Idi Amin
Z Wikipedii
 |
Ten artykuł wymaga dopracowania zgodnie z zaleceniami edycyjnymi. Należy w nim poprawić: styl felietonu nie artykułu encyklopedycznego. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdziesz na stronie dyskusji tego artykułu. Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość. |
| Idi Amin Dada Oumee | |
| Data urodzenia | 17 maja 1925 |
| Data śmierci | 16 sierpnia 2003 |
| prezydent Ugandy | |
| Okres urzędowania | od 25 stycznia 1971 do 13 kwietnia 1979 |
| Poprzednik | Milton Obote |
| Następca | Yusufu Lule |
Idi Amin Dada Oumee (ur. 17 maja 1925[1] w Koboko w Ugandzie jako Idi Awo-Ongo Angoo, zm. 16 sierpnia 2003 w Dżuddzie w Arabii Saudyjskiej), polityk i feldmarszałek ugandyjski.
Pochodził z małego plemienia Kakwa. Ukończył cztery klasy szkoły podstawowej i jako młody chłopak został zwerbowany do brytyjskiej armii kolonialnej. Rozpoczął służbę jako pomocnik kucharza, jednak za swoją lojalność, posłuszeństwo i okrucieństwo w walce szybko awansował. W tym czasie odnosił również sukcesy sportowe, z których największym był tytuł mistrza Ugandy w boksie wagi półciężkiej. Z niemałymi sukcesami startował także w Igrzyskach Wspólnoty Brytyjskiej w boksie. Amin przyjął islam, miał 12 żon, uznał 49 dzieci.
W 1962 roku, po uzyskaniu przez Ugandę niepodległości, Idi Amin został awansowany do stopnia kapitana, a w 1966 został mianowany przez premiera Miltona Obote dowódcą sił zbrojnych. W roku 1971 po postawieniu mu zarzutów zawłaszczenia, powierzonych mu przez partyzantów zwalczających w Zairze prezydenta Mobutu Sese Seko, pieniędzy, złota i kości słoniowej, dokonał 25 stycznia krwawego zamachu stanu i odsunął od władzy prezydenta Miltona Obote. Zamach stanu był popierany przez Izrael i pozytywnie przyjęty w Londynie.
Idi Amin piastując urząd prezydenta, rządził w dyktatorski sposób, tworząc brutalny i represyjny reżim oskarżany o wiele zbrodni. Z początku Amin prowadził politykę prozachodnią w oparciu o dobre kontakty z Wielką Brytanią i Izraelem w przeciwieństwie do poprzedniego rządu Miltona Obote coraz bardziej zorientowanego na kraje bloku komunistycznego i zacieśnianie więzów z lewicowymi rządami w Afryce. Pierwszą zagraniczną wizytę państwową Amin złożył w 1971 w Izraelu, drugą w tym samym roku w Anglii. W latach 1971-1972 reżimowi pomagali Izraelczycy, przekazując pomoc finansową, modernizując armię i szkoląc oficerów. Amin uzyskał patent spadochroniarza w armii izraelskiej jeszcze w latach 60. a inżynierowie wojskowi z Izraela rozbudowali lotnisko w Entebbe na początku lat 70. W 1972 nastąpił gwałtowny zwrot w polityce zagranicznej Ugandy po wizycie Amina w Libii i ZSRR, które zgodziły się udzielić pomocy militarnej i finansowej. Również w 1972 wydalił 70 tysięcy Hindusów zamieszkujących – zwykle od wielu pokoleń – Ugandę, w których rękach znajdowała się większość gospodarki, zawłaszczając ich majątki. Uzasadniał to faktem, że tak polecił mu zrobić "głos boży". Reżim Amina znalazł się w centrum światowego zainteresowania w 1976, gdy udzielił wsparcia grupie terrorystów palestyńskich i zachodnioniemieckich, którzy porwali w Grecji samolot Air France na którego pokładzie znajdowali się w większości obywatele pochodzenia żydowskiego i skierowali go na lotnisko w Entebbe w Ugandzie. Spektakularna akcja (wojskowy kryptonim Operation Thunderbolt) odbicia zakładników przez izraelskich komandosów przeszła do historii jako operacja Entebbe. W 1978 Amin zaatakował sąsiadującą Tanzanię i 11 kwietnia 1979, po kontrataku, został obalony przez wojska tanzańskie, które wspierały Ugandyjską Armię Wyzwoleńczą i byłego prezydenta Obote.
Amin zbiegł najpierw do Libii a następnie pomiędzy grudniem 1979 a początkiem 1980 uzyskał azyl w Arabii Saudyjskiej, gdzie mógł przebywać i korzystać z ochrony władz pod warunkiem całkowitego wycofania się z polityki. Pomimo to, ciągle snuł plany powrotu do Ugandy. Zmarł w 2003 po kilku nieudanych próbach przeszczepu nerek. Pomimo próśb rodziny, aby sprowadzić ciało do Ugandy, został pochowany w Arabii Saudyjskiej.
Amin odpowiedzialny jest za zamordowanie od 300 tysięcy do 600 tysięcy ludzi. Podczas jego rządów ginęli jego przeciwnicy polityczni oraz osoby, które były o to podejrzewane. Rządy Amina doprowadziły Ugandę do ogromnego kryzysu gospodarczego.
Był postacią ekscentryczną, a przez niektórych był uważany za szaleńca. Chciał być mediatorem w konflikcie północnoirlandzkim, a także uważał, że to on, a nie królowa brytyjska powinien stać na czele Wspólnoty Narodów. Był tak zafascynowany Szkocją, że tytułował siebie "ostatnim królem Szkocji", chciał stanąć na czele wojsk, które odłączą Szkocję od Wielkiej Brytanii, a na pogrzebie króla Arabii Saudyjskiej pojawił się ubrany w kilt. Coca-Colę uznawał za wielki rarytas i podawał swoim gościom, także zagranicznym.
Potężnie zbudowany Idi Amin znany był także z tego, że często wyzywał na pojedynki bokserskie znane osobistości ze świata polityki. Po tym jak królowa Elżbieta II nie przyjęła jego wyzwania ogłosił się "pogromcą Imperium Brytyjskiego". Wyzwał na pojedynek bokserski także – znanego z drobnej postury – prezydenta Tanzanii Juliusa Nyerere. Idi Amin uwielbiał prowokować i naśmiewać się szczególnie z jego nikłego wzrostu. Właśnie wojska Tanzanii, w wojnie ugandyjsko-tanzanijskiej doprowadziły w 1979 do obalenia Idi Amina.
Miał przydomek Dada, sam chciał, żeby nazywano go Big Daddy, ale nazywano go także "rzeźnikiem z Ugandy" lub "wioskowym tyranem". Za jego czasów Jezioro Edwarda zostało przez władze Ugandy oficjalnie przemianowane na Jezioro Idi Amin Dada.
