/6 dywizjonu we Lwowie jako instruktor pilotażu. Wraz ze swym dywizjonem w składzie Armii Łódź odbył (w stopniu porucznika) kampanię wrześniową 1939, a po 17 września przedostał się - przez Rumunię i Jugosławię do Francji. W grudniu 1939, jako jeden z pierwszych lotników polskich, dostał się do Anglii, gdzie, po przeszkoleniu na samolotach Supermarine Spitfire i zakwalifikowaniu jako Flying Officer (F/O - podporucznik, VR – volunteer), został przydzielony do 65. dywizjonu "Indii Wschodnich" RAF w Hornchurch.

18 sierpnia 1940 wystartował na swoim Spitfire nr R6713 w składzie dywizjonu celem przechwycenia niemieckiej wyprawy bombowej. Widziano go w walce powietrznej między Canterbury a Manston, a następnie w pościgu za niemieckim myśliwcem. Z lotu nie wrócił. W związku z tym, że wśród meldunków tego dnia o samolotach zestrzelonych nad Anglią, nie było informacji o Spitfire nr R6713, wnioskowano, że zapędził się nad Francję, gdzie został zestrzelony i wzięty do niewoli lub też zginął nad Kanałem. Zgodnie z regulaminem RAF-u uznano go za zaginionego.

Dopiero wiosną 1975 poszukiwacze pamiątek z okresu wojny odnaleźli szczątki samolotu i pilota w bagnach pomiędzy Preston Village a Stodmarsh. Specyfika bagienna sprawiła, że po 35 latach mundur, polska odznaka lotnicza i liczne drobiazgi zachowały się w dobrym stanie (do niedawna wystawione w Muzeum im. gen. Władysława Sikorskiego w Londynie, później przekazane rodzinie poległego). Natychmiastowe zidentyfikowanie poległego umożliwiło wieczne pióro z dedykacją od kolegów.

F/O Franciszek Gruszka pochowany został z pełnymi brytyjskimi honorami wojskowymi na Polskim Cmentarzu Wojennym (ang. Polish War Memorial) w Northolt pod Londynem (grób nr H202). W pogrzebie brali udział przedstawiciele RAF, władz brytyjskich, kombatanci, harcerze i liczna Polonia brytyjska. Władze PRL nie pozwoliły ambasadzie brytyjskiej na odnalezienie i powiadomienie krewnych. Mieszkający w Polsce brat Piotr Gruszka dowiedział się o pogrzebie z audycji radia BBC.

Nie jest znany zapis osiągnięć bojowych Franciszka Gruszki. ^[1] Lot w dniu 18 sierpnia 1940 był jego pierwszym lotem w składzie 65. Dywizjonu.

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Artykuł po polsku
• List of Pilots of the Battle of Britain
• Polacy w Bitwie o Anglię
• 65 "East India" Squadron

Przypisy