Franciszek Paszkowski
Z Wikipedii
Franciszek Maksymilian Paszkowski (ur. 12 października 1778 w Brodach na Podolu, zm. 10 marca 1856 w Krakowie) – polski generał.
Z wyróżnieniem ukończył Uniwersytet Lwowski na wydziale Filozoficznym. Uczestnik kompanii legionów w latach 1797- 1801, wojen napoleońskich w latach 1804-1813 oraz powstania listopadowego. Przyjaciel, spadkobierca i twórca biografi Tadeusza Kościuszki. Działacz dobroczynny i oświatowy, członek Towarzystwa Naukowego Krakowskiego.
Spis treści |
[edytuj] Służba wojskowa
W maju 1797 r. wyemigrował do Włoch, gdzie wstąpił do Legionów Polskich. Początkowo mianowany sierżantem III batalionu 2 legii, szybko awansował, bo już we wrześniu 1798 r. uzyskuje stopień kpt. adiutanta majora. Udzielał się w działalności oświatowej i miał swój wkład w redagowaniu i rozprowadzaniu "Dekady Legionowej" (zwanej także Dekadą).
W czasie wojny z II koalicją antyfrancuską we wrześniu 1800 r. otrzymał przydział na kpt. w Legii Włoskiej. W 1801 r. poznał Naczelnika Tadeusza Kościuszkę. Następne trzy lata spędził u boku Naczelnika zbierając materiały na jego biografię. W latach 1804-1805 przebywał w obozie warownych Châlons-sur-Marne. Wobec widma wojny z Austrią powołano go do rezerwy kawalerii marszałka Joachima Murata.
W czasie wojny z III koalicją antyfrancuską odznaczył się w bitwie pod Austerlitz. W 1806 r. razem z marszałkiem Muratem przybył do Warszawy. Książę Józef Poniatowski przeniósł go do swojej Legii do I batalionu 3 p.p. w randze podpułkownika. Szybko awansował, osiągając w grudniu 1807 r. stopień pułkownika i szefa sztabu Legii. W marcu 1807 r. dzięki rekomendacji ks. Józefa Ponatowskiego Paszkowski zostaje jednym z fligeladiutantów księcia warszawskiego Fryderyka Augusta. W czasie kompanii rosyjskiej w 1812 r. dowodził 2 brygadą XVI dywizji piechoty gen. Józefa Zajączka. Brał udział w bitwie pod Smoleńskiem, Borodino i Czirikowem. Po gen. Józefie Zajączku przejmuje dowództwo XVI dywizji. W grudnia 1812 r. ciężko chory znalazł się w Warszawie. Niestety ze względu na zły stan zdrowia musiał wycofać się z aktywnego życia politycznego. Koniec rekonwalescencji następuje z chwilą rozkazu Napoleona o przejęciu przez niego komendy zakładu VIII korpusu. Po kapitulacji Drezna dostał się do niewoli austriackiej. W niewoli przebywał w węgierskim mieście Zalaegerszeg. Po traktacie paryskim w1814 r. wrócił do kraju. W kraju czekała na niego funkcja sekretarza Komitetu Wojskowego utworzonego w 1814 r. W styczniu 1815 r. rezygnuje z funkcji sekretarza i wkrótce zostaje skreślony ze stanu służby armii Królestwa Polskiego.
Następnie Paszkowski wyjeżdża za granicę, gdzie odwiedza Kościuszkę oraz Fryderyka Augusta. Po powrocie do kraju na stałe osiedla się w Rzeczypospolitej Krakowskiej obejmując w 1820 roku w wieczystą dzierżawę wieś Tonie. Po śmierci Kościuszki przypadł mu pokaźny spadek po Naczelniku. Po sprowadzeniu zwłok Kościuszki do Krakowa zajmuje się organizacją uroczystości pogrzebowych. Był jednym z inicjatorów uczczenia pamięci Tadeusza Kościuszki usypaniem kopca w Krakowie i przewodniczącym komitetu jego budowy. Przy złożeniu podstawy pod Kopiec Kościuszki wypowiedział słynne zdanie: "potrzeba nam znaków niezniszczalnych i trwałych, znaków cnót i przymiotów narodu naszego"
Zmarł w Krakowie 10 marca 1856 r. Pochowany zostaje na cmentarzu Rakowickim. Po śmierci ukazały się jego dzieła: "Dzieje Tadeusza Kościuszki pierwszego Naczelnika Polaków" oraz "Książę Józef Poniatowski". W 1926 r. wszelkie pamiątki po Tadeuszu Kościuszce otrzymało Muzeum Narodowe w Krakowie.
[edytuj] Odznaczenia
- Krzyż Kawalerski Legii Honorowej
- Krzyż Oficerski Legii Honorowej
- Wojskowy Krzyż Polski (Virtuti Militari)
- Order Św. Henryka
[edytuj] Źródła
- Pachoński J.: Generał Franciszek Paszkowski 1778- 1856. Warszawa, Wydawnictwo MON, 1982,
- www.napoleon.gery.pl
