Gmina Piekoszów

Z Wikipedii

Gmina Piekoszów

Herb gminy

Rodzaj gminy

wójt

Tadeusz Krzysztof Dąbrowa (2006)

Urząd gminy

26-065 Piekoszów
ul. Częstochowska 66a
Piekoszów
tel. 41 306-10-08
faks 41 306-21-93

Powierzchnia

102,48 km²

Liczba sołectw

Populacja (2006)
• liczba ludności
• gęstość

15 249
147 osób/km²

Strefa numeracyjna

41 (do 2005)

Tablice rejestracyjne

TKI

Strona internetowa gminy

BIP gminy

Ruiny pałacu Tarłów w Podzamczu Piekoszowskim.

Gmina Piekoszów – gmina wiejska w województwie świętokrzyskim, w powiecie kieleckim. W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie kieleckim.

Siedziba gminy to Piekoszów. Na terenie gminy w Podzamczu Piekoszowskim znajdują się ruiny XVII-wiecznego pałacu Tarłów, a także "Dom dla Niepełnosprawnych" w Piekoszowie (ul. Czarnowska 2a).

Gmina wchodzi w skład Kieleckiego Obszaru Metropolitarnego.

Według danych z 30 czerwca 2004², gminę zamieszkiwało 15 061 osób.

[edytuj] Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002⁶, gmina Piekoszów ma obszar 102,48 km², w tym:

użytki rolne: 73%
użytki leśne: 17%

Gmina stanowi 4,56% powierzchni powiatu.

[edytuj] Demografia

Dane z 30 czerwca 2004²:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	15 061	100	7619	50,6	7442	49,4
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	147		74,3		72,6

Według danych z roku 2005⁶, średni dochód na mieszkańca wynosił 1838,78 zł.

[edytuj] Sąsiednie gminy

Chęciny, Kielce, Łopuszno, Małogoszcz, Miedziana Góra, Sitkówka-Nowiny, Strawczyn

[edytuj] Historia

Początki miejscowości Piekoszów sięgają XI w. Jedną z pierwszych pisemnych wzmianek o tych terenach jest datowana na 1337 rok informacja dotycząca świętopietrza składanego przez parafię Piekoszów. Już wówczas parafia liczyła 240 osób i obejmowała obszar ponad 80 km². W tym czasie okolice Piekoszowa były we władaniu rodziny Straszów, wywodzącej się z potężnego rodu Odrowążów. W okresie rządów Władysława Jagiełły Straszowie będący wówczas w stanie kryzysu musieli przekazać władanie ziemią piekoszowską swoim pobratymcom Sporowskim. Tej właśnie rodzinie parafia zawdzięczała m.in. wprowadzenie prawa niemieckiego, co pociągało za sobą obowiązek powoływania sołtysa i ławy wiejskiej w poszczególnych miejscowościach.

W 1430 roku Sporowscy hojnie uposażyli piekoszowską świątynię nadając jej karczmę oraz ziemie. Od XVI wieku funkcjonowała w Piekoszowie szkółka parafialna. Wiek XIV i XV to również okres formowania się osad tworzących dziś poszczególne sołectwa gminy. W XVI stuleciu klucz piekoszowski Hieronima Odrowąża składał się z ośmiu wsi z centrum w Piekoszowie, gdzie znajdował się dwór i folwark szlachecki rodu Odrowążów. Drugi predium-folwark został założony w Rykoszynie, a rozbudowany głównie przez ród Tarłów herbu Topór, który wszedł we władanie Ziemią Piekoszowską w roku 1619. Temu rodowi Piekoszów i okolice zawdzięczają zarówno rozwój (m.in. szkolnictwa zawodowego) jak również okazałą rezydencję, której ruiny jeszcze dziś wyglądają imponująco. Jednym z licznych późniejszych właścicieli rezydencji była rodzina majora Henryka Dobrzańskiego "Hubala". W II poł. XVIII wieku na terenie dzisiejszej gminy osiedliła się rodzina Żeromskich, przejmując dobra ziemskie położone w dzisiejszych sołectwach Micigózd i Brynica. Ojciec Stefana Żeromskiego dzierżawił folwark w dzisiejszym sołectwie Zajączków, a potem przeniósł się do pobliskiego Strawczyna, gdzie w 1846 roku urodził się Stefan – przyszły pisarz. Stefan Żeromski często odbywał przejażdżki bryczką do Piekoszowa, a piekoszowska rzeka Łososina-Wierna posłużyła za tytuł jego słynnej powieści "Wierna Rzeka".

Po roku 1795 rejon piekoszowski wszedł w skład zaboru austriackiego, a w roku 1809 znalazł się w granicach Księstwa Warszawskiego. Po kongresie wiedeńskim w roku 1815 tereny dzisiejszej gminy znalazły się w województwie sandomierskim, które władze carskie zamieniły na gubernię. W czasie I wojny światowej tereny gminy Piekoszów znów znalazły się pod okupacją austriacką. Niepodległość w 1918 reaktywowała polski model podziału administracyjnego i gmina Piekoszów znalazła się w granicach województwa kieleckiego, w powiecie kieleckim. Wówczas to gmina była bardzo rozległa terytorialnie i składała się z 25 wsi i 4 kolonii. W okresie międzywojennym w gminie Piekoszów funkcjonował prężny ruch ludowy, gmina o drewnianej zabudowie wzbogaciła się o kilka obiektów murowanych. Jednym z ciekawszych był "Dom Legionisty im. Marszałka Józefa Piłsudskiego".

W okresie II wojny światowej na terenie gminy działały liczne oddziały partyzantów. Było też wiele dramatycznych wydarzeń, podczas których z rąk niemieckich zginęło wielu mieszkańców. Po wyzwoleniu 16 stycznia 1945 teren gminy był sceną walk bratobójczych związanych z utrwalaniem "nowej władzy". Po wojnie na terenie gminy rozwinął się przemysł wapienniczy oraz kopalnie kamienia drogowego i budowlanego. Tereny gminy ze względu na bogactwa mineralne mają wiekowe tradycje górnicze. Od XV wieku eksploatowano tu rudy miedzi, ołowiu, srebra. Eksploatacja tych kruszców zakończyła się w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Oprócz rud metali, bogactwem gminy są kwarcyty i eksploatowane do dziś wapienie. Od XVII wieku w Jaworzni zaczęto na większą skalę pozyskiwać kamień oraz marmur zwany jaworznickim. Ozdobne marmury wydobywano w okolicach Bolechowic, Szewców, Zalejowej, Miedzianki i Korzecka.