Galibier
Z Wikipedii
Col du Galibier (2645 m n.p.m.) - przełęcz we francuskich Alpach Zachodnich.
Spis treści |
[edytuj] Geografia
Przełęcz Galibier znajduje się w grzbiecie, stanowiącym wododział między dwoma wielkimi rzekami francuskich Alp: Isère i Durance. Wody spływające spod przełęczy na północ poprzez potok la Valoirette i rzekę Arc trafiają do Isère, zaś wody spływające na południe - poprzez rzekę Guisane trafiają do Durance.
Przełęcz stanowi granicę między dwoma grupami górskimi: Arvan-Villards na zachodzie i Cerces (a dokładniej wchodzącym w jej skład pasmem Galibier) na wschodzie. Po stronie wschodniej nad przełęczą wznosi się szczyt Grand Galibier (3229 m n.p.m.), natomiast po stronie zachodniej - Pic des Trois Evêchés (3118 m n.p.m.).
Pic des Trois Evêchés jest punktem zwornikowym grzbietów wododziałowych: w kierunku południowo-wschodnim biegnie od niego ku przełęczy Lautaret i dalej w plątaninę grani grupy górskiej Écrins dalszy ciąg wododziału Isère i Durance, natomiast w kierunku północnym, ku charakterystycznym szczytom Aiguilles d'Arves, biegnie grań stanowiąca granicę dorzeczy Arc (na północy) i Romanche (na południu).
[edytuj] Geologia
Budowa geologiczna i tektonika otoczenia przełęczy Galibier są bardzo urozmaicone. Sama przełęcz i opadająca spod niej na południe dolinka potoku Torrent de la Roche Noire są wycięte w stosunkowo mało odpornych utworach fliszowych poziomu ultradauphinois. W otoczeniu przełęczy występują też łupki i nieliczne warstwy wapieni poziomu subbriançonnais. Wśród skał tego poziomu spotkamy w bezpośrednim sąsiedztwie przełęczy także oryginalne wychodnie gipsów. Poszarpane granie masywu Grand Galibier zbudowane są już natomiast z masywnych warstw wapieni dolomitowych poziomu briançonnais.
[edytuj] Droga przez przełęcz
Przez przełęcz Galibier prowadzi ważna komunikacyjnie droga nr 902 z Saint-Michel-de-Maurienne w dolinie Arc przez przełęcz Télégraphe i miejscowość Valloire na przełęcz Lautaret, gdzie łączy się z drogą nr 91 Vizille - Briançon.
Pierwotny przebieg drogi na południowym stoku przełęczy Galibier, opadającym ku dolinie Guisane, był zdecydowanie odmienny od obecnego. Odgałęziała się ona od drogi z Briançon na wysokości 1970 m n.p.m., ok. 2 km przed przełęczą Lautaret i ciasnymi zakosami wiodła w górę ponad dolinką niewielkiego potoku, pokonując na długości 6 km aż 586 m różnicy wzniesień. Dzisiejsza trasa powstała w 1947, kiedy to przebudowano znaczne odcinki drogi nr 91 Briançon - przełęcz Lautaret, wyposażając je w osłony przeciwlawinowe. Należy również zaznaczyć, że pierwotnie szosa nie wspinała się na samo siodło przełęczy, przedostając się na drugą stronę grzbietu wydrążonym na wysokości 2556 m n.p.m. tunelem długości 370 m. Z uwagi na konieczność remontu tunelu w 1976 oddano do użytku odcinek drogi, omijający tunel i pokonujący grzbiet kilkoma wąskimi zakosami na stromych stokach (po ok. 1 km z każdej strony tunelu). Od 2002 można wybierać jedną z dwóch dróg (przez siodło przełęczy lub przez tunel), pamiętając o tym, że w tunelu szerokości zaledwie 4 m obowiązuje ruch wahadłowy!
Droga przez przełęcz ma znaczne nachylenia. Podjazd południowy, od przełęczy Lautaret, długości ok. 8,5 km, ma średnie nachylenie profilu podłużnego ok 7,4 % (maksymalnie 12,1 %). Dawna trasa podjazdu południowego (przed 1947) miała nachylenie aż 9,76 %! Podjazd północny, od strony Valloire, długości ok. 18 km, ma nachylenie średnie ok. 7,2 % (maksymalnie 11,8 %). Z uwagi na znaczną wysokość i potężne opady śniegu droga przez przełęcz jest zamknięta zwykle od października do początku czerwca (a tunel jest zamknięty również "fizycznie": zamykane są drewniane bramy na jego obu wylotach!). Pryzmy śniegu przy szosie leżą tu często przez całe lato.
[edytuj] Tour de France
Na południowym podjeździe pod przełęcz, nieco przed tunelem, przy drodze znajduje się oryginalny pomnik. Upamiętnia on postać H. Desgrange'a, wielkiego championa kolarstwa końca XIX w. i inicjatora powołania w 1903 r. corocznego wyścigu kolarskiego Tour de France. Ze swą znaczną wysokością przełęcz Galibier jest często najwyższym punktem osiąganym przez kolarzy w czasie tego wyścigu. Po raz pierwszy Tour de France biegł przez tę przełęcz w 1911 r. W edycji 2007 wyścigu najwyższym punktem trasy była, pokonywana tuż przed przełęczą Galibier, przełęcz l'Iseran (2770 m n.p.m.). Obecnie przyznawana jest specjalna nagroda Souvenir Henri Desgrange, dla każdego kolarza, który jako pierwszy przekroczy przełęcz. W 2006 roku wynosiła ona 5000 Euro i została przyznana Michaelowi Rasmussenowi.
[edytuj] Zwycięzcy premii górskiej na Col du Galibier (od 1947 roku)
W roku 1996 ze względu na załamanie pogody zaplanowaną trasę przez przełęcz zmieniono i poprowadzono inną drogą.
| Rok | Etap | Kategoria premii |
Wygrywający premię |
|---|---|---|---|
| 2007 | 9 | HC | Mauricio Soler |
| 2006 | 16 | HC | Michael Rasmussen |
| 2005 | 11 | HC | Aleksander Winokurow |
| 2003 | 8 | HC | Stefano Garzelli |
| 2002 | 16 | HC | Santiago Botero |
| 2000 | 15 | HC | Pascal Hervé |
| 1999 | 9 | HC | José-Luis Arrieta |
| 1998 | 15 | HC | Marco Pantani |
| 1993 | 10 | HC | Tony Rominger |
| 1992 | 14 | HC | Franco Chioccioli |
| 1989 | 17 | HC | Gert-Jan Theunisse |
| 1987 | 21 | HC | Pedro Munoz |
| 1986 | 18 | HC | Luis Herrera |
| 1984 | 18 | HC | Francisco Rodriguez |
| 1980 | 17 | HC | Johan De Muynck |
| 1979 | 17 | HC | Lucien Van Impe |
| 1974 | 11 | 1 | Vicente Lopez-Carril |
| 1973 | 8 | 1 | Luis Ocaña |
| 1972 | 14a | 1 | Joop Zoetemelk |
| 1969 | 10 | 1 | Eddy Merckx |
| 1967 | 10 | 1 | Julio Jimenez |
| 1966 | 16 | 1 | Julio Jimenez |
| 1964 | 8 | 1 | Federico Bahamontes |
| 1959 | 18 | 2 | Charly Gaul |
| 1957 | 10 | 1 | Marcel Janssens |
| 1955 | 8 | 1 | Charly Gaul |
| 1954 | 19 | 1 | Federico Bahamontes |
| 1952 | 11 | 1 | Fausto Coppi |
| 1948 | 14 | 2 | Lucien Teisseire |
| 1947 | 8 | 1 | Fermo Camellini |
Col d'Iseran (2770 m) • Col du Galibier (2 646 m) • Col du Grand-Saint-Bernard (2469 m) • Col du Granon (2404 m) • Col d'Izoard (2361 m) • Col d'Allos (2250 m) • Col de Vars (2110 m) • Col du Mont-Cenis (2081 m) • Col de la Croix de Fer (2067 m) • Col du Lautaret (2058 m)
Col de la Madeleine (2000 m) • Cormet de Roselend (1967 m) • Col du Glandon (1924 m) • Col de Joux-Plane (1700 m) • Col des Saisies (1633 m) • Col de la Colombière (1618 m) • Col du Télégraphe (1 566 m) • Col des Aravis (1487 m)
