Iwan Kożedub

Z Wikipedii

Iwan Kożedub (zdjęcie powojenne)

Iwan Nikitowicz Kożedub (ros. Иван Никитович Кожедуб) 8 czerwca 1920 – 8 sierpnia 1991), radziecki lotnik, marszałek lotnictwa, czołowy aliancki as myśliwski II wojny światowej, trzykrotny Bohater Związku Radzieckiego.

Z pochodzenia Ukrainiec, urodził się 8 czerwca 1920 we wsi Obrażiewka w obwodzie sumskim na Ukrainie w rodzinie chłopskiej, jako najmłodszy z pięciorga dzieci. W 1940 ukończył technikum chemiczne i kurs pilotażu w aeroklubie. Wstąpił następnie do Armii Radzieckiej i w 1941 ukończył wojskową szkołę pilotażu, po czym służył w niej jako instruktor.

Po ataku Niemiec na ZSRR w czerwcu 1941 został ewakuowany wraz ze szkołą do Azji Środkowej, zgłaszał jednak prośby przeniesienia na front. W końcu w listopadzie 1942 w stopniu sierżanta został przydzielony do 240. pułku lotnictwa myśliwskiego (240 IAP) 302. dywizji myśliwskiej (302. IAD). W marcu 1943 wraz z dywizją został skierowany na Front Woronezki.

Pierwszy lot bojowy odbył 26 marca 1943, lecz bez sukcesów, co więcej jego myśliwiec Ła-5 (nr 75) został uszkodzony w walce, zdołał jednak wylądować. Następnie jego jednostka latała w składzie 5. Armii Powietrznej Frontu Stepowego. Pierwsze zwycięstwo Kożedub, w stopniu podporucznika, uzyskał 6 lipca 1943 podczas bitwy pod Kurskiem, zestrzeliwując bombowiec Ju 87, następnego dnia drugi, a 9 lipca dwa myśliwce Bf 109. W sierpniu został dowódcą eskadry w 240 IAP.

4 lutego 1944 uzyskał tytuł Bohater Związku Radzieckiego, z wręczeniem orderu Lenina i medalu Złotej Gwiazdy za 146 lotów bojowych i 20 zestrzelonych samolotów. W maju 1944 latał w stopniu kapitana na myśliwcu Ła-5FN (nr 14), będącym darem kołchoźnika W. Koniewa.

W lipcu Kożedub został zastępcą dowódcy 176 gwardyjskiego pułku myśliwskiego (176 GIAP) 302. Dywizji, przezbrojonego na nowe myśliwce Ła-7 i latającego w składzie 16. Armii Powietrznej 1. Frontu Białoruskiego. Kożedub latał na samolocie o nr 27. 19 sierpnia 1944 uzyskał drugi medal Złotej Gwiazdy, za 256 lotów bojowych i 48 zestrzelonych samolotów.

Według danych rosyjskich, 12 lutego 1945 Kożedub w parze z por. W. Gromakowskim podjął walkę z 13 myśliwcami Fw 190 i zestrzelił 3 z nich, a jego boczny 2. 19 lutego Kożedub zestrzelił myśliwiec odrzutowy Me 262 (z I./KG(J)54). W walkach nad Berlinem, 17 kwietnia zestrzelił dwa ostatnie Fw 190, zamykając swoje "konto" wynikiem 62 oficjalnie uznanych samolotów niemieckich. Ponadto w kwietniu 1945 zestrzelił również dwa atakujące go omyłkowo amerykańskie myśliwce P-51 Mustang.

Wojnę Kożedub ukończył w stopniu majora, odbył 330 lotów bojowych i zestrzelił 62 samoloty, co stanowi najlepszy wynik wśród asów państw alianckich. Sam nie był ani razu zestrzelony. 18 sierpnia 1945 został odznaczony po raz trzeci medalem Złotej Gwiazdy, za osiągnięcia bojowe i odwagę.

Po wojnie Kożedub służył nadal w radzieckim lotnictwie wojskowym. W 1949 ukończył akademię lotnictwa wojskowego Czerwonego Sztandaru, w 1956 akademię wojenną Sztabu Generalnego. W okresie wojny koreańskiej dowodził 324. dywizją lotnictwa myśliwskiego (64. korpusu lotnictwa myśliwskiego), walczącą w Korei, lecz jemu samemu zakazano latać bojowo.

W latach 1964 –1971 był pierwszym zastępcą dowódcy lotnictwa moskiewskiego okręgu wojskowego. Od 1971 służył we władzach centralnych lotnictwa wojskowego, od 1978 w grupie generalnych inspektorów Ministerstwa Obrony ZSRR. W 1985 został awansowany na stopień marszałka lotnictwa. Od 1943 był członkiem partii komunistycznej KPZR. Był członkiem prezydium centralnego komitetu Aeroklubu ZSRR (DOSAAF) oraz deputowanym do Rady Najwyższej ZSRR. Napisał książki: "Służu Rodinie" (Służę Ojczyźnie), "Wiernost' Otcziznie" (Wierność Ojczyźnie). Został odznaczony 2 razy orderami Lenina, 7 razy Order Czerwonego Sztandaru, orderami Aleksandra Newskiego, Wojny Ojczyźnianej 1 stopnia, dwukrotnie orderami Czerwonej Gwiazdy i innymi, także zagranicznymi.

Zmarł 8 sierpnia 1991, pochowany w Moskwie na cmentarzu Nowodziewiczym.