Gnidosz sudecki
Z Wikipedii
| Gnidosz sudecki | ||||||||||||||||||||||||||||
 |
||||||||||||||||||||||||||||
| Systematyka wg Reveala | ||||||||||||||||||||||||||||
| Domena | jądrowce | |||||||||||||||||||||||||||
| Królestwo | rośliny | |||||||||||||||||||||||||||
| Podkrólestwo | naczyniowe | |||||||||||||||||||||||||||
| Nadgromada | nasienne | |||||||||||||||||||||||||||
| Gromada | okrytonasienne | |||||||||||||||||||||||||||
| Klasa | Rosopsida | |||||||||||||||||||||||||||
| Rząd | jasnotowce | |||||||||||||||||||||||||||
| Rodzina | zarazowate | |||||||||||||||||||||||||||
| Rodzaj | gnidosz | |||||||||||||||||||||||||||
| Gatunek | gnidosz sudecki | |||||||||||||||||||||||||||
| Nazwa systematyczna | ||||||||||||||||||||||||||||
| Pedicularis sudetica Willd. | ||||||||||||||||||||||||||||
| Sp. Pl. 3, 1800 Willd. 1800 | ||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||
.gif/240px-Horizontal_rule_line_(black-blue).gif){kind=small}
Gnidosz sudecki (Pedicularis sudetica Willd. ) – gatunek rośliny zielnej z rodziny zarazowatych (Orobanchaceae)[1]. W Polsce występuje tylko w Karkonoszach.
Spis treści |
[edytuj] Morfologia
- Łodyga
- Zielona, zazwyczaj nieulistniona, prosta, o wysokości 10–30(40) cm, wyrastająca z krótkiego walcowatego kłącza. Na szczycie łodygi groniasty kwiatostan.
- Liście
- Pierzastodzielne, jajowatolancetowate, o blaszce 3–5(8) cm długiej. Liście odziomkowe zebrane w rozetę na 3–5 cm ogonkach, czasem też 1–2 skrętoległe liście łodygowe o zredukowanych ogonkach. Przysadki wełnisto owłosione, 2-3 krotnie dłuższe od kwiatów, zmniejszają się ku górze.
- Kwiatostan
- Zbite jajowate grono rozluźnia się w miarę kwitnienia. Kwiaty różowo-czerwone (purpurowe), grzbieciste 1,5–2 cm długie. Warga górna ciemniejsza, tworzy hełm. Warga dolna krótsza, trzyłatkowa. Pręciki4, dwusilne, słupek 1, jajowaty.
- Owoce
- Dwukomorowa, wielonasienna torebka o długości 12–15 mm. Nasiona otoczone luźną łupiną, o siatkowatej skulpturze.
- Korzeń
- Cienkie, brunatne, z licznymi ssawkami.
[edytuj] Biologia
Półpasożyt pobierający za pomocą ssawek z korzeni roślin żywicielskich wodę wraz z solami mineralnymi. Budowa kwiatów i ich przedsłupność stanowi przystosowanie do owadopylności. Okres kwitnienia: (początek) połowa czerwca do końca lipca (początek sierpnia). Nasiona kiełkują słabo. W niewielkim stopniu może rozmnażać się wegetatywnie.
[edytuj] Ekologia
Rośnie na silnie uwodnionych siedliskach (1150–1450 m n.p.m.), zwłaszcza na torfowiskach, obrzeżach młak, źródlisk lub potoków w piętrze subalpejskim Karkonoszy. Optimum występowania to strefa ekotonowa pomiędzy torfowiskami wysokimi a subalpejskimi psiarami.
[edytuj] Zagrożenia i ochrona
Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Największe jej stanowisko, liczące ok. 100 osobników znajduje się w Kotle Łomniczki. Zagrożeniem dla gatunku są zmiany stosunków wodnych oraz zanieczyszczenia powietrza.
Kategorie zagrożenia:
- Kategoria zagrożenia w Polsce wg Czerwonej listy roślin i grzybów Polski (2006)[2]: E (wymierający, krytycznie zagrożony).
- Kategoria zagrożenia w Polsce wg Polskiej Czerwonej Księgi Roślin: EN (endangered, zagrożony).
Przypisy
- ↑ Reveal James L. System of Classification. PBIO 250 Lecture Notes: Plant Taxonomy. Department of Plant Biology, University of Maryland, 1999 Systematyka rodzaju gnidosz wg Reveala
- ↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
[edytuj] Bibliografia
- Halina Pięknoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.
- Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
