Franciszek Kamiński
Z Wikipedii
Franciszek Kamiński (ur. 20 września 1902, zm. 24 lutego 2000) – polski wojskowy, generał i działacz ruchu ludowego.
Urodził się 20 września 1902 r. w rodzinie chłopskiej w kieleckiej wsi Mikułowice (gmina Wojciechowice, powiecie opatowskim). Jego rodzice – Wawrzyniec (zm. 1949) i Katarzyna z domu Duda (1863-1907) – prowadzili w Mikułowicach niewielkie 7,5-hektarowe gospodarstwo rolne. Miał rodzeństwo: starsze siostry – Józefę (1887-1922), Annę (1889-1964) i Mariannę (1893-1964) oraz młodszego brata Stanisława (1905-?). Po przedwczesnej śmierci matki Franciszek Kamiński wychowywany był przez starsze siostry.
Szkołę podstawową ukończył w Wojciechowicach, potem uczył się w gimnazjum w Sandomierzu. Był tam współorganizatorem szkolnego hufca harcerskiego, w którym pełnił funkcję zastępcy komendanta. W latach 1926-1929 studiował matematykę na Wydziale Matematyczno-Filozoficznym Uniwersytetu Warszawskiego.
Po ukończeniu studiów odbył służbę wojskową w Szkole Podchorążych w Nisku. W 1930 r. otrzymał przydział do 4 pułku piechoty Legionów w Kielcach. Po odbyciu dodatkowych ćwiczeń w 1932 r. uzyskał stopień sierżanta podchorążego.
Pracę zawodową podjął początkowo jako kierownik świetlicy akademickiej w Instytucie Oświaty i Kultury Wsi im. Stanisława Staszica. W latach 1935-1936 był pracownikiem Szkoły Rzemiosł w Aleksandrowie Kujawskim, w latach 1936-1938 pracował w administracji wydawnictwa "Wieczór Warszawski", potem od 1938 r. jako lustrator-rewident w Wydziale Rewizyjnym Związku Spółdzielni Spożywców "Społem" w Warszawie.
Już w czasie studiów Franciszek Kamiński czynnie zaangażował się w pracę społeczno-polityczną. Był członkiem Polskiego Stronnictwa Ludowego "Wyzwolenie". W latach 1926-1929 pełnił funkcję kierownika Sekretariatu Naczelnego Stronnictwa. Jednocześnie był redaktorem organu prasowego PSL – tygodnika "Wyzwolenie". Aktywnie działał także w Polskiej Akademickiej Młodzieży Ludowej w Warszawie, gdzie w 1931 r. pełnił obowiązki prezesa. Współorganizował Związek Młodzieży Wiejskiej RP "Wici". W latach 1933-1935 pełnił funkcję prezesa Mazowieckiego ZMW, a w 1937 r. był członkiem Komisji Rewizyjnej ZMW RP "Wici".
Po zjednoczeniu ruchu ludowego w marcu 1931 r. był działaczem Stronnictwa Ludowego. W sierpniu 1937 r. uczestniczył w organizowaniu Wielkiego Strajku Chłopskiego. Maciej Rataj, obawiając się delegalizacji Stronnictwa, powierzył Franciszkowi Kamińskiemu zabezpieczenie majątku SL.
Po wybuchu II wojny światowej, już w pierwszych tygodniach niemieckiej okupacji był jednym ze współtwórców centralnego ośrodka ruchu ludowego na terenie Warszawy, kierowanego przez Macieja Rataja. W konspiracji używał pseudonimów "Olsza", "Zenon Trawiński". W listopadzie 1939 r. podjął prace organizacyjne mające na celu stworzenie chłopskiego ruchu oporu na Kielecczyźnie. Z jego inspiracji powołano wówczas w powiatach: pińczowskim, opatowskim, sandomierskim i iłżeckim pierwsze komórki konspiracyjne Stronnictwa Ludowego "Roch". Pełnił wówczas funkcję łącznika pomiędzy rodzącą się kielecką organizacją SL, a Centralnym Kierownictwem Ruchu Ludowego. Wchodził też w skład kierownictwa wojewódzkiego "Rocha".
Opowiadał się za włączeniem chłopów do działalności Związku Walki Zbrojnej. Jednakże niechętny stosunek kadry dowódczej ZWZ do ludowców sprawił powołanie odrębnej organizacji zbrojnej ruchu ludowego. Z propozycją taką Franciszek Kamiński wystąpił do CKRL już na początku 1940 r. Centralne Kierownictwo Ruchu Ludowego powierzyło mu opracowanie doktryny wojskowej ruchu ludowego na czas wojny i przygotowanie odpowiednich dokumentów do powołania chłopskiej organizacji wojskowej.
W połowie sierpnia tegoż roku Franciszek Kamiński zgłosił swą koncepcję utworzenia Straży Chłopskiej (później organizacja ta przybrała nazwę Bataliony Chłopskie). W październiku 1940 r. Franciszek Kamiński został decyzją CKRL mianowany komendantem głównym pierwszej w dziejach Polski samodzielnej chłopskiej organizacji zbrojnej i funkcję tę pełnił do końca wojny. Bataliony Chłopskie liczyły wówczas ponad 157 tys. żołnierzy.
Gdy w 1942 r. hitlerowcy podjęli akcję wysiedlania ludności Zamojszczyzny, Franciszek Kamiński organizował pierwsze wystąpienia zbrojne BCh na tym terenie. Zwycięski przebieg bitew pod Wojdą, Różą i Zaborecznem doprowadził do zahamowania akcji wysiedleńczej.
W 1944 r. w wyniku umów scaleniowych BCh i Armii Krajowej, Franciszek Kamiński wszedł w skład Komendy Głównej Armii Krajowej; pełnił funkcję szefa I Oddziału Sztabu AK. Walczył w powstaniu warszawskim. Po jego upadku, wraz z innymi działaczami ruchu ludowego znalazł się w Podkowie Leśnej, gdzie w II poł. października 1944 r. został powołany do 15-osobowego kierownictwa ruchu ludowego.
W sierpniu 1945 r. ujawnił się w stopniu podpułkownika (awansował l stycznia 1946 r. na pułkownika). Aktywnie działał w Polskim Stronnictwie Ludowym, był członkiem władz Stronnictwa, pełnił funkcję kierownika Wydziału Organizacyjnego NKW PSL. Od grudnia 1945 r. z ramienia Stronnictwa był posłem do Krajowej Rady Narodowej. W styczniu 1947 r. w wyborach parlamentarnych został posłem Sejmu Ustawodawczego.
Po wyjeździe Stanisława Mikołajczyka z Polski i po opanowaniu siedziby PSL oraz redakcji "Gazety Ludowej" przez działaczy lewicy PSL, Franciszek Kamiński został wydalony ze Stronnictwa, ale wkrótce odzyskał prawa członkowskie. W marcu i kwietniu 1948 r. uczestniczył w pracach Zarządu Chłopskiej Spółdzielni Wydawniczej. Pełnił także funkcję wiceprezesa Chłopskiego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci. Z Polskiego Stronnictwa Ludowego ostatecznie został wykluczony w maju 1949 r., ponieważ nie chciał złożyć samokrytyki.
W 1948 r. podjął pracę w Banku Gospodarstwa Spółdzielczego, następnie w Banku Rolnym na stanowisku inspektora kontroli kredytów w VI Oddziale Głównym.
21 lipca 1950 r. został aresztowany (Sejm uchylił immunitet poselski 23 marca 1951 r.). Zarzucano mu czyny z art. 5 Dekretu z dnia 13 czerwca 1946 r. o przestępstwach szczególnie niebezpiecznych w okresie odbudowy państwa. W grudniu 1951 r. wyrokiem Sądu Wojskowego Franciszek Kamiński został skazany na 12 lat więzienia, 5 lat pozbawienia praw publicznych i obywatelskich, praw honorowych oraz przepadek całego mienia na rzecz Skarbu Państwa. Przebywał w więzieniach w Warszawie przy ul. Rakowieckiej i Koszykowej, potem w Potulicach i Rawiczu, aż do 25 kwietnia 1956 r. Kolegium Sędziów Najwyższego Sądu Wojskowego w Warszawie 24 października 1956 r. uchyliło wyrok i umorzyło postępowanie.
W październiku 1956 r. podjął pracę jako urzędnik w Centrali Rolniczych Spółdzielni "Samopomoc Chłopska", skąd odszedł na emeryturę w 1973 r.
Po wyjściu z więzienia nie włączył się do czynnego życia politycznego. W latach 1957-1959 przewodniczył Komisji Historycznej BCh powołanej przy Zjednoczonym Stronnictwie Ludowym, w celu udokumentowania zbrojnego czynu ruchu ludowego w okresie wojny i okupacji. Utrzymywał ścisłe kontakty z wieloma działaczami ruchu ludowego. W tym środowisku Franciszek Kamiński był niekwestionowanym autorytetem. Wokół jego osoby skupiło się wielu niezrzeszonych ludowców, z czasem tworząc nieformalny ośrodek opozycyjny. Wbrew władzom politycznym i państwowym inicjował wiele obchodów i uroczystości o charakterze patriotyczno-religijnym, upamiętniających wielkie wydarzenia i postaci w ruchu ludowym. W 1970 r. był m.in. inicjatorem obchodów 50. rocznicy "Cudu nad Wisłą".
W 1980 r. razem z grupą wyższych oficerów Armii Krajowej przyjął awans na generała brygady WP. W 1993 r. awansowany został na generała dywizji WP.
Kierując Krajową Komisją Batalionów Chłopskich, aktywizował działalność środowiska byłych żołnierzy BCh. W 1992 r. został prezesem Ogólnopolskiego Związku Żołnierzy Batalionów Chłopskich. Był przewodniczącym Społecznego Komitetu Budowy Pomnika Batalionów w Warszawie. W sierpniu 1989 r. w Wilanowie wspólnie z innymi działaczami reaktywował Polskie Stronnictwo Ludowe. Na II Kongresie PSL (Wilanowskiego) 11 listopada 1989 r. został wybrany na prezesa tego Stronnictwa. Zawsze był orędownikiem jedności politycznego działania ludowców. Zaangażował się w tworzenie wspólnej organizacji – Jednolitego Polskiego Stronnictwa Ludowego. Na Kongresie Jedności PSL 5 maja 1990 r. został wybrany honorowym prezesem.
Zmarł w Warszawie 23 lutego 2000 r. Został pochowany na Cmentarzu Komunalnym – Powązkach (dawne Powązki Wojskowe) w Warszawie. Uhonorowany odznaczeniami: Orderem Orła Białego (1996), Krzyżem Orderu Virtuti Militari, Krzyżem Grunwaldu II kl., Krzyżem BCh i in. Był Honorowym Obywatelem miasta stołecznego Warszawy i miasta Zamościa. W październiku 2007 r., w Wojciechowicach, zostało otwarte muzeum jego imienia.
