Gaston (książę Orleanu)

Z Wikipedii

Gaston Jan Baptysta Burbon, książę Orleanu fr. Gaston Jean-Baptiste, duc d'Orléans (ur. 25 kwietnia 1608 w Fontainebleau, zm. 2 lutego 1660 w Blois) - trzeci syn Henryka IV Burbona, króla Francji, i Marii Medycejskiej, córki Franciszka I, wielkiego księcia Toskanii. Młodszy brat króla Ludwika XIII, znany jako Grand Monsieur.

Na początku nosił tytuł księcia Andegawenii, a w 1626 r. został księciem Orleanu i Valois, hrabią Blois, Chartres i Mortain, został też nominalnym dowódcą armii podczas oblężenia La Rochelle w 1628 r. Przez całe swoje życie snuł liczne intrygi i wierzył, że dzięki nim zostanie królem Francji. Pozbawiony silnej woli, tchórzliwy, mało zaradny i niemający szczęśliwej ręki brat królewski nie zrealizował nigdy swoich planów, a on i jego współpracownicy (np. kuzyn Ludwik Burbon-Soissons) ponosili surowe konsekwencje spisków. Dwukrotnie Gaston musiał opuścić Francję, za granicą spiskował przeciwko swojej matce i kardynałowi Richelieu. Po opłaceniu wojny w Langwedocji, która zakończyła się klęską, zamieszkał w Lotaryngii, później przeniósł się do Flandrii. W 1635 r. pogodził się ze swoim bratem, ale dalej spiskował przeciw Richelieu i ponownie musiał uciec z kraju, podporządkowując się woli króla i samego kardynała.

Wkrótce proces ten powtórzył się. Gaston przekonał markiza Cinq-Marsa do zamordowania Richelieu, a kiedy spisek się nie udał, opuścił swojego kompana w 1642 r. W związku ze spiskiem parlament francuski pozbawił go praw do ewentualnej regencji. W 1643 r., po śmierci Ludwika XIII, Gaston został dowódcą wojsk francuskich i walczył z Hiszpanami na północnych granicach kraju. W 1646 r. otrzymał tytuł księcia Alençon, jednak podczas Frondy (1648–1653) nie wahał się przechodzić ciągle z jednej strony na drugą. W końcu został "wygnany" z Paryża do Blois, przez kardynała Mazarin, w 1652 i pozostał tam aż do śmierci.

[edytuj] Małżeństwa

6 sierpnia 1626 r. Gaston poślubił w Nantes, Marię (15 października 1605 - 4 czerwca 1627), córkę i spadkobierczynię Henryka Burbona, księcia Montpensier, oraz Henrietty Katarzyny, księżnej de Joyeuse, córki Henryka de Joyeuse. Para miała córkę i syna:

• Jan Gaston (1626)
• Anna (29 maja 1627 – 3 kwietnia 1693), księżna Montpensier, zwana Mademoiselle de Montpensier lub La Grande Mademoiselle (w odróżnieniu od Mademoiselle - córki Monsieur, brata Ludwika XIV)

Po jej śmierci ożenił się po raz drugi - 31 stycznia 1632 r., również w Nancy, z Małgorzatą (zm. 1672), córką księcia Lotaryngii Franciszka II i Krystyny Katarzyny von Salm. Z Małgorzatą miał cztery córki i syna:

• Małgorzata Ludwika (28 lipca 1645 w Paryżu – 17 września 1721 w Paryżu), od 1661 r. żona Kosmy III Medyceusza, wielkiego księcia Toskanii
• Elżbieta Małgorzata (26 grudnia 1646 w Paryżu – 17 marca 1696 w Wersalu), księżna Alençon, od 1667 r. żona Ludwika Józefa, księcia de Guise
• Franciszka Magdalena (13 października 1648 w Saint-Germain-en-Laye - 14 stycznia 1664 w Turynie), od 1663 r. żona Karola Emanuela II, księcia Sabaudii
• Jan Gaston (17 sierpnia 1650 w Paryżu - 10 sierpnia 1652 w Paryżu), książę de Valois
• Maria Anna (9 listopada 1652 w Paryżu - 17 sierpnia 1695 w Blois), mademoiselle de Chartres.

Gaston miał również dwoje nieślubnych dzieci:

• Maria d'Orleans (ur. 1 stycznia 1631)
• Ludwik d'Orleans (1638 - 1692), hrabia de Charny, zmarł w Hiszpanii. Miał nieślubnego syna, Manuela Luiza d'Orleans y de Wetteville, księcia de Castellamare