Giselle

Z Wikipedii

Giselle (Giselle ou Les Willis) - balet romantyczny w 2 aktach.

Libretto: Jules-Henri Vernoy de Saint-Georges i Théophile Gautier (według legendy spisanej przez Heinricha Heinego);
muzyka: Adolphe Adam;
choreografia: Jean Coralli i Jules Perrot;
scenografia: Pierre L.Ch. Ciceri (dekoracje) i Paul Lormier (kostiumy).

Prapremiera: Paryż 28 czerwca 1841, Académie Royal de Musique.
Premiera polska: Warszawa 20 stycznia 1848, Teatr Wielki.

[edytuj] Geneza

Spektakl powstał na zamówienie dyrektora Opery Paryskiej Jean'a Corralli pod wpływem Gautiera. 12 lutego 1841 Gautier był na spektaklu Faworyty Donizettiego. Zachwycony tańcem Carlotty Grisi z Lucienem Petitą namawia znanego librecistę Jules-Henry Vernoy de Saint-Georges'a do współpracy. Wspólnie przekształcają legendę spisaną przez Heinricha Heinego w scenariusz baletu (należało rozwiązać przde wszystkim kwestię, jak tytułowa bohaterka umiera i staje się willidą). Libretto powstaje w ciągu trzech dni. Jules Perrot i Jean Corallii opracowują układ choreograficzny. Adolphe Adam przez tydzień pisze muzykę do libretta i choreografii. Rozpoczynają się próby. W premierowym przedstawieniu (28 czerwca 1841) występuje Carlotta Grisi w roli Giselle. Partneruje jej Lucien Petita jako Albert a Adéle Dumilâtre tańczy rolę Mitry.

Po premierze w Paryżu, kolejne premiery miały miejsce:

W przedstawieniu warszawskim tańczyli: Konstancja Damse-Turczynowiczowa (Geselle), Aleksander Tarnowski (Albert), Anna Piechowicz (Mitra); scenografia - Antonia Sacchetti, choreografia - Roman Turczynowicz. 15 listopada 1853 w Warszawie, jako Giselle wystąpiła Carlotta Grisi.

Najbardziej znane primabaleriny, które wystąpiły w roli Giselle to:

Anna Pawłowa
Tamara Karsawina
Olga Spiesiwcewa
Galina Ułanowa
Alicia Markova
Alicia Alonso
Margot Fonteyn
Natalia Makarowa
Carla Fracci
Olga Sawicka.

[edytuj] Osoby:

Giselle - młoda wieśniaczka
Albert - książę śląski, ukochany Giselle
Batylda - narzeczona księcia Alberta
Hilarion - leśniczy
Mirta - królowa willid
książę kurlandzki, ojciec Batyldy
Berta - wieśniaczka, matka Giselle
Wilfryd - giermek księcia Alberta
Moyna
Zulmé
przyjaciółki Giselle, towarzysze Hilariona, dworzanie księcia kurlandzkiego, trębacze, sokolnicy, wieśniacy i wieśniaczki, willidy

[edytuj] Treść

Uwaga! W dalszej części artykułu znajdują się szczegóły fabuły lub zakończenia utworu.

[edytuj] Akt I

Akcja pierwszego aktu rozgrywa się w wiosce, w okresie winobrania. Giselle to piękna dziewczyna, córka Berty. O jej rękę stara się leśniczy Hilarion. Giselle jest zakochana w młodzieńcu o imieniu Loys. Nie wie, że jest to książę Albert w chłopskim przebraniu. Wilfryd próbuje bezskutecznie powstrzymać lekkomyślnego księcia. Giselle i Loys-Albert spotykają się a ich szczęście zakłóca nadejście Hilariona, który przysięga Loysowi zemstę.

W wiosce rozpoczyna się świętowanie winobrania. Do radosnych tańców przyłącza się Giselle chociaż jej matka próbuje ją odwieść od zabawy ganiąc za płochość. Do wioski zbliżają się myśliwy (głos rogu poprzedza ich nadejście). Ich bliskość niepokoi przebranego Alberta, który szybko ukrywa się. W tym samym czasie leśniczy Hilarion znajduje ukryte w lesie szaty księcia. W orszaku myśliwych do wioski wjeżdża książę Kurlandii i jego córka Batylda, narzeczona Alberta. Berta wraz z córką zapraszają gości do swojej chaty. Zabawa w wiosce trwa nadal a Giselle zostaje królową winobrania. Do zabawy przyłącza się Loys-Albert, pewien, że myśliwy już odjechali. Zjawia się Hilarion ze strojem księcia i demaskuje Alberta. Hilarion gra na myśliwskim rogu pobudkę. Na ten dźwięk z chaty Berty wychodzi książę z Batyldą. Są zaskoczeniu obecnością Alberta w chłopskim przebraniu. Zrozpaczona Giselle odbiera sobie życie szablą ukochanego księcia. Albert rozpacza i próbuje odebrać sobie życie sztyletem. Wilfryd i dworzanie uniemożliwiają samobójstwo i wyprowadzają go. Hilarion widząc tragiczne skutki swojego postępku ucieka.

[edytuj] Akt II

Jest noc. W lesie, nad brzegiem jeziora zatrzymuje się Hilarion z myśliwymi. Księżyc oświetla mogiłę Giselle. O północy zapalają się błędne ogniki a przerażeni towarzysze Hilariona uciekają. To niebezpieczne miejsce. Nawiedzają je willidy. Pojawia się Mitra - królowa willid. Magiczną gałązki mitry przywołuje zjawy. Dzisiejszej nocy mają przyjąć do swojego grona Giselle. Duch Giselle wyłania się z grobu. W otoczeniu willid zaczyna tańczyć.

Do grobu Giselle zbliża się nieszczęśliwy Albert. Przez chwilę widzi zjawę - ducha ukochanej. W tym samym czasie willidy dostrzegają ukrytego w zaroślach Hilariona. Otaczają go tanecznym kręgiem i wprowadzają na taflę jeziora. Leśniczy ginie. Willidy szukając kolejnej ofiary spostrzegają Alberta. Giselle chce go ocalić i nakazuje jemu stanąć za krzyżem jej grobu. Mitra nie daje się przejednać i każe Giselle tańczyć. Albert zachwycony widokiem ukochanej opuszcza bezpieczne miejsce i przyłącza się do tańca Giselle. Zaczyna świtać. Wraz z odejściem nocy ginie moc willid. Ocalonego Alberta Giselle żegna na zawsze i znika w mogile. Mdlejącego księcia odnajdują Wilfryd i Batylda.

Giselle wśród choreografów uchodzi za najbardziej sceniczny balet.

Zobacz też: najbardziej znane balety, taniec klasyczny.