Jan Boenigk

Z Wikipedii

Jan Boenigk – ur. 1903, zm. 1982, nauczyciel, Warmiak, zasłużył się w tworzeniu polskiego szkolnictwa na Warmii i Powiślu.

Urodził się 24 lipca 1903 r. w Tomaszkowie w rodzinie chłopskiej. Ukończył Seminarium Nauczycielskie w Lubawie, był nauczycielem w Żabinach k. Działdowa. W 1928 pełnił obowiązki kierownika Polsko-Katolickiego Towarzystwa Szkolnego na Powiśle, od 1930 – na Warmię. Dzięki jego staraniom doszło do założenia w 1931 r. jedynej na Mazurach szkoły polskiej – w Łęgu koło Szczytna (według innych źródeł w Piasutnie k. Szczytna ^[1]). W szkole tej nauczał Jerzy Lanc (zamordowany w 1932 r.)

Jan Boenigk redagował czasopismo „Mały Polak w Niemczech”. Swoje artykuły w tym czasopiśmie podpisywał „Wujek Franek”. Nauczał w polskich szkołach w Trzcianie i Postolinie. Zainicjował utworzenie polskiej spółki wydawniczej Sankt Augustinus Verlag.

Został aresztowany we wrześniu 1939 r., przebywał w obozie koncentracyjnym Oranienburg-Sachsenhausen. W czerwcu 1942 r. został wcielony do Wehrmachtu.

Po 1945 r. zaangażował się w działalność repolonizacyjną Warmiaków i Mazurów w prowadzonych przez siebie uniwersytetach ludowych. Pierwszy – w Jureckim Młynie (koło Morąga) – rozpoczął działalność 10 czerwca 1946 r. Wspierali go w pracy nauczyciele z polskich szkół okresu międzywojennego: Alfons Barczewski, Jan Henrych, Konrad Sikora, Elżbieta Jankowska, Franciszek Jankowski. W Uniwersytecie Ludowym prowadzone były zajęcia z języka polskiego, spółdzielczości i rachunkowości. Ważną część edukacyjną pełniły zajęcia świetlicowe, w trakcie których uczniowie odtwarzali inscenizacje przygotowane przez Jana Boenigka na podstawie tekstów ks. Walentego Barczewskiego, Mickiewicza, Tuwima. Młodzież prowadziła 350-hektarowe gospodarstwo rolne, które zapewniało im utrzymanie w czasie nauki. Drugi uniwersytet ludowy działał w Mikołajkach.

Jan Boenigk przeszedł na emeryturę w 1955 r. Wtedy też rozpoczął swą działalność literacką, wydał wspomnienia „Minęły wieki a myśmy ostali” (pierwsze wydanie 1957, drugie rozszerzone w 1971), szkice „Wyroki” (1970). Pozostawił po sobie nie dokończona sagę rodu Baczewskich. Drukował swoje artykuły w „Komunikatach Mazursko-Warmińskich”, „Gazecie Olsztyńskiej” oraz w czasopiśmie „Słowo na Warmii i Mazurach”.

Zmarł 22 lipca 1982 r. w Olsztynie, został pochowany na cmentarzu w Bartągu.

Jego imieniem nazwano ulicę w Olsztynie

To jest tylko zalążek artykułu związanego z Olsztynem. Jeśli potrafisz, rozbuduj go.

Bibliografia:

• Jan Chłosta "Ludzie godni pamięci, warminsko-mazurscy patroni olsztyńskich ulic." Książnica Polska, Olsztyn 1997.
• Darmochwał T., Rumiński M. J., 1996. Warmia Mazury, przewodnik. Agencja TD, Białystok

przypisy

1. ↑ Darmochwał T., Rumiński M. J., 1996. Warmia Mazury, przewodnik. Agencja TD, Białystok