Iwan Szpontak
Z Wikipedii
Iwan Szpontak, ps. Zalizniak, Łemisz, Dubrownyk, 25 (ur. 1919, Wowkowe koło Użhorodu - zm. 14 kwietnia 1989, Wielkie Kapuszany) – ukraiński działacz wojskowy, major, dowódca kurenia UPA.
Miał 2 braci i 2 siostry. Ukończył 4-klasową szkołę podstawową i 4-letnie studium nauczycielskie zakończone maturą, w 1938 został nauczycielem języka ukraińskiego w miejscowości Aklin Hora. W 1938 walczył w obronie Ukrainy Karpackiej, po jej zajęciu przez wojska węgierskie zamieszkał w Wielkich Kapuszanach w Czechosłowacji, następnie przeniósł się do Bratysławy. W marcu 1939 powołany do pracy przy robotach drogowych w Hanowerze. Zwolniony ze względu na zły stan zdrowia, w 1941 przyjechał do Lwowa. Nie należał do OUN, lecz z jej polecenia wstąpił w czerwcu 1941 do pomocniczej policji ukraińskiej. Pracował jako pracownik administracyjny w IV komisariacie przy ulicy Asnyka. Ukończył szkołę podoficerską policji w Lwowie w stopniu kaprala. W 1943 skierowany do oficerskiej szkoły policji w Nowym Sączu, ukończył ją po 5 miesiącach jako starszy sierżant, powrócił do IV komisariatu. Pod koniec 1943 skierowany do Rawy Ruskiej jako zastępca powiatowego komendanta policji, pozostał tam do wiosny 1944. Zdezerterował z całym posterunkiem w kwietniu 1944.
Był organizatorem i dowódcą sotni UPA, a następnie kurenia. Od marca 1945 dowódca 27 Odcinka Taktycznego UPA „Bastion”, szef sztabu VI Okręgu Wojskowego UPA „Sian”.
Po rozbiciu jego kurenia w połowie listopada 1947, przebił się do Czechosłowacji, gdzie zalegalizował się, ukrywał i mieszkał w Wielkich Kapuszanach do 1960. Zdemaskowany i aresztowany, został przekazany władzom polskim, skazany na karę śmierci 8 marca 1961 przez Sąd Rejonowy w Przemyślu (zamienioną 3 czerwca 1961 na dożywocie). Zwolniony z więzienia 4 listopada 1981, powrócił do Czechosłowacji.
