Z Wikipedii

Język neapolitański – język z grupy języków zachodnioromańskich używany w południowych Włoszech, a dokładniej w rejonie Kampanii z głównym ośrodkiem w Neapolu.

Znacznie różni się od standardowego języka włoskiego, a posiada pewne cechy języka sycylijskiego. W odróżnieniu od wielu innych włoskich dialektów jest wciąż popularny nawet wśród młodego pokolenia. Liczbę osób, dla których jest językiem ojczystym szacuje się na około 4 miliony. Nie został jak dotąd oficjalnie uznany przez państwo włoskie. Nie ma postaci języka standardowego. Pierwsze pisane teksty w dialekcie neapolitańskim pochodzą z XV wieku.Literatura jest stosunkowo obfita i tworzona również obecnie.

Słynne są neapolitańskie pieśni, zwłaszcza znana na całym świecie "O sole mio..."

Spis treści 1 Język neapolitański a język włoski 1.1 Różnice w gramatyce 1.1.1 Rodzajniki 1.1.2 Przyimki 1.1.3 Rzeczownik 1.1.4 Czasownik 1.1.4.1 Odmiana czasowników posiłkowych (niektóre formy) 1.1.4.2 Tworzenie niektórych form czasowników 1.2 Różnice w ortografii 1.3 Przedrostki i przyrostki 1.3.1 Przedrostki 1.3.2 Przyrostki 1.3.3 Zobacz też

[edytuj] Język neapolitański a język włoski

Język neapolitański nie jest jednolity. Stąd w neapolitańskiej wikipedii znaleźć można teksty w różnych dialektach, jak i mieszaninę włoskiego z neapolitańskim.

[edytuj] Różnice w gramatyce

[edytuj] Rodzajniki

Język włoski	Język neapolitański
un, uno	nu
una	na
il, lo	'o
la	'a
i, gli, le	'e

W języku neapolitańskim, rodzajniki nieokreślone są skracane przed samogłoską do n', zaś określone - do ll'.

[edytuj] Przyimki

• Przyimki bez rodzajników:

Język włoski	Język neapolitański
a	a
di	'e, r'/d' (przed wyrazem zaczynającym się na samogłoskę)
per	pe, p' (przed wyrazem zaczynającym się na samogłoskę)

• Przyimki włoskie z rodzajnikami:

	il	l'	lo	la	i	gli	le
a	al	all'	allo	alla	ai	agli	alle
da	dal	dall'	dallo	dalla	dai	dagli	dalle
di	del	dell'	dello	della	dei	degli	delle
in	nel	nell'	nello	nella	nei	negli	nelle
su	sul	sull'	sullo	sulla	sui	sugli	sulle

• W języku neapolitańskim, przed rodzajnikiem określonym zaczynającym się na samogłoskę używa się skróconej formy przyimka, przy czym stosuje się różne konwencje co do umieszczania spacji między przyimkiem a rodzajnikiem. Stąd np. wł. del - neap. r''o/d''o/r' 'o/d' 'o

[edytuj] Rzeczownik

• W neapolitańskim, liczba mnoga tych rzeczowników i przymiotników, które kończą się we włoskim na -i, przybiera końcówkę -e: wł. aggettivi - neap. aggettive.

[edytuj] Czasownik

[edytuj] Odmiana czasowników posiłkowych (niektóre formy)

Język włoski	Język neapolitański	Forma gramatyczna:
essere	essere	bezokolicznik
è	è	czas teraźniejszy, l. pojedyncza, 3. osoba

[edytuj] Tworzenie niektórych form czasowników

• Końcówce -are w bezokoliczniku włoskim (I koniugacja) odpowiada w neapolitańskim końcówka -à: wł. parlare - neap. parlà.

• W neapolitańskim partykuła przecząca nun (wł. non) skraca się do nn' przed wyrazem zaczynającym się na samogłoskę albo na nieme ha.

[edytuj] Różnice w ortografii

• Włoskie d w -nd- przechodzi w neapolitańskie n: wł. quando - neap. quanno. Nie dotyczy to jednak włoskiego d po przedrostku in-: wł. indigeni - neap. ndiggene.
• Włoskie s w -ns- lub -rs- przechodzi w neapolitańskie z: wł. pensiero, persone - neap: penziero, perzona.

[edytuj] Przedrostki i przyrostki

[edytuj] Przedrostki

Język włoski	Język neapolitański	Uwagi
in-	n-

[edytuj] Przyrostki

Język włoski	Język neapolitański	Uwagi
-ico, -ica	-eco, -eca	Zaznacza się w neapolitańskim akcentowaną samogłoskę, np. wł. matematico - neap. matemàteco.
-ismo	-ìsemo

Neapolitańska wersja językowa Wikipedii

[edytuj] Zobacz też

• języki romańskie
• język włoski