Jakow Protazanow
Z Wikipedii
Jakow Aleksandrowicz Protazanow (ros. Яков Александрович Протазанов, ur. 4 lutego 1881 w Moskwie, zm. 9 sierpnia 1945 w Moskwie) - rosyjski reżyser i scenarzysta, uważany obok Władimira Gardina za jednego z ojców rosyjskiej kinematografii.
Spis treści |
[edytuj] Biografia
Pracę w filmie rozpoczął w roku 1907. W 1911 wyreżyserował swój pierwszy film Pieśń katorżnika. W latach 1911 - 1918 realizuje przeszło 80 filmów, w tym kilka adaptacji klasycznej literatury rosyjskiej. Najbardziej udanymi filmami na tym etapie twórczości Jakowa Protazanowa są Dama pikowa z 1916, Nikołaj Stawrogin z 1915 Wojna i pokój z 1915 (wspólny z Władimirem Gardinem) oraz Ojciec Sergiusz z 1917. W roku 1920 emigruje do Francji. Przebywa w niej 4 lata realizująć kilka filmów po czym wraca do ojczyzny. Po powrocie w 1924 nakręcił na podstawie powieści Aleksieja Tołstoja pierwszy radziecki film s-f Aelita
Od tego czasu, do końca swojej kariery regularnie reżyserował 1-2 filmy rocznie współpracując z najlepszymi rosyjskimi filmowacami. W filmach Protazanowa występuje cała gama popularnych aktorów radzieckich. W jego obrazach grali min. Nikołaj Batałow, Igor Iljinski, Anatolij Ktorow, Siergiej Martinson, Michaił Żarow. Debiutuj w nich wiele późniejszych gwiazd radzieckiej kinematografii w tym Nina Alisowa i Wiera Mariecka. Jego współpracownikami byli min. scenograf Władimir Jegorow, oraz operatorzy Anatolij Gołownia, Mark Magidson, Jurij Żelabużski.
Protazanow reżyserował zarówno komedie takie jak Proces o trzy miliony z 1926 czy Odpust na św. Jorgena z 1930 jak i dramaty współczesne, Jego wezwanie z 1925 czy też Siódmoklasiści z 1938. Jest również twórcą wielu adaptacji, w tym ekranizacji dzieł Czechowa ( Stanowiska i ludzie z 1929), Leonida Andrejewa (Biały orzeł z 1928), I. Szmielowa (Kelner w restauracji "Jar" z 1927) oraz Ostrowskiego (Panna bez posagu z 1936). Ostatni film w swojej karierze Przygody Nasredina wyreżyserował w 1944 podczas wojny w Taszkencie wspólnie z młodymi uzbeckimi filmowcami.
[edytuj] Filmografia (wybór)
- 1911 Pieśń katorżnika
- 1915 Nikołaj Stawrogin
- 1915 Wojna i pokój (z Władimirem Gardinem)
- 1916 Dama pikowa
- 1917 Ojciec Sergiusz
- 1924 Aelita
- 1925 Krojczy z Torżka
- 1925 Jego wezwanie
- 1926 Czterdziesty pierwszy
- 1926 Proces o trzy miliony
- 1927 Don Diego i Pelagia
- 1927 Kelner z restauracji "Jar"
- 1928 Biały orzeł
- 1929 Stanowiska i ludzie
- 1930 Odpust na św. Jorgena
- 1931 Tommi
- 1934 Marionetki
- 1934 O dziwnej naturze miłości
- 1936 Panna bez posagu
- 1938 Siódmoklasiści
- 1940 Saławat- wódz Baszkirów
- 1944 Przygody Nasredina
[edytuj] Bibliografia
- Jelena Bauman, Rostisław Jurieniew - Mała Encyklopedia Kina Radzieckiego, Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1987 ISBN 83-221-0446-4
- Ian Christie Protazanov: A Timely Case for Treatment
