Futures

Z Wikipedii

Futures (kontrakt terminowy) – to instrument finansowy, będący rodzajem umowy, zawartej pomiędzy kupującym (sprzedającym) a giełdą lub izbą rozliczeniową, w której sprzedający zobowiązuje się sprzedać określony instrument bazowy za ściśle określoną cenę w ściśle określonym terminie. Cena, według której strony przeprowadzą transakcje w przyszłości, zwana jest ceną terminową (futures price), zaś dzień, w którym strony zobowiązane są przeprowadzić transakcję to data rozliczenia (settlement date) lub data dostawy (delivery date).

Znaczna większość kontraktów futures jest rozliczana gotówkowo - zaledwie kilka procent kontraktów jest rozliczane w drodze dostawy aktywów bazowych.

[edytuj] Historia

Początki kontraktów terminowych (instrumentów pochodnych) związane były z handlem płodami rolnymi i surowcami. Zmieniająca się koniunktura, nieurodzaj czy nadpodaż towarów powodowała znaczne często nieprzewidywalne zmiany cen. Kontrakty terminowe miały zmniejszać, bądź eliminować to ryzyko, kosztem rezygnacji z ewentualnych zysków spowodowanych korzystną zmianą ceny.

Polegało to na tym, iż dwie strony umawiały się jakiś czas przed transakcją na kupno/sprzedaż danego towaru po określonej cenie. Strona, która odniosła korzyść ze zmiany ceny, niejako poświęca ją na pokrycie straty kontrahenta. Obie strony mają pewną sytuację, niezależnie od wahań na rynku.

Pierwsze kontrakty terminowe na płody rolne (typu futures) trafiły do obrotu giełdowego w 1848 roku na giełdzie w Chicago. Pierwotnie wykorzystywane były przez pośredników, którym zależało na pewności dostaw. Giełda określała dokładne warunki transakcji, typ dostawy, parametry surowca itd. Transakcje terminowe mają rodowód sięgający XVI wieku. Pojawiły się w Japonii i opiewały na tzw. pusty ryż – były transakcjami nierzeczywistymi, czyli takimi jak są np. kontrakty futures na indeks WIG 20. Na potrzeby analizy tychże transakcji zrodziła się analiza techniczna, a technika stosowana w Japonii rozpowszechniła się w świecie i nosi nazwę świec japońskich (inne to renko, kagi).

[edytuj] Przykład

Rolnik zawarł kontrakt z pośrednikiem na sprzedaż za 3 miesiące zbiorów pszenicy po cenie 450 zł za tonę. Była to cena rynkowa w dniu zawarcia kontraktu. W dniu rozliczenia transakcji okazało że w przeciągu tych 3 miesięcy doszło do klęski żywiołowej, w wyniku której podaż pszenicy została ograniczona kilkunastokrotnie, cena zaś wzrosła do 650 zł za tonę. Rezultat transakcji okazał się korzystny dla pośrednika, który zabezpieczył sobie cenę 450 zł i tym samym może zrealizować zysk nie tylko na marży za sprzedaż, ale dodatkowo na zabezpieczeniu na kontrakcie terminowym. Gdyby jednak przez 3 miesiące od zawarcia kontraktu okazało się, że pogoda była wyśmienita a pszenica obrodziła jak nigdy, podaż natomiast przerastałaby popyt, a cena spadła do 250 zł za tonę, wówczas rolnik zarobiłby dużo na zawarciu kontraktu.

[edytuj] Futures obecnie

Obecnie kontrakty terminowe koncentrują się nie tylko na towarach, ale także innych instrumentach bazowych np. walutach, indeksach (indeks nie jest instrumentem bazowym), akcjach, stopach procentowych itd. Rozliczenie w tego typach instrumentach następuje zwykle nie w towarze a w gotówce. Wykorzystywane są na dwa sposoby. Z jednej strony przedsiębiorstwa, zwłaszcza duże i silnie uzależnione od wahań cen jednego lub kilku surowców, wykorzystują je do zarządzania ryzykiem. Po drugiej stronie stoją spekulanci, którzy gotowi są przyjąć na siebie ryzyko w imię osiągnięcia większych zysków.

Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie rozpoczęła notowanie kontraktów terminowych w 1998 r. Pierwszym rodzajem kontraktu był kontrakt na indeks WIG 20.