Franczyza

Z Wikipedii

Franczyza (ang. franchising) to system sprzedaży towarów, usług lub technologii, który jest oparty na ścisłej i ciągłej współpracy pomiędzy prawnie i finansowo odrębnymi i niezależnymi przedsiębiorstwami - franczyzodawcą (FD) i jego indywidualnymi franczyzobiorcami (FB). Franchising zakłada też przepływ know-how od FD do FB przez cały czas obowiązywania umowy franczyzowej.

Istota systemu polega na tym, że FD nadaje swoim poszczególnym FB prawo oraz nakłada na nich obowiązek prowadzenia działalności zgodnie z jego koncepcją. W ramach umowy sporządzonej na piśmie oraz w zamian za bezpośrednie lub pośrednie świadczenia finansowe uprawnienie to upoważnia indywidualnego FB do korzystania z nazwy handlowej FD, jego znaku towarowego lub usługowego, metod prowadzenia działalności gospodarczej, wiedzy technicznej, systemów postępowania i innych praw własności intelektualnej lub przemysłowej, a także do korzystania ze stałej pomocy handlowej i technicznej FD.

Według najnowszego raportu firmy PROFIT system na koniec 2006 roku w Polsce 20,6 tys. sklepów i punktów usługowych działało w ramach 309 systemów franczyzowych, a 13 tys. placówek agencyjnych było zrzeszonych w 37 sieciach. Przychody ze sprzedaży franczyzobiorców i agentów wyniosły w 2006 roku niemal 50 mld zł, co stanowi 4,8 proc. polskiego PKB. W jednostkach franczyzowych i agencyjnych zatrudnionych jest obecnie ponad 175 tys. osób. Przykładami firm działających na zasadzie franczyzy są sieci fast food jak McDonald's czy Telepizza, a także sieć cukierni Bliklego. Systemy agencyjne skupione są głównie w dwóch sektorach: finanse (np. placówki partnerskie Banku BPH, agencje PKO BP, Dominet Bank czy agencje pocztowe) lub mniejsze sklepy spożywczo-przemysłowe (np. Kolporter i Żabka). W 2006 roku na rozwój przez franczyzę zdecydowały się między innymi: Vision Express, BZ WBK, ING Nationale-Nederlanden oraz Wedel (Pijalnie Czekolady). Pojawienie się placówek partnerskich nowych banków (np. ING Bank Śląski, Polbank EFG) było bezpośrednio związane z dobrą koniunkturą na sprzedaż kredytów hipotecznych i innych produktów bankowych. Pojawienie się nowych franczyzowych sieci sklepów z artykułami dla domu i ogrodu (np. Dobre Dla Domu – sklepy z podłogami, panelami ściennymi i drzwiami) odzwierciedla boom w budownictwie mieszkaniowym.

W 2006 roku franczyzobiorca zainwestował średnio 380 tys. zł w otwarcie nowej jednostki z czego ponad 44 proc. pochłonęły inwestycje w urządzenie i wyposażenie placówek. W sumie do końca roku inwestycje franczyzobiorców wyniosły ponad 10 mld zł. Należy jednak zwrócić uwagę, że wysokość przychodów idzie w parze z poziomem inwestycji – dla punktów kasowych średnia inwestycja kształtuje się na poziomie ok. 2 tys. zł a na uruchomienie stacji benzynowej trzeba wyłożyć średnio 2,5 mln zł.

Od 2000 roku działa Polska Organizacja Franczyzodawców zrzeszająca sieci franczyzowe i agencyjne działające w Polsce.

(Źródło: PROFIT system; www.Franchising.pl)

[edytuj] Słowniczek pojęć

franczyza (ang. franchising) - udzielenie praw (i przyjęcie obowiązków) poprzez zawarcie umowy franczyzy; drugie znaczenie tego słowa
umowa franczyzy (ang. franchise agreement) - umowa pomiędzy franczyzodawcą a franczyzobiorcą, której przedmiotem jest franczyza, będąca sumą określonych praw i obowiązków
franczyzobiorca (ang. franchisee) - strona umowy uzyskująca prawa (i przyjmująca obowiązki) składające się na franczyzę; wyraz analogiczny do kredytobiorcy (od: kredyt)
franczyzodawca (ang. franchisor) - strona umowy udzielająca praw (i nakładająca obowiązki) franczyzy; wyraz analogiczny do kredytodawcy (od: kredyt)