Polska Czerwona Księga Roślin

Z Wikipedii

Polska czerwona księga roślin – wybór taksonów roślin (ogromna większość w randze gatunku) zagrożonych na terenie Polski wyginięciem, a także tych, które już wyginęły. Obejmuje paprotniki i rośliny nasienne występujące w XIX i XX wieku na terenie Polski, w jej obecnych granicach. Kolejne wydania księgi obejmują coraz bardziej obszerny wykaz gatunków, zbliżając jej zawartość do Czerwonej listy roślin i grzybów Polski^[1], stanowiącej pełny rejestr gatunków zagrożonych wraz z ich klasyfikacją do odpowiednich kategorii zagrożenia.

Pierwsze książkowe wydanie polskiej czerwonej księgi roślin ukazało się w 1993 r.^[2] Księga ta zawierała opisy 206 taksonów, w tym 34 wymarłych. Drugie wydanie ukazało się w 2001 r.^[3] i dotyczy już 296 taksonów. Liczba ta stanowi 58% gatunków zagrożonych w naszej florze (zgodnie z Czerwoną listą) oraz 15% gatunków flory roślin naczyniowych Polski.

Klasyfikacja kategorii zagrożenia jest analogiczna do kategorii ustalonych przez Światową Unię Ochrony Przyrody (IUCN) w 1994 r. (nie uwzględnia zmian wprowadzonych przez IUCN w kryteriach i klasyfikacji w 2001 r.).

Spis treści 1 Wykaz taksonów opisanych w Polskiej czerwonej księdze roślin 1.1 EX (extinct) - w Polsce całkowicie wymarłe lub EW (extinct in wild) - wymarłe w naturze (38): 1.2 CR (critical) - krytycznie zagrożone (74): 1.3 EN (endangered) - zagrożone (59): 1.4 VU (vulnerable) - narażone (102): 1.5 LR (low risk) - gatunki niskiego ryzyka (21): 1.6 DD (data deficient) - stopień zagrożenia trudny do określenia z braku danych (2): 2 Zobacz też 3 Przypisy

[edytuj] Wykaz taksonów opisanych w Polskiej czerwonej księdze roślin

Podział na grupy w kolejności wg malejącego stopnia zagrożenia.

[edytuj] EX (extinct) - w Polsce całkowicie wymarłe lub EW (extinct in wild) - wymarłe w naturze (38):

1. czosnek sztywny
2. dereń szwedzki
3. dichostylis Michela
4. goździk lśniący
5. goździk łysy
6. jezierza najcieńsza
7. karmnik nadmorski
8. kosaciec trawolistny EW - uprawiany w ogrodach
9. koślaczek stożkowaty
10. lnicznik właściwy
11. ludwigia błotna (płytek błotny)
12. marsylia czterolistna
13. muchotrzew trwały
14. narecznica Villara
15. nasięźrzał wielolistny
16. niezapominajka smukła
17. obione szypułkowa
18. oczeret amerykański
19. pęczyna wodna
20. pierwiosnka bezłodygowa EW - obecnie reintrodukowana w okolicach Łańcuchowa na Lubelszczyźnie
21. pierwiosnka długokwiatowa
22. pięciornik płonny
23. podejźrzon lancetowaty
24. przetacznik stokrótkowy
25. rdestnica zabarwiona
26. sasanka zwyczajna
27. sit torfowy
28. sitniczka drobna
29. sodówka nadmorska
30. starzec cienisty EW - w 1993 r. jedyny osobnik został przeniesiony do ogrodu eksperymentalnego przy Tatrzańskiej Stacji Terenowej Instytutu Ochrony Przyrody PAN, gdzie po kliku latach udało się go rozmnożyć
31. storczyk cuchnący - do niedawna uważany za wymarły na terytorium Polski. W 2003 odnaleziono na Suwalszczyźnie naturalne stanowisko tej rośliny.
32. storczyk trójzębny
33. śmiałek szczeciniasty
34. turzyca drobnozadziorkowa
35. turzyca wyciągnięta
36. uwroć wodna
37. warzucha polska EW - rośnie na stanowiskach zastępczych
38. widliczka szwajcarska

[edytuj] CR (critical) - krytycznie zagrożone (74):

1. aldrowanda pęcherzykowata
2. babka pierzasta
3. bylica pontyjska
4. ciemiężyca czarna (ciemierzyca czarna)
5. cyklamen purpurowy
6. czechrzyca (trybulka) grzebieniowa
7. czosnek kulisty
8. dyptam jesionolistny
9. fiołek bagienny
10. fiołek torfowy
11. gałuszka kulecznica
12. gęsiówka uszkowata
13. irga kutnerowata
14. jaskier illiryjski
15. języczka syberyjska
16. kaldezja dziewięciornikowata
17. karmnik ościsty
18. kiksja zgiętoostrogowa
19. kotewka orzech wodny
20. kręczynka jesienna
21. kropidło Lachenala
22. lindernia mułowa
23. łoboda zdobna
24. macierzanka wczesna
25. mannica nadmorska
26. mieczyk błotny
27. miłek szkarłatny
28. miodokwiat krzyżowy
29. mniszek pieniński
30. mokrzyca szczeciolistna
31. nadbrzeżyca nadrzeczna
32. okrzyn jeleni
33. oman niemiecki
34. ostnica piaskowa
35. perłówka orzęsiona
36. perz sitowy
37. pierwiosnka omączona
38. podejźrzon marunowy
39. podejźrzon pojedynczy
40. podejźrzon wirginijski
41. ponikło maleńkie
42. poryblin kolczasty
43. przetacznik wczesny
44. przewiercień cienki
45. przymiotno alpejskie
46. przytulia sudecka
47. rdestnica błyszcząca
48. rdestnica gęsta
49. rdestnica nitkowata
50. rdestnica podługowata
51. rogownica alpejska
52. rozrzutka alpejska
53. rozrzutka brunatna
54. rozchodnik owłosiony
55. różanecznik żółty
56. rzeżucha rezedolistna
57. saussurea wielkogłowa
58. selery węzłobaldachowe
59. sierpik różnolistny
60. skalnica śnieżna
61. storczyk błotny
62. storzan bezlistny
63. szachownica kostkowata
64. szafirek miękkolistny
65. tłustosz pospolity dwubarwny
66. traganek zwisłokwiatowy
67. turzyca czarna
68. turzyca patagońska
69. turzyca stopowata
70. turzyca żytowata
71. wełnianka delikatna
72. widlicz (widłak) Isslera
73. zmienka górska
74. żmijowiec czerwony

[edytuj] EN (endangered) - zagrożone (59):

1. brzeżyca jednokwiatowa
2. brzoza karłowata
3. brzoza niska
4. buławnik czerwony
5. chamedafne północna
6. dąb omszony
7. dziurawiec wytworny
8. dzwonek brodaty
9. dzwonek karkonoski
10. elisma wodna
11. głodek mroźny
12. gnidosz sudecki
13. groszek szerokolistny
14. jarząb szwedzki
15. jeżogłówka pokrewna
16. kruszczyk drobnolistny
17. kukuczka kapturkowata
18. stoplamek krwisty żółtawy (kukułka krwista żółtawa)
19. stoplamek Ruthego (kukułka Ruthego)
20. lobelia jeziorna
21. łoboda nadbrzeżna
22. malina moroszka
23. ostrołódka polna
24. ostrzew rudy
25. ponikło wielołodygowe
26. potrostek alpejski
27. przesiąkra okółkowa
28. przetacznik zwodny
29. przygiełka brunatna
30. przytulia stepowa
31. pszonacznik wschodni
32. selery błotne (pęczyna błotna)
33. sit trójłuskowy
34. skalnica torfowiskowa
35. skalnica zwodnicza
36. starodub łąkowy
37. storczyk drobnokwiatowy
38. storczyk samiczy
39. stulisz miotłowy
40. szczodrzeniec zmienny
41. szyplin jedwabisty
42. tojad niski
43. traganek wytrzymały
44. turzyca kulista
45. turzyca skalna
46. turzyca wąskolistna
47. wawrzynek główkowy
48. wątlik błotny
49. wełnianeczka alpejska
50. wełnianeczka darniowa
51. widlicz (widłak) cyprysowy
52. wiechlinostrzewa fioletowa (wiechlina fioletowa)
53. wieczornik śnieżny
54. wierzba borówkolistna
55. wierzba lapońska
56. wywłócznik skrętoległy
57. zanokcica ciemna
58. zanokcica klinowata
59. zanokcica serpentynowa
60. zaraza goryczelowa

[edytuj] VU (vulnerable) - narażone (102):

1. babka górska
2. babka nadmorska
3. brzoza ojcowska
4. brzoza Szafera
5. centuria nadbrzeżna
6. cibora żółta
7. cis pospolity
8. czarcikęsik Kluka
9. czosnek syberyjski
10. dwulistnik muszy
11. dziewanna austriacka
12. dziewięćsił popłocholistny
13. dzwonek piłkowany
14. głodek kutnerowaty
15. gnidosz Hacqueta
16. goździk siny
17. grążel drobny
18. groszek pannoński
19. groszek wielkoprzylistkowy
20. grzybienie północne
21. grzybieńczyk wodny
22. jałowiec sawina
23. jarząb nieszypułkowy
24. jastrzębiec włosisty
25. karmink bezpłatkowy
26. kokorycz drobna, (kokorycz skąpokwiatowa)
27. kosaciec bezlistny
28. kostrzewa ametystowa
29. kostrzewa makutrzańska
30. kostrzewa nibyowcza
31. kruszczyk połabski
32. kukułka bzowa (storczyk bzowy)
33. len austriacki
34. len włochaty
35. lepnica drobnokwiatowa
36. lipiennik Loesela
37. lnica wonna
38. marzyca czarniawa
39. nadwodnik naprzeciwlistny
40. nadwodnik okółkowy
41. nadwodnik sześciopręcikowy
42. nadwodnik trójpręcikowy
43. nawrot czerwonobłękitny
44. niezapominajka wczesna
45. obrazki plamiste
46. obuwik pospolity
47. oczeret sztyletowaty
48. oset klapowany
49. ostnica Jana
50. ostnica powabna
51. ostrołódka Hallera
52. owsica spłaszczona
53. pajęcznica liliowata
54. piaskowiec trawiasty
55. pięciornik drobnokwiatowy
56. pięciornik śląski
57. poryblin jeziorny
58. posłonek skalny
59. przytulia małopolska
60. przytulia trójdzielna
61. pszonak pieniński
62. rezeda mała
63. róża francuska
64. rukiew drobnolistna
65. rupia morska
66. sasanka słowacka
67. sasanka wiosenna
68. sesleria Bielza
69. sosna drzewokosa
70. skalnica bazaltowa
71. skalnica zwisła
72. sparceta górska
73. starzec wielkolistny
74. storczyk blady
75. storczyk purpurowy
76. sybaldia rozesłana
77. szczyplin zielny
78. tawuła średnia
79. tojad lisi
80. tojad maniński
81. tojad morawski
82. tojad sudecki
83. tojad wiechowaty
84. tojad wschodniokarpacki
85. traganek jasny
86. turzyca dacka
87. turzyca delikatna
88. turzyca Lachenala
89. turzyca luźnokwiatowa
90. turzyca oścista
91. turzyca pchla
92. turzyca strunowa
93. turzyca szczupła
94. turzyca życicowa
95. warzucha tatrzańska
96. wielosił błekitny
97. wilczomlecz pstry
98. wiśnia karłowata (wisienka stepowa)
99. włosienicznik
100. zaraza oleśnikowa
101. zdrojek źródlany

[edytuj] LR (low risk) - gatunki niskiego ryzyka (21):

1. bylica skalna
2. chaber Kotschyego
3. ciemiernik czerwonawy
4. czeremcha skalna
5. konietlica syberyjska
6. krwawnica wąskolistna
7. ostożeń siedmiogrodzki
8. przymiotno jednokoszyczkowe
9. przymiotno węgierskie
10. przytulia szorstkoowockowa
11. pszeniec biały
12. rutewnik jaskrowaty
13. sasanka otwarta
14. szczwoligorz tatarski (pochwiasty)
15. turzyca bagienna
16. turzyca blada
17. turzyca poznańska
18. turzyca zgrzebłowata
19. wiechlina granitowa
20. wyblin jednolistny
21. zarzyczka górska

[edytuj] DD (data deficient) - stopień zagrożenia trudny do określenia z braku danych (2):

1. krwawnik wyprostowany - stwierdzony w 1969 r. na Hali Tomanowej w Tatrach
2. wiechlina szlachetna

Liczby te oczywiście nie są ostateczne. W miarę opracowywania danych na temat kolejnych gatunków zagrożonych i upływu czasu powodującego zmiany stopnia zagrożenia i stanu wiedzy zasobach roślin w środowisku - spodziewać się należy, że kolejne wydania księgi będą coraz bardziej obszerne.

Tworzenie i aktualizowanie księgi ma duże znaczenie nie tylko w zakresie związanym z porządkowaniem wiedzy naukowej o florze Polski, ale jest przydatne w działaniach związanych z ochroną przyrody oraz w szeroko pojętej edukacji przyrodniczej.

[edytuj] Zobacz też

• Polska Czerwona Księga Zwierząt
• Czerwona lista roślin i grzybów Polski

[edytuj] Przypisy

1. ↑ Zarzycki K. Mirek Z.: Red list of plants and fungi in Poland. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2006. ISBN 83-89648-38-5. 
2. ↑ Kaźmierczakowa R. (red.) Zarzycki K.: Polska czerwona księga roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 1993. ISBN 83-85444-23-8. 
3. ↑ Zarzycki K. (red.) Kaźmierczakowa R.: Polska czerwona księga roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2001. ISBN 83-85444-85-8. 

To jest tylko zalążek artykułu związanego z botaniką. Jeśli potrafisz, rozbuduj go.